Bủn rủn tay chân, không đi lại được sau thi là bệnh gì?

Mới đây nữ sinh P.T.P.L., 16 tuổi, vừa thi xong một môn thi tại một trường THPT ở quận 4 (TP.HCM) thì bị bủn rủn tay chân, không đi lại được, ói nhiều lần, đi vệ sinh không tự chủ. Thiếu nữ này được đưa vào phòng y tế trường.

Khi gia đình đến đón, đưa bệnh nhân đến một phòng khám quen thì được bác sĩ chẩn đoán bị hạ đường huyết. Bác sĩ dặn người nhà cho uống nước đường, nghỉ ngơi sẽ bình phục lại.

Gia đình nữ sinh kể do lo lắng trong thi cử nên bé đã nhịn ăn bữa sáng, ăn uống sơ sài vào bữa trưa.

TS Phạm Ngọc Thạnh, phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, cho biết trẻ ăn uống không đầy đủ, căng thẳng quá mức cũng là nguyên nhân gây hạ đường huyết.

Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu hạ dưới mức 70 mg/dL. Mức đường huyết bình thường của cơ thể trước khi ăn dao động từ 90 - 130mg/dL, giữa bữa ăn 70 mg/dL - 100 mg/dL, sau khi ăn 1-2 giờ phải dưới 180 mg/dL.

Để phòng ngừa tình trạng hạ đường huyết, đặc biệt là trong mùa thi cử căng thẳng, bác sĩ Phạm Ngọc Thạnh khuyên các bậc phụ huynh và các em học sinh nên chú ý những điểm sau:

Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ và đúng bữa: Không bao giờ bỏ bữa sáng vì bữa sáng rất quan trọng, cung cấp năng lượng khởi đầu cho cả một ngày dài học tập và thi cử.

Hãy cho trẻ ăn một bữa sáng đủ chất (tinh bột, đạm, chất béo, vitamin) như cơm tấm, phở, bún, xôi, bánh mì ốp la.

Ngoài ra cũng cần đảm bảo để trẻ ăn đủ bữa trưa và bữa tối với thực đơn cân đối, đa dạng. Nếu khoảng cách giữa các bữa chính quá dài (hơn 4-5 tiếng) hoặc trẻ có hoạt động thể chất/trí óc nhiều (như ôn thi), nên có thêm bữa phụ lành mạnh vào giữa buổi sáng hoặc giữa buổi chiều.

Các lựa chọn tốt bao gồm: trái cây tươi, sữa chua, các loại hạt, bánh quy nguyên cám...

Tránh cho trẻ ăn quá nhiều bánh kẹo, nước ngọt có gas, thức ăn chế biến sẵn. Những loại này có thể làm đường huyết tăng nhanh nhưng cũng giảm nhanh ngay sau đó, dễ gây hạ đường huyết phản ứng. Nên ưu tiên các loại tinh bột hấp thu chậm (gạo lứt, bánh mì nguyên cám, ngũ cốc...) giúp duy trì năng lượng ổn định hơn.

Cơ thể cần đủ nước để hoạt động hiệu quả. Khuyến khích trẻ uống đủ nước lọc hoặc nước trái cây không đường trong ngày.

Trẻ cần ngủ đủ giấc. Thiếu ngủ làm cơ thể mệt mỏi, căng thẳng hơn và cũng ảnh hưởng đến việc điều hòa đường huyết. Học sinh, đặc biệt trong mùa thi, cần ngủ đủ 7-9 tiếng mỗi đêm.

Chuẩn bị bài vở kỹ lưỡng sẽ giúp các em tự tin hơn, giảm bớt áp lực thi cử. Tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ, yoga... giúp giải tỏa căng thẳng hiệu quả.

Khuyến khích trẻ chia sẻ những lo lắng, áp lực với cha mẹ, thầy cô hoặc bạn bè. Sự động viên, lắng nghe từ gia đình rất quan trọng.

Đừng bắt trẻ học quá sức. Cần có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn giữa các giờ học căng thẳng. Cha mẹ và giáo viên nên để ý các dấu hiệu sớm của hạ đường huyết ở trẻ như: run tay chân, vã mồ hôi, mệt mỏi, yếu sức, hoa mắt, chóng mặt, da tái xanh, đói cồn cào, tim đập nhanh, hồi hộp, khó tập trung, lơ mơ (nặng hơn có thể lú lẫn, co giật, hôn mê).

Xử trí nhanh khi có dấu hiệu hạ đường huyết sau thi

Ngay khi trẻ có dấu hiệu, cần cho trẻ ăn hoặc uống ngay một thứ gì đó chứa đường hấp thu nhanh (khoảng 15g carbohydrate), ví dụ nửa ly nước ép trái cây hoặc nước ngọt (loại có đường), 2-3 viên kẹo, ngậm 1 muỗng canh đường hoặc mật ong pha với nước.

Cho trẻ ngồi hoặc nằm nghỉ ngơi. Sau khoảng 10-15 phút, kiểm tra lại xem trẻ đã đỡ hơn chưa. Nếu chưa, có thể lặp lại liều đường như trên.

Khi trẻ tỉnh táo và đỡ mệt hơn, nên cho ăn thêm một bữa ăn nhẹ có chứa cả tinh bột phức và đạm (như bánh mì sandwich, bánh quy mặn) để giúp ổn định đường huyết lâu dài hơn.

Nếu trẻ lơ mơ, không nuốt được hoặc các triệu chứng không cải thiện, nặng hơn, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.

Bằng việc chú ý đến chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý và quản lý căng thẳng, hoàn toàn có thể giúp các em học sinh phòng tránh hiệu quả tình trạng hạ đường huyết, đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho việc học tập và thi cử.