Tự học trong kỷ nguyên số

Người đã phát động phong trào Bình dân học vụ để xóa mù chữ cho toàn dân. Từ “Bình dân học vụ” đến phong trào “Bình dân học vụ số” hiện nay, việc tự học càng trở nên vô cùng cần thiết.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tự học không chỉ là phương pháp rèn luyện cá nhân mà còn là trách nhiệm chính trị và đạo đức của mỗi người cách mạng, của mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người dạy và người học. Người nhấn mạnh rằng: “Nếu không chịu khó học thì không tiến bộ được. Không tiến bộ là thoái bộ. Xã hội càng đi tới, công việc càng nhiều, máy móc càng tinh xảo. Mình mà không chịu học thì lạc hậu, mà lạc hậu là bị đào thải, tự mình đào thải mình”.

Ảnh minh họa: Hà Anh

Xã hội luôn phát triển, tri thức thay đổi nhanh chóng, chỉ có tự học, tự nghiên cứu mới giúp con người bắt kịp sự phát triển của thời đại. Khi giáo viên và học sinh cùng duy trì tinh thần tự học, mối quan hệ dạy - học trở thành quan hệ cộng tác trong quá trình sáng tạo tri thức, đúng như tinh thần “học đi đôi với hành, học suốt đời” của Hồ Chí Minh.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi người thầy có vai trò đặc biệt trong việc “trồng người”. Tuy nhiên, Người cũng nhấn mạnh rằng, người thầy chỉ thật sự xứng đáng khi biết không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ chuyên môn và đạo đức. Người thầy cần “tự nguyện, tự giác, xem công tác học tập cũng là một nhiệm vụ mà người cán bộ cách mạng phải hoàn thành cho được”. Tự học giúp người thầy giữ vững niềm tin, nhiệt huyết và sáng tạo - những yếu tố quyết định đến chất lượng giáo dục khai phóng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng xem học sinh không phải là đối tượng thụ động tiếp nhận tri thức mà là chủ thể chủ động chiếm lĩnh, sáng tạo và ứng dụng tri thức vào thực tiễn. Người cho rằng, học không chỉ để biết, mà học là để tự hoàn thiện nhân cách, để phục vụ nhân dân và Tổ quốc. Chính vì thế, tự học là con đường để người học phát triển năng lực nội sinh, biết tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo.

Trong kỷ nguyên số hiện nay, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội trong đó có giáo dục đang thay đổi từng ngày. Khối lượng tri thức mới đồ sộ tăng lên nhanh chóng đòi hỏi cả thầy lẫn trò càng phải chủ động tự học mới có thể nắm bắt kịp. Giáo viên không còn đóng vai “người biết tuốt” và học sinh cũng không phải là “trang giấy trắng” để thầy cô giải đáp “ngàn câu hỏi tại sao”. Khả năng tự học không chỉ là một kỹ năng cần thiết mà đã trở thành nền tảng sống còn để con người thích ứng với thay đổi nhanh chóng của công nghệ, tri thức và thị trường lao động. Công nghệ hôm nay cung cấp kho tài nguyên kiến thức vô tận mà chỉ người có tinh thần tự học mới biết cách khai thác, sử dụng hiệu quả. Nếu hài lòng với những gì mình đã biết thì không chỉ người học mà cả người thầy cũng sẽ sớm trở nên lạc hậu.

Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để Việt Nam phát triển giàu mạnh trong kỷ nguyên vươn mình. Trong bối cảnh đó, ưu thế sẽ chỉ thuộc về người nào chủ động tự học hỏi, tự tìm tòi để cập nhật tri thức mới, sử dụng các công cụ mới. Tự học cá nhân cần được nâng lên cấp độ mới: không chỉ tự học kiến thức cơ bản mà còn tự học các kỹ năng số, kỹ năng phân tích dữ liệu, tư duy phản biện, quản lý thông tin để trở thành công dân số.

TS.

(Trường Đại học Tây Nguyên)

Nguồn: https://baodaklak.vn/thoi-su/chuyen-doi-so/202510/tu-hoc-trong-ky-nguyen-so-fe01ca4/