Khủng hoảng chip Nexperia đe dọa tê liệt ngành ôtô Mỹ

Các nhà máy lắp ráp ôtô tại Mỹ có nguy cơ phải tạm dừng hoạt động trong 2–4 tuần tới do gián đoạn nguồn cung chip liên quan tranh chấp Nexperia. Cảnh báo được đưa ra bởi MEMA, hiệp hội các nhà cung ứng thiết bị và linh kiện xe cơ giới lớn nhất tại Mỹ, sau khi Trung Quốc chặn Nexperia xuất khẩu từ các cơ sở sản xuất đặt tại Trung Quốc, diễn biến theo sau quyết định tiếp quản Nexperia của chính phủ Hà Lan.

Nexperia là nhà cung cấp chip quan trọng cho ngành ôtô và điện tử tiêu dùng. Dù chủ yếu sản xuất chip thế hệ cũ cho các chức năng cơ bản, việc gián đoạn đối với loại linh kiện này vẫn có thể làm đứt gãy dây chuyền lắp ráp, tái hiện kịch bản thiếu chip toàn cầu từng xảy ra năm 2021.

Nexperia ở tâm điểm căng thẳng thương mại

Ngày 30/9, chính phủ Hà Lan tuyên bố tiếp quản Nexperia – doanh nghiệp có trụ sở tại Hà Lan nhưng thuộc sở hữu 100% của Wingtech (Trung Quốc). Sau đó, theo MEMA, Bắc Kinh đã chặn Nexperia xuất khẩu sản phẩm từ các nhà máy ở Trung Quốc. Động thái được xem là phản ứng trước quyết định của Hà Lan, làm căng thẳng thêm quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và phương Tây.

Tại châu Âu, các nhà sản xuất xe đang tổ chức sản xuất 24/7 nhằm ngăn xung đột lan rộng. Trong tuần này, Nexperia thông báo với các khách hàng Nhật Bản rằng khả năng giao hàng đúng hạn không còn chắc chắn. Cùng thời điểm, Trung Quốc siết kiểm soát linh kiện sản xuất quan trọng, trong khi phía Mỹ cũng áp dụng biện pháp đáp trả tương tự, khi hai bên chuẩn bị cho một hội nghị thượng đỉnh được mong đợi diễn ra vào tuần tới.

Chip thế hệ cũ nhưng là mắt xích sống còn

Không phức tạp như chip cho hệ thống vận hành hay hỗ trợ lái, các chip của Nexperia sử dụng công nghệ cũ hơn, đảm nhiệm các chức năng cơ bản như bật cần gạt nước, mở cửa sổ, điều khiển các hệ thống điện đơn giản. Tuy nhiên, đây là linh kiện không thể thiếu trên xe hiện đại và số nhà sản xuất còn làm ra chúng không nhiều, khiến chuỗi cung ứng dễ tổn thương khi xảy ra gián đoạn.

chip, vi mach, my, trung quoc, khung hoang, thieu chip, nexperia, ha lan, oto, nganh cong nghiep oto anh 1

Chỉ một mắt xích nhỏ bị đứt có thể khiến xe không thể hoàn thiện. Do đó, dù không hiện đại, chip thế hệ cũ vẫn là “điểm nghẽn” có khả năng khiến dây chuyền lắp ráp toàn cầu phải đứng im khi nguồn cung bị chặn.

Tác động dự kiến tới sản xuất ôtô Mỹ trong 2–4 tuần

MEMA dự báo thiếu hụt chip liên quan Nexperia có thể buộc một số nhà máy ôtô tại Mỹ tạm dừng trong khung thời gian 2–4 tuần tới nếu không có giải pháp kịp thời. Nguy cơ gián đoạn không chỉ giới hạn ở một vài dòng xe, bởi các chip cơ bản này xuất hiện trên hầu hết mẫu xe hiện nay.

Mốc	Diễn biến	Ảnh hưởng dự kiến
30/9	Hà Lan tuyên bố tiếp quản Nexperia	Kích hoạt căng thẳng thương mại
Sau đó	Trung Quốc chặn Nexperia xuất khẩu từ các cơ sở tại Trung Quốc	Đứt gãy nguồn cung chip thế hệ cũ
Tuần này	Nexperia thông báo khách hàng Nhật có thể giao hàng trễ	Rủi ro trễ hạn lan sang nhiều khu vực
2–4 tuần tới	MEMA cảnh báo nguy cơ nhà máy ôtô Mỹ tạm dừng	Gián đoạn lắp ráp, chậm giao xe
Tuần tới	Hội nghị thượng đỉnh được mong đợi	Kỳ vọng tháo gỡ căng thẳng tạm thời

Phản ứng của các hãng xe lớn

CEO Ford, Jim Farley, gọi xung đột Nexperia là vấn đề “mang tính chính trị” và cho biết đã trao đổi với các quan chức chính phủ trong chuyến công tác tại Washington tuần qua. CEO General Motors, Mary Barra, thừa nhận hạn chế nguồn cung chip có thể ảnh hưởng đến sản xuất, đồng thời cho biết GM đang phối hợp với các đối tác để giảm thiểu rủi ro. Stellantis – tập đoàn mẹ của Jeep, Peugeot và Fiat – cho biết đang làm việc với Nexperia và các nhà cung cấp khác để đánh giá tác động và xây dựng biện pháp ứng phó.

chip, vi mach, my, trung quoc, khung hoang, thieu chip, nexperia, ha lan, oto, nganh cong nghiep oto anh 2

Kịch bản rủi ro và kỳ vọng hạ nhiệt

Nếu căng thẳng kéo dài, ngành ôtô Mỹ có thể lặp lại khủng hoảng chip năm 2021, khi nhiều nhà máy phải dừng dây chuyền, gây thiệt hại lớn và làm trễ giao xe trên toàn cầu. Dù vậy, các bên liên quan kỳ vọng một thỏa thuận thương mại tạm thời giữa Mỹ, Trung Quốc và châu Âu có thể tháo gỡ nút thắt trước khi các dây chuyền buộc phải dừng.

Trong ngắn hạn, các nhà sản xuất tại châu Âu đang tăng ca để khoanh vùng tác động, còn tại Mỹ, các hãng xe bám sát nguồn cung và chuẩn bị kịch bản thay thế linh kiện nếu khả thi. Tuy nhiên, do tính đặc thù của chip thế hệ cũ và số lượng nhà cung ứng hạn chế, khả năng chuyển đổi nhanh là thách thức đáng kể.

Cân bằng giữa mục tiêu an ninh chuỗi cung ứng và nhu cầu sản xuất liên tục sẽ là ưu tiên của ngành trong những tuần tới, khi thị trường chờ đợi tín hiệu hạ nhiệt từ các cuộc đàm phán.