Loạt bài: Gỡ ‘nút thắt’ lao động để bứt phá - Bài cuối: Đột phá chính sách nhân lực

Dồn sức cho đào tạo, đầu tư nhà ở xã hội, chăm lo phúc lợi... là những chính sách Hải Phòng đang triển khai để thu hút, giữ chân lao động.

Trường Đại học Hàng hải Việt Nam liên kết với Công ty LG Electronic Việt Nam Hải Phòng đạo tạo nghề cho sinh viên.

Đào tạo theo "đơn đặt hàng"

Để phát triển nguồn nhân lực trẻ, hướng tới lao động chất lượng cao, thành phố Hải Phòng đặt trọng tâm vào việc đào tạo từ gốc. Việc phân luồng học sinh, định hướng nghề nghiệp ngay từ bậc phổ thông được coi là giải pháp căn bản giúp học sinh, sinh viên tiếp cận đúng ngành, nghề và nhu cầu xã hội.

Các Trường Đại học: Sao Đỏ, Hàng hải Việt Nam đã xây dựng các chiến lược đào tạo sát nhu cầu thực tế, tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn của thành phố như dịch vụ cảng biển, logistics, cơ khí chế tạo, công nghệ thông tin, tự động hóa. Các trường xây dựng chương trình đào tạo dựa trên dữ liệu nhu cầu lao động, đặt hàng đào tạo từ doanh nghiệp.

Sinh viên Trường Đại học Sao Đỏ thực hành nghề tại doanh nghiệp theo chủ trương đào tạo lao động theo nhu cầu của doanh nghiệp.

Liên kết ba bên giữa nhà trường - nhà nước - doanh nghiệp được coi là bước đi chiến lược của Hải Phòng. Nhiều trường triển khai hợp tác với doanh nghiệp FDI và trong nước như LG Innotek, Pegatron, VIMC, Vinalines…, từ thiết kế chương trình, tổ chức thực tập, thực hành đến tuyển dụng sinh viên.

PGS, TS Phạm Văn Thuần, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Hàng hải Việt Nam cho biết việc cân đối cơ cấu ngành nghề đào tạo là nhiệm vụ cấp thiết, trong đó cần tăng cường truyền thông về nhu cầu nguồn nhân lực, đặc biệt là lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ đang “khát” nhân lực. Trên cơ sở khảo sát nhu cầu tuyển dụng hằng năm của doanh nghiệp và địa phương, trường điều chỉnh quy mô tuyển sinh theo tín hiệu thị trường lao động và phát triển thêm các ngành nghề mới đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

Cần chính sách hỗ trợ lao động trên 35 tuổi

Các sở, ngành thành phố tổ chức nhiều hội nghị để tìm giải pháp kết nối cung - cầu lao động giữa người dân và doanh nghiệp, nhất là người lao động trên 35 tuổi.

Thời gian qua, thành phố có nhiều chủ trương khuyến khích, động viên người dân tham gia học nghề như Nghị quyết số 35 của HĐND tỉnh Hải Dương (cũ) về chính sách hỗ trợ người lao động đã qua đào tạo nghề các trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 3 tháng, trung cấp, cao đẳng tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh; Nghị quyết số 03 của HĐND thành phố Hải Phòng về chính sách hỗ trợ đào tạo một số nghề trên địa bàn thành phố Hải Phòng giai đoạn 2024 - 2030…

Trên địa bàn thành phố có hơn 80 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở có hoạt động giáo dục nghề nghiệp được cấp phép tuyển sinh với 351 ngành, nghề đa dạng như điện - điện tử, cơ khí, may mặc, đóng tàu, hàng hải, logistics, du lịch, dịch vụ… Đây là điều kiện thuận lợi góp phần hỗ trợ đào tạo nghề cho nhóm lao động trên 35 tuổi bắt kịp xu thế lao động tại các khu công nghiệp hiện nay.

Bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng Phòng Tư vấn, Giới thiệu việc làm và Đào tạo nghề, Trung tâm Dịch vụ việc làm thành phố cho biết những lao động nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm đều được tư vấn về chính sách hỗ trợ học nghề, miễn phí đào tạo nghề của Trung ương, thành phố. 10 tháng năm 2025, trung tâm thực hiện tư vấn chính sách đào tạo nghề cho 15.000 lượt lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, mở 44 lớp dạy nghề cho 800 học viên, tăng 137% so với cùng kỳ năm 2024.

Để khai thác nguồn lao động từ nhóm này, bên cạnh các chính sách dạy nghề cần có cơ chế khuyến khích tuyển dụng, làm việc đặc thù hơn. Luật sư Trần Ngọc Vinh, Ủy viên Ủy ban Pháp luật Quốc hội khóa 12, 13 cho rằng cần có khái niệm cụ thể về "lao động lớn tuổi", "lao động trung niên" khi sửa đổi Luật Việc làm, đồng thời bổ sung các chính sách hỗ trợ đặc thù cho nhóm lao động này.

"Tôi đề xuất nên xây dựng chính sách hỗ trợ đào tạo và tái đào tạo lao động lớn tuổi theo nhu cầu của thị trường", Luật sư Trần Ngọc Vinh nói.

