Ứng phó biến đổi khí hậu - Nâng cấp hệ thống đê điều, thủy lợi

Cống Cổ Tiểu (xã Kiến Hải). Ảnh: TRUNG KIÊN

Sau hợp nhất, hệ thống đê điều, công trình thủy lợi của thành phố gồm đê, kè cống trên địa bàn thành phố khá lớn, nhưng nhiều công trình trong tình trạng xuống cấp, kém ổn định. Thực trạng này đòi hỏi sự đầu tư lớn, đồng bộ, để ứng phó với biến đổi khí hậu.

Khả năng đáp ứng thực tế còn yếu

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, thành phố hiện có 43 tuyến đê, 662 cống dưới đê, 174 kè các loại. Hệ thống công trình thủy lợi khu vực phía Đông thành phố có 696 trạm bơm điện, 3.833 tuyến kênh chìm từ cấp 3 trở lên với tổng chiều dài 4.059 km, 1.296 km kênh cứng sau trạm bơm điện, 15.958 tuyến kênh nội đồng. Phía Tây thành phố có 1.245 trạm bơm điện, 68 hồ chứa nước, 10.465 kênh mương, 840 bờ vùng.

Hiện nay, chất lượng hệ thống đê điều để ổn định chỉ chiếm 86%, khoảng 645 (km); còn 105 km kém ổn định chiếm 13%, 40 km xung yếu, nguy cơ mất an toàn bất cứ lúc nào. Thực tế, một số tuyến đê trong mùa mưa bão năm 2025 ở xã An Hưng, xã Kiến Hưng xảy ra sự cố rò, rỉ nước, sạt lở. Cùng với đó, toàn thành phố có khoảng 103 km đê hiện chưa đủ cao trình thiết kế. Hệ thống cống dưới đê cũng chỉ có 405 cống còn hoạt động tốt, 160 cống cần phải sửa chữa, 87 cống cần xây mới, 62 km kè kém ổn định, 14 km kè xung yếu, đặc biệt là nhiều kênh mương không đủ lực dẫn nước đến ruộng đồng…

Tại xã Yết Kiêu, sau hợp nhất xã có đến 26 thôn, nhưng các công trình thủy lợi trên địa bàn hiện nay xuống cấp nghiêm trọng, khó đáp ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp. Chủ tịch UBND xã Yết Kiêu Phạm Thị Thu cho biết: Hiện, hệ thống kênh tưới tiêu, mương máng trên địa bàn bị phá vỡ, chia cắt. Vì vậy, ngay sau khi xã Yết Kiêu được thành lập, địa phương đã phải ứng phó với cơn bão số 3 trong điều kiện hệ thống thủy lợi xuống cấp, gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, chính quyền xã lo ngại khả năng đáp ứng hạn chế của hệ thống công trình thủy lợi sẽ khiến vùng chuyên canh su hào, bắp cải vụ Đông năm nay đối mặt với nguy cơ thiếu nước tưới.

Giải thích nguyên nhân của những khó khăn trên, ông Phạm Đức Duyễn, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý tài nguyên nước và Phòng chống thiên tai (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho rằng, hiện nay số lượng công trình thủy lợi trên địa bàn thành phố khá lớn, nhưng nhiều công trình xuống cấp. Kết cấu hạ tầng thủy lợi chưa đồng bộ, nhất là hệ thống trạm bơm đầu mối, động lực trong vùng chưa hoàn thiện, hạn chế ở một số vùng trũng, thấp, ven sông, biển. Một số khu vực hệ thống tiêu nước chưa đồng hộ với hạ tầng giao thông, khu công nghiệp và khu dân cư mới. Điều này làm giảm năng lực phục vụ công trình.

Trong khi biến đổi khí hậu, nước biển dâng và đô thị hóa nhanh làm tăng yêu cầu hiện đại hóa, điều hành hệ thống thủy lợi, thoát nước phải đồng nhất. Mặc dù hằng năm, các bộ, ngành trung ương, thành phố quan tâm, sửa chữa, duy tu nhiều công trình thủy lợi, nhưng đầu tư chưa đồng bộ nên hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu thực tế.

Đầu tư đồng bộ, phối hợp xử lý, ứng phó kịp thời

Về lâu dài, việc tăng nguồn lực đầu tư cho hệ thống đê điều, công trình thủy lợi là rất cần thiết.

Thực trạng hệ thống đê điều và công trình thủy lợi khó đáp ứng trước yêu cầu biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp và xu hướng các cơn bão thời gian gần đây ngày càng mạnh. Do đó, lãnh đạo thành phố luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao. Đặc biệt khi thời tiết có mưa bão, áp thấp nhiệt đới hoặc biến đổi khí hậu khó lường, lãnh đạo thành phố dừng hết các nhiệm vụ thường ngày, khẩn cấp thực hiện nhiệm vụ phòng, chống bão, chỉ đạo các địa phương tập trung cao công tác phòng, chống bão tại các khu vực đê, kè, cống xung yếu, có nguy cơ cao sạt lở, xuất hiện mạch rò, rỉ… Tại các khu vực này, lãnh đạo thành phố yêu cầu các địa phương phải ứng trực thường xuyên, xử lý tình huống kịp thời…

Trong điều kiện hiện nay, để bảo đảm an toàn cho hệ thống đê điều, thủy lợi đủ sức chống chịu trước thiên tai, bão gió và tác động của biến đổi khí hậu, rất cần sự phối hợp, chung tay của các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương trong công tác ứng phó.

Về lâu dài, việc tăng nguồn lực đầu tư cho hệ thống đê điều, công trình thủy lợi là rất cần thiết. Tại cuộc giám sát của Ban Kinh tế - Đô thị tại Sở Nông nghiệp và Môi trường về việc thực hiện các dự án đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025, đề xuất kế hoạch đầu tư giai đoạn 2026 - 2030, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng Dương Đình Ổn khẳng định: Những năm qua, nguồn vốn đầu tư công cho lĩnh vực thủy lợi, đê điều còn hạn chế, trong khi nhu cầu đầu tư, nâng cấp xây mới công trình rất lớn. Tuy nhiên, sự ưu tiên phân bổ nguồn vốn đầu tư công của thành phố thời gian qua vẫn chủ yếu tập trung hạ tầng giao thông, đô thị, công nghiệp, khiến hệ thống công trình thủy lợi, đê điều chưa được quan tâm đúng mức. Vì vậy, thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị trong giai đoạn 2025 - 2030 thành phố ưu tiên vốn đầu tư công cho xây dựng các công trình thủy lợi, nhất là tại vùng nông thôn khó khăn.

HƯƠNG AN

Nguồn: https://baohaiphong.vn/ung-pho-bien-doi-khi-hau-nang-cap-he-thong-de-dieu-thuy-loi-526693.html