Động lực để cộng đồng bảo vệ và phát triển rừng

Những năm gần đây, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) đã trở thành nguồn lực quan trọng, tạo động lực để người dân gắn bó, bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Tại Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Đà, mô hình này không chỉ góp phần ổn định sinh kế cho các hộ dân sống ven rừng mà còn giúp những cánh rừng đầu nguồn ngày càng phát triển xanh tốt, phát huy hiệu quả phòng hộ, bảo vệ nguồn nước và chống xói mòn, thoái hóa đất.

Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Đà với chức năng quản lý, bảo vệ rừng, giữ ổn định nguồn nước hồ thủy điện Hòa Bình. Ban đang quản lý hơn 17 nghìn ha rừng trên địa bàn 13 xã, phường. Khu vực này nằm ở vùng đầu nguồn của sông Đà, có địa hình phức tạp, thời tiết khắc nghiệt, đời sống người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp. Trước đây, việc bảo vệ rừng gặp nhiều khó khăn do thiếu nhân lực tuần tra, tuyên truyền. Tuy nhiên, từ khi thực hiện chính sách chi trả DVMTR, nguồn lực xã hội hóa cho bảo vệ rừng đã được mở rộng, hàng trăm hộ dân sinh sống ven rừng trở thành “người gác rừng” tích cực, cùng chính quyền tham gia giám sát, bảo vệ màu xanh đại ngàn hiệu quả hơn.

Nhờ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, gia đình anh Bùi Thế Cần ở xóm Nai, xã Thung Nai tích cực tham gia bảo vệ và phát triển rừng.

Tại xã Thung Nai, nơi có nhiều hộ dân sống dựa vào rừng, chính sách DVMTR đã đem lại thay đổi rõ rệt. Gia đình anh Bùi Thế Cần ở xóm Nai là một ví dụ điển hình. Anh Cần chia sẻ: Trước đây, người dân quanh vùng chủ yếu làm nương, đốt rẫy, có khi cũng xâm lấn vào đất rừng để trồng ngô, sắn. Nhưng từ khi được tuyên truyền và nhận tiền chi trả DVMTR, bà con thay đổi nhận thức. Gia đình tôi coi rừng như tài sản của chính mình. Mùa khô đi tuần tra thường xuyên, phát dọn đường băng cản lửa; mùa mưa vừa đi tuần rừng vừa kiểm tra sạt lở hoặc phát hiện dấu hiệu xâm hại, kịp thời báo Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Đà, Hạt Kiểm lâm Cao Phong, UBND xã phối hợp xử lý. Do đó rừng được giữ, nguồn nước hồ trong hơn, đời sống bà con ổn định.

Xã Thung Nai hiện có hơn 900 hộ dân được nhận tiền chi trả DVMTR. Các hộ đều cam kết bảo vệ rừng, phối hợp với lực lượng kiểm lâm, Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Đà trong công tác tuần tra, phòng cháy, chữa cháy rừng. Các tổ, nhóm bảo vệ rừng được thành lập ở từng khu dân cư, duy trì chế độ trực luân phiên, đảm bảo rừng được kiểm tra thường xuyên, liên tục. Cùng với đó, Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Đà phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, tập huấn kỹ năng bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng. Nhiều hộ dân trước đây chặt phá rừng làm nương rẫy nay đã chuyển sang trồng rừng sản xuất, kết hợp chăn nuôi dưới tán rừng, mang lại lợi ích kép.

Đồng chí Nguyễn Văn Hưng - Trưởng Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Đà nhấn mạnh: Chi trả DVMTR không chỉ là chính sách kinh tế mà còn là công cụ xã hội hóa bảo vệ rừng. Khi người dân được hưởng lợi, họ sẽ có trách nhiệm hơn. Thời gian tới, Ban tiếp tục phối hợp với các địa phương ứng dụng công nghệ số trong giám sát rừng, bảo đảm công bằng và minh bạch trong phân bổ nguồn tiền. Đồng thời, khuyến khích người dân kết hợp phát triển sinh kế dưới tán rừng, như trồng cây dược liệu, nuôi ong, phát triển du lịch sinh thái để tăng giá trị từ rừng. Đến nay, đơn vị đã phối hợp với UBND các xã, phường có diện tích đất do Ban quản lý giao khoán bảo vệ rừng phòng hộ cho 87 hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư trên địa bàn 11 xã.

Thực tế cho thấy, ở những khu vực người dân được hưởng lợi từ DVMTR, ý thức bảo vệ rừng được nâng cao rõ rệt. Số vụ vi phạm lâm luật giảm đáng kể, các diện tích rừng đầu nguồn được phục hồi tốt hơn. Những tán rừng phòng hộ xanh mướt đã góp phần bảo vệ nguồn nước cho công trình thủy điện, điều hòa khí hậu, giảm lũ lụt và sạt lở đất trong mùa mưa bão.

Những cánh rừng phòng hộ Sông Đà hôm nay không chỉ là “lá phổi xanh” của vùng đầu nguồn mà còn là minh chứng cho hiệu quả của chính sách chi trả DVMTR - một hướng đi đúng đắn, gắn bảo tồn thiên nhiên với phát triển kinh tế bền vững. Khi rừng được bảo vệ, người dân có thu nhập, môi trường được gìn giữ, đó chính là nền tảng vững chắc cho phát triển xanh, hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

Hoàng Hương

Nguồn: https://baophutho.vn/dong-luc-nbsp-de-cong-dong-nbsp-bao-ve-va-phat-trien-nbsp-rung-242108.htm