Hành lang pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa

Sớm đưa vào khuôn khổ pháp lý

Số liệu của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an cho biết, chỉ riêng từ đầu năm 2025, đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.600 tỷ đồng, trong đó các hoạt động liên quan giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa lên tới hơn 1.500 kênh, hội nhóm.

Thượng tá Nguyễn Thành Chung - Phó Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an nhận định, tài sản mã hoá đang có xu hướng bị lợi dụng để huy động vốn và các hoạt động trái phép khác trên không gian mạng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự xã hội, thất thoát thuế và công tác điều hành vĩ mô của Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ. Thống kê trong 5 năm (12/2019 - 5/2024) đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo, liên quan hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng.

Trong các vụ án, vụ việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, phần lớn tiền do phạm tội mà có được chuyển thành tài sản mã hoá thông qua giao dịch trao đổi, mua bán ngang hàng được tổ chức tại các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX… với giá trị giao dịch hằng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Trước bối cảnh đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/NQ-CP về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa, mở ra bước ngoặt mới trong cấu trúc thị trường vốn - nơi tài sản mã hóa có thể trở thành kênh huy động và phân bổ vốn hợp pháp, minh bạch.

Theo ông Tô Trần Hòa - Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), Nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng trong cơ chế quản lý tài chính của Việt Nam khi lần đầu tiên có hành lang pháp lý chính thức cho tài sản mã hóa.

Trong đó, cơ quan quản lý xác định mục tiêu kép: vừa tạo không gian phát triển cho đổi mới sáng tạo, vừa kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống. Lộ trình thí điểm sẽ kéo dài 5 năm, đánh giá sau 3 năm, và chỉ cấp phép tối đa 5 tổ chức hoạt động trong giai đoạn đầu để đảm bảo khả năng giám sát và duy trình tính cạnh tranh lành mạnh.

Chuyên gia kinh tế - TS Cấn Văn Lực cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 21 triệu nhà đầu tư tài sản mã hóa, với doanh số quay vòng vượt 200 tỷ USD - con số khổng lồ so với quy mô nền kinh tế. Dù vậy, dòng tiền này vẫn chưa được quản lý và định hướng rõ ràng.

Đáng chú ý, Việt Nam thường xuyên nằm trong top 3 - 4 thế giới về tỷ lệ người tham gia thị trường tài sản mã hóa (khoảng 21% dân số), chỉ sau Hàn Quốc. Tuy nhiên, rủi ro mất tiền và thiếu cơ chế bảo vệ khiến không ít nhà đầu tư “trắng tay” mà không biết kêu ai. Ngoài ra, nguồn thuế từ các giao dịch này đang chảy ra nước ngoài, trong khi Việt Nam lại gánh rủi ro quản lý. Chính vì thế, Nghị quyết 05 được coi là “điểm rơi vàng” – vừa đảm bảo an toàn cho hàng chục triệu nhà đầu tư, vừa giúp Nhà nước huy động nguồn lực tài chính khổng lồ.

Ông Lực đánh giá, việc đưa tài sản mã hóa vào khuôn khổ pháp lý được kỳ vọng mang lại 3 lợi ích chiến lược: Tận dụng lợi thế công nghệ; Kênh huy động vốn mới thông qua mô hình “tokenization” - chia nhỏ tài sản; Mở ra cơ hội hội nhập tài chính toàn cầu, tạo nền tảng cho Việt Nam tham gia mạng lưới tài chính số quốc tế, hướng tới xây dựng trung tâm tài chính khu vực.

Lưu ý truy vết dòng tiền

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, vấn đề cốt lõi khi bàn về tài sản mã hóa là giá trị và tính xác thực của tài sản gốc. Ông lo tài sản được “mặc áo hoa” – tức mã hóa nhưng giá trị thực chưa được kiểm chứng hoặc định lượng có thể biến thành công cụ đầu cơ hoặc rửa tiền.

“Ngay cả bất động sản hữu hình mà tình trạng một tài sản thế chấp ở ngân hàng này nhưng lại đem bán cho người khác vẫn xảy ra” - ông Hiếu nói và kiến nghị mọi giao dịch tài sản mã hóa phải đi qua hệ thống ngân hàng để kiểm soát dòng vốn.

Tuy nhiên, ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), lại cho rằng, rủi ro rửa tiền đang giảm mạnh trên toàn cầu nhờ công nghệ truy vết.

“Tỷ lệ tội phạm tài chính liên quan blockchain đã giảm từ 0,4–0,5% xuống 0,15% năm 2024, trong khi tổng giá trị giao dịch vẫn tăng mạnh” - ông Trung thông tin. Thực tế, các ngân hàng ngày nay có thể phát hiện rửa tiền qua kênh tài sản số dễ hơn giao dịch truyền thống, bởi mọi giao dịch trên blockchain đều để lại dấu vết. Theo ông Trung, nếu chúng ta xây dựng được cơ chế quản lý hiệu quả, tài sản mã hóa có thể trở thành một kênh huy động và dẫn vốn mới cho nền kinh tế số, bên cạnh thị trường chứng khoán và hệ thống ngân hàng truyền thống.

H.Hương

Nguồn: https://daidoanket.vn/hanh-lang-phap-ly-cho-thi-truong-tai-san-ma-hoa.html

Bình luận (0)