Việc hỗ trợ đào tạo có thể thông qua doanh nghiệp, nơi người lao động làm việc, hoặc đào tạo thông qua các đơn vị được Nhà nước đặt hàng. Bên cạnh đó, bổ sung chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc kéo giãn tuổi nghề cho lao động lớn tuổi bằng công cụ thuế sẽ là giải pháp để người lao động lớn tuổi không bị sa thải hoặc có cơ hội làm việc phù hợp hơn.

Để người lao động "an cư"

Để giữ chân và thu hút lao động từ địa phương khác, nhiều doanh nghiệp xây dựng khu ký túc xá dành cho công nhân. Trong ảnh: Khu ký túc xá công nhân của Công ty TNHH Đỉnh Vàng.

Để giữ chân và thu hút lao động từ các địa phương khác, nhiều doanh nghiệp chủ động triển khai các chính sách thiết thực. Khu ký túc xá dành cho công nhân ngoài thành phố của Công ty TNHH Đỉnh Vàng được xây dựng và hoạt động hơn 20 năm qua với khoảng 135 phòng, cung cấp chỗ ở cho 900 lao động. Công ty xây dựng lớp học, thuê người trông miễn phí cho khoảng 65 trẻ em là con công nhân từ tỉnh ngoài về làm việc.

Công ty TNHH Sao Vàng có khoảng 500 lao động đang làm việc đến từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Chủ tịch Công ty TNHH Sao Vàng Bùi Thị Hợp cho biết từ tháng 4 vừa qua, khu ký túc xá của công ty đưa vào sử dụng, hỗ trợ chỗ ở cho khoảng 200 người. Với lao động thuê trọ bên ngoài, công ty hỗ trợ 1 triệu đồng tiền nhà/người/tháng.

Công ty TNHH Công nghiệp Brother Việt Nam ở khu công nghiệp Phúc Điền cũng xây dựng khu ký túc xá từ năm 2011, đáp ứng chỗ ở cho 2.000 người.

Không chỉ có những nỗ lực từ phía doanh nghiệp, Hải Phòng cũng là một trong những điểm sáng về xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp. Hơn hai năm qua, Hải Phòng đưa vào sử dụng gần 1.100 căn nhà ở xã hội và đang triển khai 9 dự án khác nhằm đạt mục tiêu 15.400 căn vào năm 2025, hướng tới 18.100 căn vào năm 2030.

Cần có cơ chế đặc thù

Lớp học được mở ngay tại Công ty TNHH Đỉnh Vàng để chăm sóc trẻ góp phần hỗ trợ công nhân yên tâm làm việc, gắn bó với công ty.

Với các tỉnh như Bắc Ninh, Vĩnh Long, dự án nhà ở xã hội công đoàn đang là giải pháp hữu hiệu để đáp ứng nhu cầu nhà ở riêng cho nhóm công nhân ngoại tỉnh. Mô hình khu thiết chế công đoàn Hà Nam với quy hoạch tổng thể nhà ở, khu thể thao, trường học đã giải quyết đúng, trúng nhu cầu an sinh của người lao động ngoại tỉnh, luôn thu hút rất nhiều người lao động tới an cư, làm việc.

Do đó, cùng với chính sách tiền lương và việc làm ổn định, việc phát triển đồng bộ hạ tầng an sinh xã hội quanh các khu công nghiệp, khu kinh tế bao gồm nhà ở xã hội, nhà trẻ, trường học, cơ sở y tế, khu văn hóa, thể thao là yêu cầu cấp thiết.

Trong cuộc giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội giữa tháng 4/2025 vừa qua tại Hải Phòng về thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng đề xuất thành phố cần có nhiều chính sách vượt trội đầu tư mạng lưới y tế, hạ tầng giao thông công cộng, giáo dục chất lượng cao để thu hút nguồn lao động, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao yên tâm gắn bó, làm việc và sinh sống tại Hải Phòng.

Ông Nguyễn Văn Quyết, Phó chủ tịch Thường trực Liên đoàn Lao động thành phố Hải Phòng cho biết Liên đoàn Lao động thành phố sẽ tiếp tục phát huy vai trò đại diện, tham mưu và phối hợp với các cấp, ngành và doanh nghiệp hoàn thiện chính sách tiền lương, phúc lợi, an toàn lao động và điều kiện làm việc, bảo đảm thu nhập ổn định.

Bên cạnh những nỗ lực của thành phố, các doanh nghiệp cũng cần nỗ lực để cải thiện tiền lương và thực thi tốt các chính sách đã và đang có của thành phố.

Khi người lao động được bảo đảm an sinh, họ sẽ ở lại "an cư, an tâm, an việc”, trở thành lực lượng tiên phong góp phần xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng.

HẢI VÂN - MINH NGUYỆT

Nguồn: https://baohaiphong.vn/loat-bai-go-nut-that-lao-dong-de-but-pha-bai-cuoi-dot-pha-chinh-sach-nhan-luc-524958.html