Giống dừa xiêm xanh Tam Quan, lựa chọn số 1 cho vùng Nam Trung bộ

Bình tuyển giống, thâm canh cây dừa

Theo TS Vũ Văn Khuê, Phó Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Duyên hải Nam Trung bộ (ASISOV), trước đây, đơn vị đã thực hiện nhiều đề tài liên quan đến cây dừa. Trong đó có đề tài cấp Bộ điều tra, bình tuyển, nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác cho cây dừa. Trong giai đoạn ấy, cây dừa chế biến ở Bình Định đang chiếm ưu thế, thế nhưng sau này người dân chú trọng đến cây dừa uống nước do được tiêu thụ mạnh.

“Khi dừa uống nước lên ngôi, ASISOV tiếp tục thực hiện đề tài cấp tỉnh nghiên cứu về cây dừa uống nước. Đến nay, ASISOV tiếp tục thực hiện một đề tài cấp Bộ về cây dừa Xiêm uống nước, đề tài này sẽ kết thúc trong năm 2025”, TS Khuê cho hay.

Đề tài nghiên cứu về cây dừa Xiêm uống nước xuất phát từ thực tiễn hiện nhiều địa phương trong vùng Nam Trung bộ đang mở rộng diện tích trồng dừa uống nước, trong khi hiện nay đang tồn tại rất nhiều giống dừa Xiêm uống nước xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau. Ví như ở Bình Định có giống dừa Xiêm xanh Tam Quan, ở Phú Yên có giống dừa Xiêm lửa, ngoài ra còn nhiều giống dừa Xiêm xanh có xuất xứ từ các tỉnh ĐBSCL du nhập vào vùng Nam Trung bộ.

Dừa xiêm xanh Tam Quan được các nhà khoa học của Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Duyên hải Nam Trung bộ bình tuyển là giống chất lượng, phù hợp để phát triển trong vùng. Ảnh: V.Đ.T.

“Chính vì vậy, nhiệm vụ đầu tiên của đề tài này là tập trung thu thập toàn bộ các giống dừa Xiêm đang tồn tại trong vùng Duyên hải Nam Trung bộ cũng như các giống du nhập về từ các tỉnh miền Nam. Sau đó phân loại, đánh giá tính thích nghi, năng suất, chất lượng khi trồng trong vùng Nam Trung bộ” TS Vũ Văn Khuê chia sẻ.

Qua quá trình điều tra, nghiên cứu của ASISOV, giống dừa Xiêm xanh Tam Quan (Bình Định) được các nhà khoa học bình tuyển là giống có nhiều nước, ngọt nước, phù hợp với việc phát triển cây trồng này trên địa bàn Nam Trung bộ.

Bên cạnh đó, ASISOV còn làm thay đổi phương thức canh tác cây dừa của người dân. Theo TS Vũ Văn Khuê, kiểu canh tác truyền thống của người dân vùng Nam Trung bộ là hầu như không đầu tư, tưới nước hoặc bón phân cho vườn dừa mà phó mặc cho trời. Hiện nay, dù người dân đã chuyển sang trồng dừa Xiêm uống nước nhưng vẫn chưa duy trì thói quen cũ, cây dừa vẫn bị bỏ mặc, không được tưới nước và bón phân hợp lý.

Do đó, trong mùa nắng nóng (từ tháng 5 đến tháng 8 hằng năm) cây dừa Xiêm ở Bình Định cũng như trong vùng Nam Trung bộ cho năng suất, sản lượng rất thấp. Trong khi mùa nắng nóng thì nhu cầu tiêu thụ dừa nước rất cao, thời điểm này có lúc giá dừa uống nước tăng đến 15.000đ/quả nhưng nhà vườn lại không có dừa để cung cấp cho thị trường. Vì vậy trong mùa nắng nóng, thị trường dừa ở Bình Định cũng như ở các tỉnh trong vùng Nam Trung bộ chủ yếu đưa dừa uống nước từ miền Nam về để cung ứng cho người tiêu dùng.

Hiện trong vùng Duyên hải Nam Trung bộ đang tồn tại rất nhiều giống dừa Xiêm uống nước. Ảnh: V.Đ.T.

Theo các nhà khoa học của ASISOV, nguyên nhân dừa trong vùng Nam Trung bộ cho năng suất thấp, nhất là vào mùa nắng nóng là do không được đầu tư, tưới nước, bón phân như các cây trồng khác. Trong khi thực tế cho thấy những hộ trồng dừa tiếp cận được với quy trình kỹ thuật, cây dừa được đầu tư chăm sóc tốt thì cho quả quanh năm.

“Những vườn được chăm sóc tốt, trong mùa nắng vẫn cho quả đạt năng suất, chất lượng tốt, lúc này giá dừa nước rất cao nên người trồng có thu nhập khá”, TS Vũ Văn Khuê khẳng định.

