Tinh hoa đồng Đại Bái giữa miền di sản Bắc Ninh

Làng Đại Bái (huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh) từ lâu nổi danh là cái nôi của nghề đúc đồng vùng Bắc Bộ, một nghề thủ công xuất hiện vào khoảng đầu thế kỷ XI, với bề dày lịch sử 1.000 năm, gắn liền với công lao của ông tổ nghề Nguyễn Công Truyền.

Trải qua bao thăng trầm, hôm nay đồng Đại Bái vẫn giữ được vẻ đẹp truyền thống, đồng thời không ngừng thay đổi, thích ứng với thị trường và phát triển trong thời kỳ mới.

Tại sự kiện "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ", diễn ra trong hai ngày 29 - 30/3 tại phố đi bộ Hồ Gươm (Hà Nội), các nghệ nhân làm đồng làng Đại Bái giới thiệu với công chúng Thủ đô nhiều sản phẩm đồng đặc sắc như hoành phi, câu đối, lư hương, đỉnh đồng, tượng thờ và hàng loạt vật phẩm mỹ nghệ tinh xảo.

Anh Nguyễn Xuân Nam (38 tuổi), người làng đồng Đại Bái (Gia Bình, Bắc Ninh), đã dành trọn 18 năm tâm huyết với nghề chia sẻ: Nghề đúc đồng không chỉ đòi hỏi kỹ thuật cao mà còn cần sự kiên trì, tỉ mỉ và niềm đam mê. Mỗi sản phẩm hoàn thành là sự kết tinh của công sức và tâm huyết.

Nhờ sự hỗ trợ tích cực từ chính quyền tỉnh Bắc Ninh, anh cùng các nghệ nhân trong làng đã có cơ hội tham gia nhiều sự kiện văn hóa, từ đó quảng bá tinh hoa đồng Đại Bái, mở rộng thị trường và đưa thương hiệu làng nghề vươn xa.

Trong bức tranh nhiều sắc màu của văn hóa Kinh Bắc, đồng Đại Bái tỏa sáng như một viên ngọc được mài giũa qua hàng thế kỷ. Nếu tranh Đông Hồ làm say lòng người bằng nét vẽ giản dị, màu sắc dân dã đậm chất quê hương, thì đồng Đại Bái lại chinh phục bởi vẻ đẹp bền bỉ, vượt thời gian. Khác biệt về chất liệu và kỹ thuật, nhưng cả hai đều cùng chung một sứ mệnh: gìn giữ hồn cốt dân tộc và lan tỏa tinh thần Việt.

Tinh hoa đồng Đại Bái được thể hiện qua hai yếu tố then chốt: kỹ thuật đúc điêu luyện và nghệ thuật chạm khắc tinh tế.

Các nghệ nhân không chỉ sử dụng đồng nguyên chất mà còn phối trộn hợp kim theo bí quyết riêng để tạo nên sắc độ độc đáo, tạo độ bền vững. Trên nền đồng ánh lên những hoa văn rồng phượng uyển chuyển, hình ảnh trống đồng Đông Sơn hùng vĩ hay khung cảnh làng quê yên bình - tất cả đều được thổi hồn một cách sinh động, minh chứng cho bàn tay tài hoa và óc sáng tạo không ngừng của những người thợ nơi đây.

Du khách có dịp chiêm ngưỡng và trải nghiệm nét tinh hoa của nghề đúc đồng Đại Bái tại các gian hàng trưng bày trong sự kiện "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ". (Ảnh: Thế Dương)

Để cho ra đời một sản phẩm hoàn chỉnh, người thợ phải trải qua quy trình gồm nhiều công đoạn: tạo mẫu, đúc khuôn, nấu chảy nguyên liệu, đổ khuôn, gò sửa và chạm trổ tinh xảo. Mỗi bước đều đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối cùng kinh nghiệm tích lũy qua nhiều năm. Cũng chính nhờ quy trình khắt khe ấy mà mỗi sản phẩm đồng Đại Bái không chỉ là vật phẩm cao cấp mà còn là hiện thân của văn hóa Việt, được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác như một niềm tự hào bất tận.

Không chỉ dừng lại là các vật dụng trong đời sống, đồng Đại Bái đã chuyển mình thành những tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao. Các nghệ nhân không ngừng sáng tạo, cho ra đời những bức tượng đồng tinh xảo, phù điêu sống động, đồ thờ cúng uy nghiêm và tranh phong thủy độc đáo. Mỗi tác phẩm đều thấm đẫm hồn Việt, là sự kết tinh giữa kỹ thuật truyền thống và sức sáng tạo không ngừng.

Với 300 hợp tác xã, doanh nghiệp với 350 hộ làm nghề, thời kỳ cao điểm lên đến hơn 600 hợp tác xã, doanh nghiệp và gần 700 hộ làm nghề ở cả 5 xóm, mỗi xóm chuyên một loại sản phẩm, Đại Bái đang khẳng định vị thế là một làng nghề hàng đầu ở tỉnh Bắc Ninh. Đặc biệt, có 15 doanh nghiệp lớn, hoạt động hiệu quả đã đưa sản phẩm vươn ra thế giới, tới nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc và EU.

Trước xu thế hội nhập, Đại Bái đang viết nên câu chuyện gìn giữ bản sắc thời hội nhập. Làng nghề kiên định giữ gìn truyền thống - từ kỹ thuật đúc đồng độc đáo đến những hoa văn mang đậm dấu ấn văn hóa Việt, đồng thời không ngừng đổi mới để thích ứng thị trường quốc tế. Những sự kiện văn hóa như "Tinh hoa Bắc Ninh" chính là cầu nối đưa đồng Đại Bái tỏa sáng, khẳng định vị thế di sản sống giữa dòng chảy hiện đại.

Nguồn: https://nhandan.vn/tinh-hoa-dong-dai-bai-giua-mien-di-san-bac-ninh-post868811.html