Thái Bình: Nỗ lực bảo tồn và phát huy nghệ thuật hát Ca trù

Đó là thông tin trong báo cáo về tình trạng bảo vệ di sản hát Ca trù trong Danh sách khẩn cấp của UNESCO giai đoạn 2022 - 2025 của Sở VHTTDL tỉnh Thái Bình vừa gửi cho Bộ VHTTDL vừa qua.

Hát Ca trù được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại năm 2009. Đây là di sản văn hóa thế giới có vùng ảnh hưởng lớn nhất Việt Nam, có phạm vi trải dài khắp 16 tỉnh phía Bắc và tỉnh Thái Bình nằm trong 16 tỉnh có vùng lan tỏa của hát Ca trù.

Trước kia hát Ca trù được ít người hiểu biết và yêu thích loại hình nghệ thuật này bởi vì họ cảm thấy đây là hình thức ca múa nhạc mang tính bác học, mang tính dân gian độc đáo, vì vậy nghệ thuật Ca trù bị chìm lắng qua nhiều thập kỷ. Ngày nay xã hội đương đại nghệ thuật hát Ca trù xuất hiện nhiều hơn làm cho mọi người ngày yêu thích hát Ca trù hơn, chính vì thế mà nghệ thuật hát Ca trù đang được toàn xã hội quan tâm, khôi phục và tôn vinh.

Thái Bình: Nỗ lực bảo tồn và phát huy nghệ thuật hát Ca trù - Ảnh 1. — Ảnh minh họa

Theo Sở VHTTDL tỉnh Thái Bình cho biết: Nếu so sánh với số lượng những người biết đàn, hát Ca trù của tỉnh Thái Bình với giai đoạn năm 2021 thì giai đoạn 2022-2025, số lượng người biết đàn, hát Ca trù có thay đổi tăng lên, tuy số lượng tăng lên không quá nhiều song đây cũng là một tín hiệu mừng cho phong trào sinh hoạt và phát triển ở Thái Bình. Các Câu lạc bộ hát Ca trù cũng tăng 01 Câu lạc bộ so với giai đoạn năm 2021.

Cụ thể, Từ năm 2007, tỉnh Thái Bình đã thành lập và duy trì được 04 câu lạc bộ hát Ca trù, đến năm 2023 thành lập thêm 01 câu lạc bộ Ca trù, gồm: Câu lạc bộ hát Ca trù của Trung tâm văn hóa tỉnh gồm 10 ca nương, 01 kép đàn và 01 trống chầu thường xuyên biểu diễn, luyện tập; Câu lạc bộ hát Ca trù xã Hồng Thái, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình gồm 06 ca nương và 01 kép đàn; Câu lạc bộ hát Ca trù xã Bình Định, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình gồm 15 ca nương và kép đàn; Câu lạc bộ hát Ca trù huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình; Năm 2023, Trung tâm văn hóa tỉnh thành lập Câu lạc bộ hát Ca trù gồm 30 thành viên thường xuyên biểu diễn, luyện tập.

Bên cạnh đó, ngày nay, di sản nghệ thuật hát Ca trù được thực hành thường xuyên hơn. Các câu lạc bộ thường xuyên thực hành và tích cực đi tham gia biểu diễn. Năm 2023, Sở VHTTDL ban hành Kế hoạch số 65/ KH-SVHTTDL tổ chức lớp truyền dạy Nghệ thuật hát Ca trù. Sở đã mời các giảng viên là các nghệ nhân hát Ca trù tại Câu lạc bộ dân gian truyền thống thành phố Hải Phòng tham gia truyền dạy (03 nghệ nhân: 01 nghệ nhân truyền dạy hát và gỗ phách nhịp, 01 nghệ nhân truyền dạy đàn đáy và 01 nghệ nhân truyền dạy trống chầu).

Quảng Bình: Trao truyền kỹ năng trình diễn, thực hành đàn và hát ca trùĐọc ngay
Bắc Giang lưu giữ, phát triển nghệ thuật truyền thống Ca trùĐọc ngay

Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở VHTTDL tỉnh Thái Bình, các Câu lạc bộ hát Ca trù được thành lập nhưng hiệu quả hoạt động không cao, chưa duy trì hoạt động thường xuyên, mà chủ yếu tổ chức tập luyện khi có chương trình phục vụ lễ hội, hội nghị, tham gia hội thi, hội diễn. Số nghệ nhân có khả năng truyền dạy rất ít và đang có nguy cơ mai một theo thời gian mà chưa thể truyền hết các kỹ thuật, kỹ năng hát Ca trù cho thế hệ trẻ. Hơn nữa trong điều kiện kinh tế xã hội hiện nay, giới trẻ đang có xu hướng ít quan tâm tới các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó có nghệ thuật hát Ca trù.

Đây là một khó khăn trong việc phát triển đội ngũ kế cận. Nguồn nhân lực thực hiện việc truyền dạy, thực hành di sản Ca trù ở các Câu lạc bộ vừa thiếu, vừa yếu chưa đáp ứng được yêu cầu cần thiết của công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản Ca trù.

Qua đó, nhận thức được vai trò của Ca trù trong đời sống xã hội, ý nghĩa và tầm quan trọng của di sản trong đó việc thực hiện nhiệm vụ gìn giữ và phát huy vốn văn hóa truyền thống của địa phương, Sở VHTTDL Thái Bình đã tổ chức triển khai các hoạt động nhằm phục hồi, bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Ca trù trên địa bàn toàn tỉnh như: Thực hiện cơ chế, chính sách đãi ngộ đối với nghệ nhân. Tôn vinh và có chính sách đãi ngộ cho nghệ nhân thực hành di sản hát Ca trù; Tôn vinh các cá nhân, nhóm, Câu lạc bộ có thành tích và kinh nghiệm trong việc thực hành di sản nghệ thuật hát Ca trù;

Tổ chức các lớp truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật hát Ca trù, tăng số lượng người thực hành cũng như tăng số lượng câu lạc bộ; Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, quảng bá nghệ thuật hát Ca trù trên các phương tiện thông tin đại chúng, thông qua các sự kiện văn hóa, nghệ thuật, cuộc thi, liên hoan, hội diễn, hoạt động trong nước; Tiếp tục kiểm kê, nghiên cứu, tư liệu hóa, số hóa di sản thông qua các hình thức như: Khảo sát, điều tra, sưu tầm, phỏng vấn, ghi chép những thông tin liên quan đến nghệ thuật hát Ca trù từ các nghệ nhân…./.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/thai-binh-no-luc-bao-ton-va-phat-huy-nghe-thuat-hat-ca-tru-20250625142453029.htm