Ba chàng Tây là “đại sứ ngôn ngữ” tiếng Việt

Stephen Turban (người Mỹ) mê sân khấu hài độc thoại; Kyo York đến từ New York (Mỹ) say đắm nhạc Trịnh Công Sơn; Andrey Nguyễn (Nga) mê mẩn ẩm thực truyền thống. Ba chàng Tây đến Việt Nam từ những đất nước xa xôi nhưng có chung tình yêu với văn hóa Việt. Để thỏa mãn đam mê đó, họ tìm tới tiếng Việt để làm cầu nối, làm phương tiện giao tiếp. Hữu duyên, họ đã trở thành những “đại sứ ngôn ngữ” để tiếng Việt bay cao, bay xa.

“Chào mọi người. Để em tự giới thiệu một chút: em tên là Stephen, tên tiếng Việt là Vũ. Em ở Việt Nam được bốn năm rồi”. Giọng nói tự tin, phát âm chuẩn, ánh mắt vui, Stephen Turban, cựu sinh viên Đại học Harvard (Mỹ), giới thiệu mình trên sân khấu hài độc thoại ở Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) năm 2024.

Bốn năm trước, cũng trên sân khấu ấy, chàng trai từng khiến khán phòng bật cười khi nói nhầm “Vũ” thành “Vú”. “Xong xuôi tôi mới biết mình phát âm sai”, anh kể. “Nhưng đó là kỷ niệm đáng nhớ”.

Giờ đây, Stephen đã trở thành gương mặt quen thuộc trong làng hài độc thoại TP.HCM với nghệ danh “Stephen Vũ”. Anh biểu diễn bằng tiếng Việt, mang đến cho khán giả những câu chuyện gần gũi, hóm hỉnh. “Bữa trước, em đi mua đồ, em chào nhân viên “Em chào chị”, chị ấy ngỡ ngàng rồi nói “Giỏi!”, anh kể, khiến cả khán phòng cười vang.

Stephen Vũ (áo trắng, ngoài cùng bên trái) trong một lần biểu diễn trên sân khấu Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM.

Sinh năm 1993 tại Hawaii (Mỹ), tốt nghiệp chuyên ngành Thống kê tại Đại học Harvard, từng làm việc tại công ty tư vấn chiến lược McKinsey và là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Trường Kinh doanh Harvard, Stephen có con đường học thuật rực rỡ. Năm 2017, anh đến Việt Nam du lịch, học tiếng Việt chỉ để hiểu thêm văn hóa, nhưng rồi quyết định ở lại lâu dài.

“Khi tôi rời Việt Nam, tôi đi Mỹ, đi Trung Quốc, nhưng cứ mãi nghĩ về Việt Nam”, anh nói. “TP.HCM là nhà của tôi. Tôi chắc chắn sẽ ở đây lâu dài”.

Năm 2020, anh đồng sáng lập Lumiere Education hỗ trợ học sinh trung học trên toàn cầu thực hiện các dự án nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của những cố vấn giàu kinh nghiệm. Thông qua sáng kiến này, học sinh Việt Nam và học sinh ở nhiều nơi trên thế giới có cơ hội tham gia các nghiên cứu tiên tiến trong lĩnh vực công nghệ máy học, nghiên cứu ung thư, kinh tế học... Stephen cho biết, năng lượng và sự cầu tiến của người Việt khiến anh yêu mến. “Việt Nam có điều gì đó rất đặc biệt. Tôi không biết diễn tả thế nào, nhưng có một câu thơ của Chế Lan Viên tôi rất thích: Khi ta ở chỉ là nơi đất ở/Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn”.

Stephen Vũ biểu diễn hài độc thoại.

Đam mê diễn hài độc thoại đến với Stephen một cách tình cờ. Trong một buổi theo cô giáo tiếng Việt đến xem nhóm Sài Gòn Tếu biểu diễn ở Nhà Văn hóa Thanh niên (TP.HCM), anh lập tức bị cuốn hút bởi nghệ thuật ấy. Suốt gần một năm, Stephen lặng lẽ theo dõi các buổi diễn, tham gia sinh hoạt cùng nhóm, thậm chí xin vào nhóm Zalo để đọc kịch bản, học cách tung hứng và xử lý tình huống trên sân khấu.

Một hôm, vượt qua sự ngại ngùng, anh đánh liều nhắn cho nhóm: “Tôi có cơ hội nào được đứng trên sân khấu không?”. “Lúc đó, chúng tôi chỉ nghĩ cậu ấy muốn học tiếng Việt giỏi hơn, ai ngờ lại muốn diễn hài độc thoại bằng tiếng Việt”, Hiền Nguyễn, một trong những người sáng lập nhóm, kể lại.

