Vì sao phân nửa ngôi sao bóng đá sinh vào tháng 1, 2, 3?

Các giải bóng đá trẻ luôn chứng kiến nhiều cầu thủ sinh trong 3 tháng đầu năm - Ảnh: AFC

Những người làm khoa học thể thao từ lâu đã đặt ra khái niệm mang tên Relative Age Effect (RAE) - tạm dịch là "Hiệu ứng tuổi tương đối".

Đây là một hiện tượng phổ biến trong bóng đá và thể thao nói chung. Nó mô tả sự thiên lệch về cơ hội, thành tích giữa các vận động viên có ngày sinh khác nhau trong cùng một nhóm tuổi thi đấu.

Trong hầu hết hệ thống đào tạo bóng đá, cầu thủ trẻ được chia theo năm sinh dương lịch (từ 1-1 đến 31-12). Một cầu thủ sinh vào tháng 1 có thể gần như già hơn 1 năm so với người sinh tháng 12, dù cùng một nhóm tuổi.

Ở lứa tuổi nhỏ, 1 năm tuổi chênh lệch tạo ra khác biệt lớn về thể chất, chiều cao, sức mạnh, kỹ năng vận động.

Dễ hiểu khi HLV các lứa đội trẻ thường có xu hướng lựa chọn những VĐV sinh trong tháng 1, 2, 3 để có được ưu thế nhất định. 

Để ví dụ, trong tổng số 368 cầu thủ tham dự Giải U17 châu Á 2025, có tổng cộng 68 cầu thủ sinh trong tháng 1. Con số tương ứng của tháng 2 là 59, và tháng 3 là 69.

Tức có đến 196 cầu thủ dự U17 châu Á 2025 sinh trong 3 tháng đầu năm, chiếm 53% tổng số cầu thủ dự giải. 

Ở cấp độ World Cup và các giải dành cho tuyển quốc gia, mức độ thiên lệch này sẽ ít hơn, nhưng vẫn tồn tại đáng kể. Như tại World Cup 2022, có 97 cầu thủ sinh trong tháng đầu năm nhưng lại chỉ có 59 cầu thủ sinh vào tháng 12. 

Một nghiên cứu của FIFA chỉ ra rằng trong các đội tuyển U17 dự World Cup, gần 60% cầu thủ sinh trong quý 1.

Ngay cả ở môi trường bóng đá châu Âu - vốn được ca ngợi về tính văn minh, xu hướng này cũng tồn tại rõ ràng. Thống kê cho thấy trong các đội U17 châu Âu hiện tại, nhóm cầu thủ sinh 3 tháng đầu năm đông gấp 4 lần nhóm sinh vào 3 tháng cuối năm.

10/23 cầu thủ U17 Uzbekistan sinh trong 3 tháng đầu năm - Ảnh: AFC

Xu hướng này từ lâu đã bị giới chuyên môn chỉ trích, vì nó có thể dẫn đến lãng phí tài năng, khi các HLV đội trẻ chăm chăm lựa chọn những cầu thủ nhỉnh hơn về tuổi tác để tận dụng ưu thế hình thể, sức mạnh...

Ví dụ như Mac Allister, tiền vệ tài hoa của tuyển Argentina hiện tại, lại chưa từng được khoác áo các đội U17, U18 và U20 Argentina vì anh sinh vào tháng 12. Dybala, một ngôi sao Argentina khác sinh vào tháng 12 chịu chung tình cảnh tương tự.

Trái lại, Di Maria - người sinh vào tháng 2 có số lần dày đặc khoác áo các đội U20 và U23 của Argentina.

Tất nhiên, về lâu về dài, những cầu thủ sinh trong 3 tháng cuối năm vẫn có thể kiên nhẫn vượt qua định kiến ở đội trẻ để tỏa sáng ngay trong đội một. Nhưng một số cầu thủ trẻ vẫn bị lãng phí tài năng. 

Đọc tiếp Về trang Chủ đề

HUY ĐĂNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/vi-sao-phan-nua-ngoi-sao-bong-da-sinh-vao-thang-1-2-3-20250421110406308.htm