Gìn giữ ‘viên ngọc xanh’ Kon Chư Răng

Gia Lai Nhờ sự chung tay của cộng đồng vùng đệm, Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng trở thành điểm sáng về bảo vệ rừng và phát triển sinh kế của người dân.

Nhiều năm qua, Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng được xem là điểm sáng trong công tác bảo vệ rừng tại khu vực Tây Nguyên. Dù nhân lực mỏng, địa hình phức tạp, áp lực quản lý lớn, nhưng Kon Chư Răng vẫn giữ rừng hiệu quả, không phát sinh vi phạm.

Cộng đồng chung tay giữ rừng

Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng có diện tích tự nhiên gần 16.000 ha, nằm trên địa bàn xã Sơn Lang (tỉnh Gia Lai). Kon Chư Răng hiện có 33 cán bộ, nhân viên làm việc tại các chốt, trạm. Thế nhưng chỉ có 15 người thực hiện nhiệm vụ chuyên trách bảo vệ rừng. Theo đó, mỗi nhân viên chuyên trách phải quản lý hơn 1.000 ha rừng, công việc thường xuyên tuần tra, xử lý nguy cơ xâm hại, đối mặt với nhiều loại rủi ro.

Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng nằm trong khu dự trự sinh quyển thế giới Cao nguyên Kon Hà Nừng. Ảnh: Tuấn Anh.

Nhằm bảo vệ “viên ngọc xanh” giữa đại ngàn, Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng xác định, bảo vệ rừng không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chuyên trách, mà cần có sự đồng hành của cả cộng đồng.

Chính vì vậy, hằng năm Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng đều thực hiện khoán  quản lý bảo vệ rừng cho người dân vùng đệm nhằm nâng cao sinh kế từ nguồn dịch vụ môi trường rừng.

Tại làng Hà Lâm (xã Sơn Lang), ông Đinh Văn Uy, Trưởng nhóm bảo vệ rừng cùng các thành viên thay phiên tuần tra hơn 270 ha rừng nhận khoán. Ông Uy cho biết, nhóm bảo vệ rừng làng Hà Lâm luôn phối hợp cùng Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng để tuyên truyền người dân không vi phạm lâm luật, đồng thời vận động người trẻ tham gia các tổ bảo vệ rừng.

Cộng đồng người dân vùng đệm chung tay giữ rừng. Ảnh: Tuấn Anh.

“Dù thu nhập không nhiều, nhưng bà con cùng chung tay, quyết không để rừng bị xâm hại”, ông Uy khẳng định.

Cũng theo ông Uy, bà con vùng đệm đều ý thức rõ việc xâm hại rừng là vi phạm pháp luật và sẽ bị cộng đồng nhắc nhở. Nhờ vậy, nhiều năm nay người dân tập trung làm ăn và phối hợp với Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng bảo vệ rừng hiệu quả.

Gắn trách nhiệm giữ rừng với sinh kế

Tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng, 17 nhóm hộ và 1 cộng đồng làng Kon Von II đã nhận khoán bảo vệ hơn 2.000 ha rừng với tổng kinh phí 1,4 tỷ đồng/năm. Nhờ sự đồng lòng của người dân, tình trạng xâm hại rừng giảm mạnh trong nhiều năm qua.

Theo người dân, quan trọng hơn cả tiền khoán là ý nghĩa của việc cộng đồng cùng tham gia bảo vệ rừng. Khi rừng được bảo vệ tốt, nguồn nước ổn định, đất sản xuất ít bị xói mòn, môi trường sinh thái làng được giữ gìn.

Bên cạnh thu nhập từ nhận khoán bảo vệ rừng, Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng còn hỗ trợ bà con chuyển đổi sinh kế thông qua việc cung cấp giống cây mắc ca, cây ăn quả, các mô hình chăn nuôi phù hợp. Đồng thời, tổ chức tập huấn, hướng dẫn ứng dụng khoa học kỹ thuật, giúp người dân canh tác hiệu quả hơn, giảm phụ thuộc vào khai thác rừng.

Lực lượng giữ rừng ở Kon Chư Răng đăng thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ 'viên ngọc xanh'. Ảnh: Tuấn Anh.

Theo ông Nguyễn Hồng Quân, Quyền Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng, tư duy quản lý rừng tại đơn vị đã có sự chuyển đổi mạnh mẽ, từ cách tiếp cận “đối đầu” sang “đối thoại và đối tác” với người dân vùng đệm. Đây được xem là bước chuyển mang tính chiến lược, tạo nền tảng để bảo tồn rừng hiệu quả và lâu dài.

Ông Quân cho biết, đơn vị chủ động mời chính những hộ dân từng xảy ra tranh chấp đất rừng tham gia nhận khoán bảo vệ rừng, biến họ từ nhóm có nguy cơ xâm lấn thành lực lượng đồng hành.

“Hiện mỗi làng trong vùng đệm đều có ít nhất một người làm việc trực tiếp ở Kon Chư Răng, tạo cầu nối quan trọng giữa lực lượng chuyên trách và cộng đồng. Nhờ sự gắn kết này, gần 16.000 ha rừng của khu bảo tồn được bảo vệ an toàn, diện tích và độ che phủ rừng tiếp tục tăng trong nhiều năm liền”, ông Quân chia sẻ.

Không dừng lại ở việc khoán bảo vệ rừng, mỗi năm Kon Chư Răng còn hỗ trợ cho 5 làng vùng đệm để mua giống cây trồng, vật nuôi, máy móc sản xuất để phát triển sinh kế.

“Những hỗ trợ này giúp giảm đáng kể áp lực sinh kế lên rừng, đồng thời tạo điều kiện để người dân yên tâm phát triển kinh tế, gắn kết bảo tồn với phát triển bền vững”, ông Quân nhấn mạnh.

Nằm trong khu dự trự sinh quyển thế giới Cao nguyên Kon Hà Nừng, Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng có hệ sinh thái rừng nguyên sinh đặc trưng của dãy Trường Sơn, nơi cư trú của nhiều loài động vật quý hiếm như voọc chà vá chân xám, mang lớn, vượn má hung, các loài linh trưởng, thú móng guốc và nhiều loài chim đặc hữu. Nơi đây đã được các nhà khoa học ghi nhận có hơn 1.600 loài động, thực vật và 66 loài vi nấm, trong đó có 5 loài nấm ghi nhận lần đầu tiên tại Việt Nam.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/gin-giu-vien-ngoc-xanh-kon-chu-rang-d784522.html