Văn học nghệ thuật Đồng Nai: 50 năm sáng tạo và cống hiến

Sân khấu cải lương Đồng Nai công diễn trực tuyến, phục vụ khán giả trong và ngoài tỉnh. Ảnh: L.Na

Hành trình 50 năm đáng tự hào ấy đã và đang là nền tảng để các thế hệ văn nghệ sĩ Đồng Nai vun đắp nên một diện mạo mới, tiếp tục bứt phá, đồng hành cùng sự phát triển bền vững của đất nước, vươn xa cùng những khát vọng mới của quê hương.

Nửa thế kỷ vun đắp, tỏa sáng

Cùng với sự chuyển mình và phát triển mạnh mẽ của đất nước trong suốt 50 năm qua, VHNT Đồng Nai đã liên tục vận động. Từ trước năm 1975, vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai đã vang danh tên tuổi của nhà thơ chiến sĩ Huỳnh Văn Nghệ, nhà văn Bình Nguyên Lộc, Lý Văn Sâm, Hoàng Văn Bổn… Các nhà văn, nhà thơ này đã trở thành biểu tượng cho tinh thần “lấy văn nghệ làm vũ khí”, dùng thơ văn để cổ vũ toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trong cuộc chiến đấu giành độc lập dân tộc.

Sáng 22-4, tại Hội trường Tỉnh ủy diễn ra Hội thảo khoa học 50 năm nền VHNT Đồng Nai sau ngày đất nước thống nhất (30-4-1975 - 30-4-2025). Hội thảo nhằm đánh giá toàn diện, sâu sắc nền VHNT Việt Nam nói chung, Đồng Nai nói riêng 50 năm sau ngày đất nước thống nhất; khẳng định thành tựu, chỉ rõ hạn chế, rút ra những bài học kinh nghiệm, đề ra nhiệm vụ, giải pháp phát triển VHNT tỉnh nhà trong giai đoạn mới.

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Giang Mạnh Hà, Chủ tịch Hội VHNT Đồng Nai, cho biết sau Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đặc biệt là từ năm 1979, với sự ra đời chính thức của Hội VHNT Đồng Nai, phong trào sáng tác, biểu diễn nghệ thuật ở Đồng Nai đã bước sang một trang mới. Cũng từ đây xuất hiện lớp văn nghệ sĩ có năng lực, giàu tâm huyết như: Nguyễn Đức Thọ, Lê Đăng Kháng, Nguyễn Thái Hải, Đàm Chu Văn… Gương sáng của các nhà văn tiền bối cùng với hiện thực đời sống phong phú đã giúp cho nhiều người trong số họ có được những tác phẩm giá trị.

“Cùng với văn học, hiện VHNT Đồng Nai đã có sự tham gia hùng hậu của các ngành nghệ thuật như: nhiếp ảnh, sân khấu - điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, văn nghệ dân gian, múa. Một thế hệ mới với các cây bút, nghệ sĩ đã và đang trưởng thành, khẳng định tên tuổi không chỉ trong tỉnh, mà còn trên phạm vi toàn quốc. Nhiều tác phẩm VHNT đã đoạt giải cao tại các cuộc thi khu vực, quốc gia và quốc tế, phản ánh sinh động hơi thở của thời đại, thể hiện sự dấn thân, tâm huyết của văn nghệ sĩ đối với các vấn đề thời sự, xã hội và cuộc sống” - NSND Giang Mạnh Hà chia sẻ.

Chi hội trưởng Chi hội Nghệ sĩ múa Việt Nam tỉnh Đồng Nai Thân Thế Thời cho hay, thành tựu đáng chú ý của nghệ thuật múa ở Đồng Nai trong 50 năm qua là việc bảo tồn và phát huy các điệu múa dân gian của các dân tộc thiểu số. Các điệu múa này đã được khai thác một cách có hệ thống và trở thành một phần không thể thiếu trong các sự kiện văn hóa, lễ hội của tỉnh. Nhiều nghệ sĩ múa như: Lâm Bảo Thịnh, Phạm Thị Thu Bình, Việt Bắc, Minh Chính, Lâm Bảo Đại… đã mang về nhiều giải thưởng lớn tại các hội thi, liên hoan khu vực, toàn quốc, góp phần quan trọng vào sự phát triển văn hóa của Đồng Nai.

Cùng với sáng tạo, hoạt động VHNT Đồng Nai 50 năm sau ngày đất nước thống nhất còn diễn ra sôi nổi với nhiều trại sáng tác, triển lãm, hội diễn… Những hoạt động này mang đến môi trường giao lưu, học hỏi, khích lệ tài năng trẻ. Các thế hệ văn nghệ sĩ Đồng Nai đã và đang tiếp nối nhau, không ngừng tìm tòi, đổi mới, quảng bá và lan tỏa hình ảnh quê hương đến với bạn bè trong và ngoài nước. Trên mỗi trang viết, mỗi nốt nhạc, mỗi bức tranh…, hơi thở của cuộc sống hiện đại hòa quyện cùng chiều sâu văn hóa, tạo nên diện mạo đặc sắc cho nền VHNT tỉnh nhà.