Từ đó, ASISOV đề ra các giải pháp chăm sóc dừa như tưới nước, bón phân, đồng thời đề ra các công thức bón phân hợp lý để khuyến cáo cho nông dân. Nhờ đó, những năm gần đây, năng suất dừa uống nước của nông dân Bình Định và trong vùng Nam Trung bộ tăng cao rõ rệt, cả trong mùa nắng nóng.

Phủ kín đất hoang hóa bằng cây dừa

Theo ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND thị xã Hoài Nhơn (Bình Định), cuối năm 2024, UBND Thị xã đã ban hành kế hoạch bảo tồn và phát triển cây dừa giai đoạn 2025 - 2030 với mục tiêu nâng cao giá trị cây dừa.

Hiện thị xã Hoài Nhơn có tổng diện tích trồng dừa lên đến 2.850ha, chiếm hơn 30% diện tích trồng dừa toàn tỉnh Bình Định. Các xã, phường Hoài Hảo, Hoài Thanh Tây, Hoài Châu, Tam Quan Nam, Hoài Xuân là những địa phương có diện tích trồng dừa lớn. Cây dừa ở Hoài Nhơn từ lâu đã là nguồn thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ dân nơi đây.

Cũng theo ông Công, ở thôn Tăng Long 2, xã Tam Quan Bắc (thị xã Hoài Nhơn) có vườn dừa Xiêm xanh của ông Lê Xuân Bá (sinh năm 1957) cho khai thác đã nhiều năm nay, mang lại hiệu quả kinh tế rất cao. Vườn dừa rộng 1ha với 150 cây dừa Xiêm xanh, mỗi tháng ông Bá thu quả một lần, mỗi lần thu hoạch khoảng 600 quả, với giá bán sỉ tại vườn dao động từ 8.000 - 15.000đ/quả tùy mùa, vị chi mỗi tháng ông Bá có thu nhập từ vườn dừa gần 9 triệu đồng.

“Dừa Xiêm trồng trên đất cát ven biển cho nước ngọt pha chút vị mặn rất độc đáo, ai uống cũng phải khen” ông Công nhận xét.

Dừa xiêm trồng trên đất cát ven biển cho nước ngọt pha chút vị mặn rất độc đáo. Ảnh: V.Đ.T.

Theo TS Vũ Văn Khuê, dừa Xiêm trồng trong vùng Nam Trung bộ có chất lượng rất tốt, được người tiêu dùng ưa thích. Dừa uống nước có thêm cơ hội khi đã được chính thức xuất khẩu vào thị trường Mỹ từ tháng 8/2023. Cơ hội cho dừa uống nước nhân đôi khi mới đây, vào tháng 8/2024, Trung Quốc đã ký nghị định thư cho phép dừa uống nước của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang nước này.

“Vừa rồi, ASISOV đã có đánh giá về tiềm năng của cây dừa trong vùng Nam Trung bộ và nhận thấy cây dừa trong khu vực có tiềm năng và giá trị rất lớn. Dừa là cây đa mục đích. Ví như dừa ta có thể chế biến ra các sản phẩm thực phẩm, mỹ phẩm, dược liệu, làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến khác như bánh, kẹo. Thậm chí hiện nay thân cây dừa ta già cũng được xẻ làm gỗ. Cả dừa ta lẫn dừa Xiêm đều có giá trị, mục đích kinh tế rất tốt” TS Khuê đánh giá.

Đặc biệt ở khía cạnh môi trường, hiện trong vùng Duyên hải Nam Trung bộ còn nhiều vùng đất hoang hóa, có nguy cơ thoái hóa cao, khó có khả năng trồng các loại cây khác thì cây dừa là đối tượng khả thi để phủ xanh những vùng đất này.

Nông dân Bình Định thâm canh dừa Xiêm uống nước. Ảnh: V.Đ.T.

“Với những vùng dừa lớn, khi cây dừa đã trưởng thành sẽ hấp thụ CO2 rất tốt nên có thể tính đến chuyện thu nhập từ bán tín chỉ carbon. Đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu như hiện nay, gió bão xảy ra rất bất thường thì dừa là cây có sức chống chịu gió bão rất tốt”, TS Vũ Văn Khuê khẳng định.

“Dừa là một trong 6 cây công nghiệp được phát triển trong thời gian tới theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, theo đó, vùng Duyên hải Nam Trung bộ có chiến lược phát triển cây dừa kết hợp phát triển du lịch cảnh quan. Một vườn dừa rợp bóng mát, được dọn sạch sẽ có thể thu hút du khách vào dạo chơi, uống nước dừa tại chỗ…” TS Vũ Văn Khuê gợi mở.

Nguồn: https://nongnghiep.vn/giong-dua-xiem-xanh-tam-quan-lua-chon-so-1-cho-vung-nam-trung-bo-d742773.html