Được trao cơ hội, Stephen miệt mài viết kịch bản, nhờ hai cô giáo tiếng Việt sửa từng câu thoại cho tự nhiên và có duyên. Đến nay, mỗi tiết mục của Stephen đều được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Trên mạng xã hội, hàng trăm bình luận gửi lời khen: “Duyên nha, miếng hài của Vũ rất vui”, hay “Stephen duyên dáng quá! Cảm ơn bạn vì đã hiểu tiếng Việt đến mức diễn cả hài độc thoại”...

Stephen Vũ cùng các thành viên nhóm hài độc thoại Sài Gòn Tếu.

Tiếng Việt đến nay vẫn là thử thách với Stephen. Anh bảo, mình mới hiểu được khoảng 70% những câu chuyện của bạn bè trong nhóm, “vì họ hay nói tiếng lóng, toàn ngôn ngữ Gen Z”. Để bắt kịp, anh luôn mang theo một cuốn sổ nhỏ ghi chi chít những từ mới nghe được, kèm nghĩa và ví dụ dùng trong đời sống.

Ngoài sân khấu, Stephen vẫn được bạn bè gọi vui là “nam vương phường Đa Kao” - biệt danh anh rất thích. Stephen đặt mục tiêu phải hiểu 95% cách người Việt nói, mở rộng doanh nghiệp lên 100 nhân sự và nâng cao kỹ năng biểu diễn. “Tôi là ví dụ sống cho sự “cuồng Việt Nam” - một Mỹ kiều “sính” Việt, một đại sứ không chính thức”, anh nói.

Khác với Stephen Vũ, Kyo York, chàng trai sinh năm 1985 đến từ New York (Mỹ), đến Việt Nam trong một chuyến thiện nguyện năm 1999. Từ một người không biết tiếng Việt, anh dần nói trôi chảy, hát rõ lời và trở thành ca sĩ chuyên hát nhạc Việt.

Kyo York kể, chính những bản nhạc Trịnh Công Sơn đã khiến anh say mê tiếng Việt và văn hóa Việt Nam. Âm nhạc trở thành chiếc cầu nối giúp anh hiểu sâu hơn con người và tâm hồn Việt. Từ đó, chàng trai Mỹ quyết định gắn bó với Việt Nam, chọn con đường ca hát chuyên nghiệp như một cách tri ân nơi đã nuôi dưỡng tình yêu ấy.

Ca sĩ Kyo York trên sân khấu biểu diễn.

Những ngày đầu, anh phải mất gần 10 ngày mới học thuộc và phát âm đúng một bài hát. “Lúc đầu, tôi thấy nhạc Việt rất khó, từ nghĩa ca từ đến cách nhả âm. Tôi nghe đĩa, học từ bạn bè, và dần hiểu được lời bài hát muốn nói gì”, anh kể. Sau hơn 10 năm, Kyo chỉ mất hai ngày để thuộc lời và xử lý ca khúc.

Với anh, hát nhạc Việt không chỉ là thể hiện giai điệu mà là kể lại một câu chuyện. “Ca sĩ là người kể chuyện bằng âm nhạc. Muốn hát hay, phải hiểu vì sao nhạc sĩ viết bài đó, muốn gửi gắm điều gì”, Kyo York chia sẻ. Trước khi thể hiện, anh luôn tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác, bối cảnh lịch sử và cảm xúc của người viết để truyền tải đúng tinh thần ca khúc.

Nếu trước đây khán giả gọi anh là “anh Tây hát nhạc Trịnh”, thì nay cái tên “ca sĩ Kyo York” đã trở nên quen thuộc. Anh được yêu mến bởi giọng hát rõ chữ, nhiều cảm xúc.

Dù là người nước ngoài nhưng Kyo York thích thú với những phong tục truyền thống của Việt Nam.

Kyo York không giấu niềm tự hào về hành trình chinh phục tiếng Việt: “Tiếng Việt cực kỳ khó, có dấu, nhiều nghĩa, học xong ra thực tế lại khác. Tôi tự học, không qua trường lớp, mất hơn hai năm mới nói trôi chảy”. Với anh, tiếng Việt là điều kỳ diệu, giúp anh hiểu văn hóa và hơn hết là được hát bằng thứ ngôn ngữ mình yêu.

Khi thử sức với dân ca, anh phải rèn luyện gấp bội: “Với người nước ngoài, nói tiếng Việt đã khó, hát dân ca càng khó hơn. Giai điệu, cách nhả chữ, cách hát đều khác. Tôi phải tập rất nhiều”, anh nói. Nhờ sự hướng dẫn của bạn bè, Kyo York dần thể hiện được từ dân ca Bắc Bộ đến Nam Bộ, khiến khán giả ngạc nhiên vì sự ngọt ngào, thuần Việt trong giọng hát.

Với gần 770.000 người theo dõi và 18,1 triệu lượt thích trên TikTok, “Anh Tây Ơi” - tên thật là Andrey Nguyễn, hay còn được gọi thân mật là An - đã trở thành hiện tượng mạng xã hội bởi vẻ ngoài Tây nhưng “hệ điều hành” Việt Nam. Anh am hiểu văn hóa, ngôn ngữ, đặc biệt là ẩm thực Việt đến mức khiến cư dân mạng không khỏi ngạc nhiên và thích thú.

