Kỷ niệm 10 năm Nghi lễ và trò chơi Kéo co được UNESCO ghi danh: Lan tỏa sức sống di sản trong lòng cộng đồng

Trong khuôn khổ Festival Thăng Long - Hà Nội 2025 diễn ra từ ngày 1 đến 16-11-2025, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với phường Long Biên (thành phố Hà Nội) và Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tổ chức sự kiện Kỷ niệm 10 năm Nghi lễ và trò chơi Kéo co được ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Một thập kỷ tự hào di sản Việt Nam trên bản đồ thế giới

Ngày 2-12-2015, tại Phiên họp lần thứ 10 của Ủy ban Liên Chính phủ về Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO tổ chức tại Windhoek (Namibia), Nghi lễ và trò chơi Kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc và Philippines đã chính thức được ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Các địa phương Việt Nam tham gia hồ sơ ghi danh năm 2015 gồm: Lào Cai, Vĩnh Phúc (nay là Phú Thọ), Bắc Ninh và Hà Nội.

Hoạt động kéo co ngồi sẽ được trình diễn tại đền Trấn Vũ vào cuối tuần này. Ảnh: M.H

Là một thực hành văn hóa có mặt ở nhiều nơi trên thế giới, kéo co không chỉ là trò chơi dân gian hấp dẫn mà còn là nghi lễ nông nghiệp linh thiêng, phản ánh khát vọng mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu của cư dân nông nghiệp. Ở khu vực Đông Bắc và Đông Nam Á, kéo co thường được tổ chức vào mùa xuân, đánh dấu khởi đầu của một chu kỳ canh tác mới.

Sự cạnh tranh và sức mạnh thể hiện trong trò chơi được xem là biểu tượng của các thể lực tự nhiên – mặt trời, đất và nước – ảnh hưởng trực tiếp đến nghề nông.

Tại Việt Nam, Nghi lễ và trò chơi Kéo co tập trung chủ yếu ở các cộng đồng người Việt vùng đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc như Tày, Thái, Giáy,...
Tùy theo vùng miền và dân tộc, hình thức kéo co rất phong phú: Dây kéo bằng song, mây, cây rừng, tre... cùng với những tên gọi đặc trưng như kéo co (Hữu Chấp – Bắc Ninh), kéo co ngồi (Long Biên – Hà Nội), kéo mỏ (Xuân Lai, Ngải Khê), kéo song (Hương Canh), nhanh vai (người Tày), so vai (người Giáy), na bai (người Thái),... Tư thế kéo cũng đa dạng – đứng, ngồi hoặc nằm – thể hiện sự sáng tạo và bản sắc riêng của từng vùng văn hóa.

Sau 10 năm được ghi danh, số lượng cộng đồng thực hành di sản kéo co tại Việt Nam không ngừng gia tăng. Từ 6 cộng đồng ban đầu tham gia hồ sơ năm 2015, đến nay đã có 10 cộng đồng trong mạng lưới di sản kéo co Việt Nam. Các cộng đồng ngày càng chủ động kết nối, giao lưu và trình diễn di sản trong và ngoài nước, góp phần lan tỏa giá trị, nâng cao nhận thức xã hội về ý nghĩa của việc giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.

Hấp dẫn hoạt động trình diễn di sản

Trong khuôn khổ Festival Thăng Long – Hà Nội, Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội sẽ tổ chức 2 sự kiện chính là Hội thảo quốc tế và Giao lưu trình diễn di sản.

Theo đó, chương trình kỷ niệm gồm hai sự kiện trọng tâm, diễn ra tại phường Long Biên (thành phố Hà Nội). Hội thảo quốc tế “Một thập kỷ bảo vệ và phát huy Nghi lễ và trò chơi Kéo co” diễn ra vào chiều ngày 15-11.

Hội thảo quy tụ hơn 250 đại biểu trong và ngoài nước (Hàn Quốc, Campuchia), bao gồm đại diện cơ quan quản lý, nhà nghiên cứu, chuyên gia và cộng đồng nắm giữ di sản đến từ các địa phương: Hà Nội, Bắc Ninh, Lào Cai, Phú Thọ, Ninh Bình... Ngoài ra còn có đại diện các tổ chức quốc tế, Đại sứ quán Campuchia, Hàn Quốc, Philippines, các viện nghiên cứu, trường đại học,…

Đây là diễn đàn học thuật quốc tế để nhìn lại một thập kỷ gìn giữ và trao truyền di sản, rút ra kinh nghiệm hợp tác, sáng tạo văn hóa và đề xuất định hướng phát huy giá trị di sản trong đời sống đương đại, từ nghi lễ đình – đền – miếu đến giáo dục, du lịch và giao lưu quốc tế.

Chương trình Giao lưu – Trình diễn Nghi lễ và trò chơi Kéo co diễn ra sáng 16-11 tại đền Trấn Vũ, ngõ 216 đường Cổ Linh, phường Long Biên, Hà Nội. Sự kiện có sự tham gia của Hội Kéo co Gijisi (thành phố Dangjin, Hàn Quốc) cùng 8 cộng đồng di sản Việt Nam, gồm: Kéo co ngồi đền Trấn Vũ (Long Biên, Hà Nội); Kéo mỏ Xuân Lai (xã Đa Phúc, Hà Nội); Kéo mỏ Ngải Khê (xã Chuyên Mỹ, Hà Nội); Kéo song Hương Canh (Phú Thọ); Kéo co Hữu Chấp (Bắc Ninh); Kéo co người Tày thôn Trung Đô (Lào Cai); Kéo co Hòa Loan (Phú Thọ); Kéo cõi thôn Phú Hào (Ninh Bình).

Ngoài phần trình diễn kéo co, chương trình còn có múa trống, múa sư tử do nhóm nghệ sĩ Đại học Sehan (Hàn Quốc) biểu diễn. Đặc biệt, sự kiện sẽ ra mắt “Mạng lưới Cộng đồng Di sản Kéo co Việt Nam”, đánh dấu bước phát triển mới trong liên kết – bảo tồn – phát huy di sản giữa các địa phương.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/ky-niem-10-nam-nghi-le-va-tro-choi-keo-co-duoc-unesco-ghi-danh-lan-toa-suc-song-di-san-trong-long-cong-dong-722934.html