“Hà Nội 1987” qua góc nhìn của nhiếp ảnh gia người Pháp

Ngày 11-11, tại Hà Nội, Viện Pháp tại Việt Nam phối hợp với Công ty cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam ra mắt cuốn sách ảnh “Hà Nội 1987”. Sự kiện nằm trong Biennale nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi ’25, đang diễn ra tại Hà Nội trong tháng 11.

Tác giả Jean-Charles Sarrazin chia sẻ về các bức ảnh. Ảnh: BTC

Phát biểu tại sự kiện, Tùy viên Văn hóa, Giám đốc Viện Pháp tại Hà Nội, Phó Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam Franck Bolgiani cho biết, cuốn sách “Hà Nội 1987” của Jean-Charles Sarrazin không chỉ đơn thuần là một tuyển tập hình ảnh. Đó là một chứng nhân sống động của một thời khắc bước ngoặt trong lịch sử Việt Nam – những năm đầu của thời kỳ Đổi mới, được ghi lại qua ống kính của một chàng nhiếp ảnh gia trẻ người Pháp, đầy tò mò và chan chứa tình cảm đối với đất nước mà anh vừa khám phá.

Năm 1987, khi còn là sinh viên mỹ thuật, Jean-Charles Sarrazin đã nghe theo lời khuyên của nhà thơ, nguyên Bộ trưởng Đặc trách công tác văn hóa – thông tin tại Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng Cù Huy Cận – người ông từng gặp tại Paris (Pháp), quyết định sang Việt Nam học tập tại Trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội và Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam).

Quang cảnh buổi ra mắt cuốn sách. Ảnh: BTC

Với chiếc máy ảnh của mình, Jean-Charles Sarrazin đã ghi lại một Hà Nội mong manh nhưng tràn đầy hy vọng, vẫn còn dấu ấn của những khó khăn đời sống, song đã bắt đầu bừng lên sức sống mới của thời kỳ Đổi mới. Những bức ảnh đen trắng đầy chuyển động và ngẫu hứng ấy thể hiện ánh nhìn của một nghệ sĩ – nơi giao thoa giữa hiện thực và giấc mơ, ký ức và hiện đại.

Gần 40 năm sau, những bức ảnh ấy trở lại với Hà Nội như một cánh thư gửi từ quá khứ, mời gọi ta tìm lại hình ảnh một Hà Nội xưa – của tuổi trẻ, của sự giản dị và của thời kỳ chuyển mình.

Tác giả Jean-Charles Sarrazin cho biết, năm 1986, ông được gặp nhà thơ Cù Huy Cận tại Paris, được nhà thơ khuyên sang Việt Nam học các kỹ thuật truyền thống của Việt Nam như sơn mài, in lụa, khắc gỗ, đồng thời có thể chia sẻ với sinh viên các kiến thức về “truyền thông thị giác” mà mình học được tại Paris.

Jean-Charles Sarrazin chia sẻ kỷ niệm về Hà Nội. Ảnh: BTC

“Trong những tháng ngày học tập, tôi luôn cảm thấy một nỗi thôi thúc phải ghi lại những cảnh đời thường trước khi Việt Nam có những thay đổi sâu sắc. Nhờ các thầy cô, các bạn sinh viên, bạn bè và nhờ học tiếng Việt, tôi đã được lang thang khắp Hà Nội, cũng như được tham gia những chuyến thực tế về nông thôn, các tỉnh lân cận, để chụp những tấm ảnh cho cuốn sách này. Sau bốn mươi năm, Thủ đô của Việt Nam đã có vô vàn đổi khác, nhưng ký ức được lưu lại trong những bức ảnh vẫn vẹn nguyên”, tác giả bày tỏ.

“Hà Nội 1987” do Công ty cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam liên kết với Nhà Xuất bản Thông tấn ấn hành, được in bằng ba ngôn ngữ tiếng Việt – tiếng Pháp – tiếng Anh. Cuốn sách gồm hơn 200 bức ảnh, phần lớn là đen trắng, với một số tấm ảnh màu, đều là những tư liệu nghệ thuật – lịch sử quý giá.

Cuốn sách ảnh của Jean-Charles Sarrazin. Ảnh: Thụy Du

Cuốn sách đưa người xem dạo quanh Hà Nội cùng Jean-Charles Sarrazin bằng những phương tiện rất gần gũi, giản dị: “Đi chơi xe điện”, “Đi chơi xích lô”, “Đi chơi xe đạp”, “Đi chơi tàu hỏa”… và được thấy cầu Long Biên, phố phường, dòng người đi trên phố, chợ hoa, lễ hội ở Hà Nội và vùng lân cận.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh kỳ cựu Nguyễn Hữu Bảo nhận định, những tác phẩm của Jean-Charles Sarrazin là tư liệu quý hiếm “trăm nghe không bằng một thấy”, giúp tái hiện một giai đoạn lịch sử mà nhiếp ảnh trong nước thiếu vắng. Sách ảnh của Jean-Charles Sarrazin giống như cuốn “sách giáo khoa” cho thế hệ sau hiểu hơn về những câu chuyện của quá khứ, của thời đại.

Giám tuyển của Photo Hanoi ’25 Nguyễn Thế Sơn cho rằng, ảnh của Jean-Charles Sarrazin không đơn thuần chỉ là nhiếp ảnh đường phố, mà còn thể hiện rõ tính chất nhiếp ảnh nhân văn.

Còn nhà văn Nguyễn Trương Quý bày tỏ, trước đây, nhiều hình ảnh về Hà Nội thời bao cấp đã được các nhiếp ảnh gia trong nước cũng như quốc tế ghi lại và chia sẻ, nhưng tác giả Jean-Charles Sarrazin đã ghi lại đậm đặc những hình ảnh về tàu điện gắn với ký ức của Hà Nội một thời rất đáng quý.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/ha-noi-1987-qua-goc-nhin-cua-nhiep-anh-gia-nguoi-phap-722953.html