Bên cạnh hoạt động chuyên nghiệp, VHNT Đồng Nai còn phát triển phong trào ở các cơ quan, đơn vị, địa phương và câu lạc bộ trong tỉnh, tập hợp lực lượng sáng tác trẻ chưa là hội viên, đặc biệt tại các huyện, thành phố và trường học. Để khuyến khích sáng tạo, UBND tỉnh tổ chức Giải thưởng VHNT Đồng Nai hàng năm và Giải thưởng VHNT Trịnh Hoài Đức (5 năm/lần) nhằm tôn vinh các tác phẩm, công trình có giá trị cao.

Để có thêm những thành tựu mới

Theo NSND Giang Mạnh Hà, mặc dù VHNT Đồng Nai có lực lượng sáng tác khá hùng hậu, được đánh giá là mạnh và toàn diện trong khu vực Đông Nam Bộ, nhưng nhìn chung vẫn còn thiếu vắng những tác phẩm thực sự đạt giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao. Một số tác phẩm còn mang nặng tính phong trào, xem nhẹ chiều sâu nghệ thuật. Đặc biệt, vẫn còn hiếm những sáng tác mang tính dự báo, có khả năng phản ánh và đặt ra những vấn đề lớn của thời đại. Thực tế này đang trở thành nỗi trăn trở lớn của văn nghệ sĩ tỉnh nhà trên hành trình tìm kiếm, khẳng định dấu ấn sáng tạo.

Đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, VHNT Đồng Nai không thể đứng ngoài trào lưu chung của xã hội, tất cả các lĩnh vực đều phải vận động và phát triển đáp ứng nhu cầu của thời đại mới. Văn nghệ sĩ Đồng Nai hơn lúc nào hết, đã và sẽ tiếp tục nỗ lực sáng tạo, quảng bá và lan tỏa, làm cho VHNT đồng hành cùng khát vọng phát triển của tỉnh và đất nước.

Như Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Hồ Thanh Sơn đã nhấn mạnh tại Đại hội Hội VHNT Đồng Nai nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra vào ngày 28-2: “VHNT Đồng Nai thời gian tới phải phát huy mạnh mẽ sự đóng góp, cống hiến của văn nghệ sĩ gắn với những định hướng chiến lược của tỉnh, phấn đấu tạo ra những tác phẩm VHNT có giá trị, có sức lay động lòng người bằng trách nhiệm, tấm lòng, trái tim của người nghệ sĩ. Bên cạnh đó, tăng cường quảng bá, giới thiệu các tác phẩm VHNT đến công chúng, đưa VHNT tỉnh nhà phát triển toàn diện cả bề rộng lẫn chiều sâu, góp phần định hướng tư tưởng, thẩm mỹ, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân”.

Nghệ sĩ nhân dân GIANG MẠNH HÀ, Chủ tịch Hội VHNT Đồng Nai: VHNT Đồng Nai tiếp tục sáng tạo, ứng dụng công nghệ, hội nhập quốc tế

Nhìn lại chặng đường 50 năm sau ngày đất nước thống nhất, VHNT Đồng Nai đã và đang xây dựng chiến lược phát triển mới cho giai đoạn từ năm 2025, hướng tới tầm cao mới, được công chúng nhiệt tình đón nhận. Hội xác định tư duy đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ 4.0, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế, đồng thời tiếp nối và phát huy các giá trị truyền thống. Qua đó, góp phần xây dựng văn hóa, con người Đồng Nai mang đậm bản sắc, năng động, sáng tạo, làm chủ bản thân và khoa học công nghệ, trở thành nguồn lực, động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh, đồng hành cùng sự cất cánh của Sân bay quốc tế Long Thành.

Tác giả trẻ LÊ PHAN HIẾU ANH, Ban Văn học, Hội VHNT Đồng Nai: Trau dồi lý luận VHNT, xem đây là nền tảng cơ bản để phát triển kỹ năng và sáng tạo

50 năm sau ngày đất nước thống nhất, hoạt động VHNT của Đồng Nai đã đạt được nhiều thành tựu song cũng còn một số hạn chế. Để các thế hệ văn nghệ sĩ hiện nay có thể kế thừa, phát huy hiệu quả di sản của thế hệ trước, tiến tới xây dựng nền VHNT Đồng Nai tương xứng với tiềm năng kinh tế - xã hội của tỉnh, tôi cho rằng, các tác giả cần trau dồi kiến thức lý luận về loại hình VHNT mà họ đang theo đuổi; xem lý luận là nền tảng cơ bản để phát triển kỹ năng và con đường sáng tạo. Bản thân mỗi tác giả cần đọc, xem nhiều thể loại sách hơn, mở rộng cộng tác, làm nền tảng để tiến xa, tiến chắc hơn trên con đường sáng tạo VHNT.

My Ny (ghi)