Đưa pháp luật đến gần hơn với cuộc sống người dân

Mô hình tủ sách pháp luật ở xã Hoằng Hợp (Hoằng Hóa) trở thành công cụ hữu ích giúp người dân nâng cao hiểu biết và tuân thủ pháp luật.

Theo báo cáo từ Sở Tư pháp tỉnh, đến ngày 21/2/2024, toàn tỉnh đã có 528 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL, đạt tỷ lệ gần 97%. Đây là kết quả đáng ghi nhận trong việc thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về xã đạt chuẩn TCPL. Con số này cho thấy hầu hết các địa phương đã hoàn thành mục tiêu cơ bản, nhưng vẫn còn những thách thức trong việc duy trì và nâng cao chất lượng TCPL cho người dân, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa.

Tại xã Lương Ngoại (Bá Thước), một trong những địa phương đã đạt chuẩn TCPL, công tác tuyên truyền pháp luật tiếp tục được đổi mới và tăng cường. Ông Trương Văn Hiệp, trưởng thôn Ngọc Sinh chia sẻ: "Ngày trước, công tác tuyên truyền pháp luật còn hạn chế, khiến nhiều bà con chưa thực sự hiểu và chấp hành nghiêm túc các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nhưng những năm gần đây, nhận thức pháp luật của người dân đã có sự thay đổi lớn, chúng tôi đã đa dạng hóa cách truyền tải thông tin - từ hệ thống loa phát thanh, lồng ghép vào các buổi họp thôn xã, đến phát tờ rơi, đăng tải lên trang thông tin điện tử xã, lan tỏa qua các nhóm Zalo, Facebook... Nhờ vậy, bà con dễ dàng tiếp cận, nắm bắt quy định pháp luật nhanh chóng và hiệu quả hơn. Kết quả rõ nhất là tình hình an ninh trật tự trên địa bàn thôn luôn được đảm bảo, cuộc sống của người dân bình yên, ổn định hơn".

Để duy trì và nâng cao tiêu chí xã đạt chuẩn TCPL, UBND xã Lương Ngoại đã chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện, trọng tâm là đẩy mạnh công tác tuyên truyền PBGDPL đến các tầng lớp Nhân dân. Xã đã thành lập được 7 tổ hòa giải với 41 hòa giải viên. Các tổ hòa giải đã kịp thời giải quyết các tranh chấp, xích mích ngay từ cơ sở nên trên địa bàn xã không xảy ra việc công dân có đơn thư khiếu nại, tố cáo vượt cấp. Đây là mô hình hiệu quả giúp giải quyết các vấn đề ngay tại cộng đồng, tránh phát sinh những hệ lụy phức tạp.

Không chỉ có xã Lương Ngoại, nhiều địa phương khác trong tỉnh cũng đã áp dụng những mô hình sáng tạo, hiệu quả sau khi đạt chuẩn TCPL. Tại xã Phú Lộc (Hậu Lộc), mô hình “Quét mã QR thực hiện thủ tục hành chính mức độ 3, mức độ 4” đã giúp giải quyết hồ sơ nhanh gọn, hiệu quả. Năm 2024 và 4 tháng đầu năm 2025, 100% hồ sơ xã tiếp nhận đã được giải quyết trước và đúng thời hạn. Nhiều địa phương khác cũng đã hình thành các mô hình như “Câu lạc bộ nông dân với pháp luật”, hay những “Đội tuyên truyền pháp luật lưu động” đến tận các thôn, bản, giúp người dân TCPL thuận lợi hơn.

Để các địa phương duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí TCPL, Sở Tư pháp đã tích cực tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản quan trọng về phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL. Đồng thời, tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, tập huấn, biên soạn các tài liệu tuyên truyền, hướng dẫn nghiệp vụ về chuẩn TCPL cho đội ngũ làm công tác tư pháp tại cơ sở.

Riêng năm 2024, Sở Tư pháp đã triển khai tổ chức 5 hội nghị tập huấn về nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở; nâng cao nhận thức, thông tin về trợ giúp pháp lý tại các xã đăng ký chỉ đạo điểm về xây dựng chuẩn TCPL, với sự tham gia của hơn 1.050 đại biểu. Các xã còn được trang bị mỗi nơi một bộ sách pháp luật với 87 đầu sách về các lĩnh vực thiết thực như đất đai, hôn nhân gia đình, hình sự, dân sự. Ngoài ra, sở cũng đã biên soạn và phát hành 25.000 tờ gấp pháp luật về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL, giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin.

Mặc dù đã có 97% xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL, công tác duy trì và nâng cao chất lượng TCPL trên địa bàn tỉnh vẫn đối mặt với một số thách thức, như: Một số quy định còn chưa cụ thể, kinh phí còn hạn chế, việc thu thập tài liệu minh chứng và đánh giá các chỉ tiêu không mang tính chất định lượng cũng gây khó khăn. Đặc biệt, vẫn còn tình trạng một số cán bộ cơ sở coi đây là nhiệm vụ đã hoàn thành hoặc chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành tư pháp, chưa thực sự xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên của cả hệ thống chính trị.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác duy trì và phát triển xã đạt chuẩn TCPL, năm 2025, UBND tỉnh đã đề ra 5 nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm: tiếp tục quán triệt, tăng cường phổ biến sâu rộng về vị trí, vai trò của công tác này; nâng cao nhận thức, xác định rõ trách nhiệm của các ngành, các cấp; gắn các tiêu chí, chỉ tiêu TCPL với trách nhiệm quản lý của các cơ quan, đơn vị; tăng cường đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện gắn với XDNTM; kiện toàn và nâng cao năng lực nghiệp vụ cho đội ngũ công chức.

Có thể nói, hành trình đưa pháp luật đến gần hơn với người dân không chỉ dừng lại ở việc đạt chuẩn về mặt hồ sơ hay thủ tục, mà còn thể hiện qua những thay đổi thực tế trong đời sống. Từ các mô hình “Quét mã QR thực hiện thủ tục hành chính”, đến các buổi tuyên truyền pháp luật trực tiếp, tất cả đã tạo nên một mạng lưới pháp luật chặt chẽ, bao phủ đến từng ngõ, xóm. Phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” đã thực sự đi vào cuộc sống, giúp người dân không chỉ hiểu biết về pháp luật mà còn tự tin bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Ông Phan Văn Đại, Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp khẳng định: "Xây dựng xã đạt chuẩn TCPL không phải là đích đến mà là hành trình liên tục. Chúng tôi đã đạt được con số ấn tượng với 97% xã, phường, thị trấn đạt chuẩn, nhưng sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương, đặc biệt là các xã còn khó khăn, để hướng tới mục tiêu 100% vào cuối năm 2025. Quan trọng hơn, chúng tôi muốn pháp luật thực sự trở thành người bạn đồng hành, là công cụ hữu hiệu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi người dân. Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ tư pháp và sự tham gia tích cực của người dân, công tác TCPL chắc chắn sẽ tiếp tục đạt được những kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào công cuộc XDNTM và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới".

Bài và ảnh: Ngân Hà

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/dua-phap-luat-den-gan-hon-voi-cuoc-song-nguoi-dan-246559.htm