Bắc nhịp cầu từ làn điệu dân ca

Giai điệu kết nối trên đường phố Hội An. Ảnh: Đặng Kế Đông

Đoàn Broadway Academy Choir của Malaysia đã phối khí lại làn điệu cổ này, kết hợp cùng dàn hợp xướng đương đại. Điều thú vị là, bản phối vẫn giữ được tiết tấu và giai điệu ngũ cung đặc trưng, nhưng lại được đưa vào khuôn nhạc hàn lâm phương Tây, khiến khán giả quốc tế dễ tiếp cận hơn.

Linh hồn vùng đất

Nghệ sĩ ưu tú Đặng Châu Anh - một trong những giám khảo tại Liên hoan hợp xướng quốc tế lần thứ 8 vừa tổ chức tại Hội An chia sẻ, điểm nổi bật của cuộc thi năm nay là sự hiện diện đậm đặc của các tiết mục âm nhạc dân gian, phản ánh nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các quốc gia.

Đặc biệt, thể loại Folklore (âm nhạc dân gian) đã trở thành sân chơi sôi động, nơi các đoàn hợp xướng trình diễn những giai điệu truyền thống đặc sắc của dân tộc mình.​

Đoàn hợp xướng Chorale senior du CEAO (Canada) xuất sắc giành giải Grand Prize với phần trình diễn kết hợp giữa âm nhạc dân gian và hợp xướng hiện đại, thể hiện sự sáng tạo trong việc làm mới giai điệu truyền thống. ​

Đoàn Novo Concertante Manila (Philippines) mang đến tiết mục hợp xướng thánh ca và dân gian, thể hiện sự giao thoa giữa tín ngưỡng và văn hóa bản địa.

Malaysia với Broadway Academy Choir cùng bài hát dân gian “Mak Inang” được phối khí hiện đại, mang đến sự mới mẻ cho giai điệu truyền thống. Thái Lan với TSIS Young Choristers mở màn với các tác phẩm kết hợp giữa âm nhạc cổ điển và dân gian...

Bà Châu Anh cho rằng, “bảo tồn bằng cách tái tạo” là thuật ngữ đang thịnh hành tại Đông Nam Á. Điều này có nghĩa rằng dân ca từng ngày trở thành một chất liệu để sáng tác cho mọi thể loại âm nhạc đương đại.

Chỉ huy dàn hợp xướng Novo Concertante Manila, ông Arwin Q.Tan cho biết, việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa thánh ca Công giáo và giai điệu dân gian của người bản địa là minh chứng cho cách Philippines gìn giữ âm nhạc dân gian.

Thông qua nghi lễ tôn giáo, đồng thời đưa giai điệu dân gian vào biểu diễn sân khấu như một phần di sản sống. Các yếu tố như giai điệu gọi mùa, tiếng hát ru, khúc dân ca thôn dã… được dàn dựng tinh tế trong tác phẩm hợp xướng – khẳng định rằng truyền thống có thể lan tỏa mạnh mẽ khi gắn với niềm tin và cộng đồng.

Tinh thần kế thừa

Ông Johan Rooze, Giám đốc Nghệ thuật Interkultur, chia sẻ, điểm sáng lớn nhất tại Hội An năm nay chính là tính lan tỏa liên văn hóa của âm nhạc truyền thống.

Giai điệu kết nối trên đường phố Hội An. Ảnh: Đặng Kế Đông

Không còn là “kho tàng bản địa”, các làn điệu dân gian đã bước ra khỏi ngôn ngữ bản xứ để bước lên sân khấu thế giới, hòa quyện với đa âm, kỹ thuật biểu diễn quốc tế. Đây là quá trình quốc tế hóa âm nhạc truyền thống mà không làm mất gốc - một bài học lớn cho việc gìn giữ di sản phi vật thể trong thời đại toàn cầu.

Năm nay, đội Hợp xướng thiếu nhi Hội An tiếp tục để lại cảm xúc với tiết mục dự thi “Biển khơi lưới vây”. Nghệ sĩ ưu tú Xuân Đề - người hướng dẫn cho đội chia sẻ, tác phẩm này được dàn dựng dựa trên nền gốc của “Hò giựt chì” - một thể loại dân ca đặc trưng của Nam Trung Bộ, đồng thời kết hợp với những giai điệu đồng dao dân gian và các yếu tố âm nhạc hiện đại như Rap. Sự kết hợp này đã mang đến sắc thái tươi mới và hấp dẫn cho người dự xem.

Qua mỗi kỳ tổ chức, nghệ thuật âm nhạc hợp xướng lại gần hơn một chút với đời sống người dân. Không đóng khung trong không gian nhà hát, hội trường, âm nhạc hàn lâm kết hợp giai điệu bản địa, và chọn những không gian mở để biểu diễn, đã tạo nên những sản phẩm nghệ thuật độc đáo.

Để thấy, âm nhạc dân gian muốn tồn tại cần được tái sinh trong không gian nghệ thuật sống động. Đó có thể là sân khấu, trường học, nhà hát, hay chính những cuộc thi mang tính giao lưu văn hóa như hợp xướng quốc tế Hội An. Như một mã gen văn hóa, những giai điệu bản địa - là chính các làn điệu dân ca đã có từ hàng ngàn, hàng trăm năm, sẽ len lỏi vào đời sống của âm nhạc đương đại.

Đó có thể là một sáng tác “viral” như Bắc Bling, một sự kết hợp của nhiều loại hình nghệ thuật để trở thành chương trình ăn khách như “Ký ức Hội An”. Hay đó cũng có thể là những đoạn hợp xướng vang trong không gian khác nhau, làm nên nhịp cầu không biên giới, bắt đầu từ giai điệu.

Nguồn: https://baoquangnam.vn/bac-nhip-cau-tu-lan-dieu-dan-ca-3153991.html