Andrey mua bánh tẻ và mặc cả chuyên nghiệp.

Sinh ra ở Nga, có mẹ là người Nga và bố là người Việt, An được bố dạy nói tiếng Việt từ nhỏ. Năm 6 tuổi, anh theo bố về Hà Nội sống cùng ông bà nội. An lớn lên giữa những câu chuyện về quê hương, trong tình thương của ông bà và nhịp sống bình dị của người Hà Nội.

Những ngày đầu đến trường, gương mặt “Tây” khiến các bạn cùng lớp ngại ngần, không dám bắt chuyện. Chỉ đến khi nghe An nói tiếng Việt, dù còn ngọng nghịu, cả lớp mới xúm lại, dạy anh đọc thơ, chơi kéo co, bắn bi, nhảy dây. “Được giao tiếp hằng ngày với người Việt giúp mình phát âm chuẩn hơn, dần thích nghi với cuộc sống”, An kể.

Lớn lên giữa lòng Hà Nội, chàng trai lai Nga - Việt say mê ẩm thực truyền thống. Anh thường lang thang trong những con ngõ nhỏ phố cổ, thưởng thức phở, chè, cà phê, cốm xào hay nem chua rán để “nghe nhịp sống người Hà Nội xưa”. Chính sự tò mò và tình yêu văn hóa Việt đã thôi thúc An mở kênh TikTok, nơi anh chia sẻ những clip “anh Tây đi chợ mặc cả”, “đốt vàng mã đúng điệu” hay “ăn trứng vịt lộn lần đầu”. Chỉ trong năm 2023, những video ấy thu hút gần 30 triệu lượt xem.

TikToker Anh Tây Ơi tham gia phiên livestream tại vườn vải Lục Ngạn (Bắc Giang), tháng 6/2025.

Khán giả yêu mến An không chỉ vì sự hài hước mà bởi anh sống như một người Việt thực thụ. Hình ảnh anh Tây đội nón lá, tay xách giỏ đi chợ, nói chuyện xởi lởi với cô bán hàng đã trở thành thương hiệu quen thuộc. An bảo, đó là nhờ lời dạy của bà nội: “Cái gì không biết thì cứ hỏi người dân, bắt chuyện chân thành là được yêu quý”. Anh đã áp dụng lời dạy ấy trong từng cuộc gặp gỡ, từng video, khiến mọi người thấy ở anh sự gần gũi, tự nhiên và tôn trọng văn hóa Việt.

Những câu chuyện đời thường của An luôn đầy sự hóm hỉnh. Có lần anh đùa nhắc một người bạn gốc Phi “đi đúng làn đường nhé”, ai ngờ bạn ấy quay sang đáp bằng tiếng Việt chuẩn không kém. “Tôi bất ngờ lắm. Sau đó còn xin số bạn để hẹn cà phê”, An kể.

Đầu năm 2024, anh đăng ký tham gia “Vua tiếng Việt” để trau dồi thêm vốn từ và cách biểu đạt. Màn giới thiệu duyên dáng của anh khiến khán giả bật cười: “Nhìn em mọi người thắc mắc: Bạn này Tây Bắc hay Tây Nguyên? Cấu hình người Việt vẹn nguyên, chỉ có giao diện mặt tiền lai Tây”. Sau cuộc thi, anh nói tiếng Việt còn nhuần nhị hơn, thậm chí lồng ghép ca dao, tục ngữ vào đời sống hàng ngày.

TikToker Anh Tây Ơi hướng dẫn một người bạn nước ngoài cắt bánh chưng bằng lạt.

Không chỉ lan tỏa tình yêu Việt Nam đến khán giả, An còn giúp bạn bè quốc tế hiểu hơn về văn hóa Việt. Anh từng dẫn bạn đi ăn bia hơi, ngồi quán vỉa hè, tặng giỏ quà quê gồm trứng gà, kẹo lạc, ô mai... “Tôi may mắn khi được sống một cuộc đời bình dị và hạnh phúc ở Việt Nam”, anh chia sẻ.

Ba chàng Tây, mỗi người một hành trình, một trải nghiệm, nhưng tất cả đều chung một điểm: họ vượt qua khoảng cách ngôn ngữ để thấu hiểu và kể Việt Nam theo cách riêng. Học từ sách vở, từ đời sống, từ những điều bình dị nhất, họ để tiếng Việt trở thành nhịp đập đồng hành với từng bước đi trên sân khấu, trong âm nhạc và đời thường.

Bài viết: Phan Anh

Đồ họa: Mai Anh

Phan Anh

Nguồn: https://thoidai.com.vn/ba-chang-tay-la-dai-su-ngon-ngu-tieng-viet-217603.html