Mở cánh cửa tri thức số cho phụ nữ nghèo

Chuyên gia Chu Tuấn Anh - Giám đốc Hệ thống Đào tạo Lập trình viên Quốc tế Aptech - chia sẻ về vấn đề này.

+ Theo chuyên gia, đâu là những rào cản lớn nhất khiến phụ nữ nghèo khó tiếp cận tri thức số hiện nay, đặc biệt ở khu vực nông thôn và miền núi? Liệu đó có phải chỉ là vấn đề về công nghệ, hay còn là những rào cản vô hình như định kiến xã hội và thiếu tự tin?

Hiện nay, phụ nữ nghèo ở vùng sâu, vùng xa đối mặt với nhiều rào cản khi tiếp cận tri thức số. Trước tiên là các rào cản hữu hình liên quan đến cơ sở hạ tầng như đường truyền, trạm phát sóng 4G, 5G thiếu thốn. Bên cạnh đó là việc thiếu thiết bị công nghệ như điện thoại thông minh, máy tính hay laptop…

Ngoài các rào cản hữu hình còn có những rào cản vô hình. Ví dụ, trong một gia đình nghèo mà cả chồng và con không sử dụng công nghệ, nhu cầu và động lực của phụ nữ để tiếp cận tri thức số cũng giảm đáng kể. Một rào cản vô hình khác là quỹ thời gian hạn chế. Phụ nữ ở vùng sâu, vùng xa, cũng như người dân nói chung, thường phụ thuộc vào lao động chân tay để mưu sinh, khiến họ hầu như không có thời gian học hỏi hay sử dụng công nghệ. Quan trọng hơn cả là sự tự ti. Do hạn chế tiếp cận hệ thống giáo dục chất lượng từ nhỏ, nhiều phụ nữ cảm thấy mình không đủ khả năng nắm bắt kiến thức mới.

Chuyên gia Chu Tuấn Anh - Giám đốc Hệ thống Đào tạo Lập trình viên Quốc tế Aptech - chia sẻ

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, những kỹ năng nền tảng nào là "chiếc chìa khóa" mà phụ nữ nghèo cần nắm vững để mở ra cánh cửa tri thức số? Và ai sẽ là người giúp họ có được "chiếc chìa khóa" ấy?

Kỹ năng nền tảng quan trọng nhất đối với phụ nữ nghèo là sự tự tin. Chỉ khi có sự tự tin, họ mới dám chủ động tìm tòi và nắm bắt kiến thức số. Kỹ năng thứ hai là sử dụng các thiết bị công nghệ cơ bản. Điều này bao gồm những thao tác đơn giản như bật/tắt tivi, chuyển kênh, hoặc mở các ứng dụng phổ biến như Facebook. Một kỹ năng quan trọng khác là sử dụng thành thạo các ứng dụng giao tiếp, chẳng hạn như zalo, để thực hiện các chức năng như nhắn tin, gọi điện. Giao tiếp là nhu cầu cơ bản và được sử dụng hàng ngày. Khi phụ nữ nắm vững các kỹ năng này, họ sẽ có thêm cảm hứng và động lực để chủ động khám phá công nghệ số. Kỹ năng tìm kiếm thông tin trên Internet cũng là một chìa khóa thiết yếu.

Về những người hỗ trợ, chính quyền địa phương đóng vai trò quan trọng nhất. Họ tiếp xúc thường xuyên với phụ nữ nghèo, hiểu rõ nhu cầu và cách tiếp cận phù hợp. Nhóm thứ hai là Hội Phụ nữ, với hệ thống hoạt động chặt chẽ từ trung ương đến địa phương, luôn sát cánh cùng phụ nữ. Các tổ chức phi chính phủ cũng góp phần hiệu quả trong việc hỗ trợ đào tạo và nâng cao kỹ năng. Cuối cùng, doanh nghiệp và cộng đồng đóng vai trò quan trọng nhờ nguồn lực dồi dào về con người và thiết bị. Họ sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ cần thiết để phụ nữ nghèo ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận công nghệ số.

Hiện nay có những mô hình, chương trình nào mà chuyên gia đánh giá là hiệu quả trong việc hỗ trợ phụ nữ khó khăn tiếp cận giáo dục số và học tập suốt đời? Điều gì cần được nhân rộng?

Hiện nay, Việt Nam đã triển khai một số mô hình hiệu quả hỗ trợ phụ nữ khó khăn tiếp cận giáo dục số và học tập suốt đời. Hội LHPN Việt Nam cũng tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng số miễn phí, giúp phụ nữ dân tộc thiểu số và nông thôn tiếp cận thương mại điện tử và kinh doanh trực tuyến.

Để nhân rộng hiệu quả, cần chú trọng một số điểm. Thứ nhất, các chương trình cần được triển khai đơn giản, gần gũi và thiết thực. Thay vì sử dụng thuật ngữ hàn lâm như "chuyển đổi số", nên thay bằng những cách diễn đạt dễ hiểu, ví dụ: "Làm thế nào để bán hàng qua điện thoại?", "Làm thế nào để khám bệnh trực tuyến?", hoặc "Làm thế nào để tìm thông tin qua mạng?".

Thứ hai, cần hỗ trợ về thiết bị công nghệ như cung cấp điện thoại giá rẻ, hỗ trợ chi phí thay thiết bị, hoặc thiết lập các điểm truy cập Internet miễn phí tại nhà văn hóa thôn, trang bị mạng tốc độ cao để phụ nữ dễ dàng sử dụng.

Thứ ba, nên xây dựng mạng lưới hỗ trợ học tập, bao gồm các cố vấn sẵn sàng giúp đỡ phụ nữ về kiến thức và thiết bị tại những thời điểm thuận tiện, nơi họ dễ dàng tiếp cận.

Cuối cùng, cần tăng cường truyền thông để thay đổi nhận thức, nhấn mạnh rằng công nghệ không khó, ai cũng có thể học và ứng dụng. Những yếu tố này cần được nhân rộng để đảm bảo phụ nữ khó khăn có thêm cơ hội tiếp cận giáo dục số và học tập suốt đời.

Giữa "ma trận" thông tin trên mạng, làm sao để những người phụ nữ ít tiếp xúc với công nghệ biết đâu là kiến thức đúng đắn, thiết thực với cuộc sống của họ?

Để giúp họ nhận diện kiến thức đúng đắn, cần tổ chức các chương trình tập huấn và đào tạo tại địa phương, kết hợp song hành 2 nội dung: kỹ năng sử dụng công nghệ số và kỹ năng phân biệt thông tin đáng tin cậy. Cần có sự hỗ trợ kịp thời từ các chuyên gia hoặc tình nguyện viên, để phụ nữ có thể dễ dàng hỏi ý kiến hoặc nhờ tư vấn bất cứ khi nào cần. Qua thời gian, sự hỗ trợ này sẽ giúp họ dần nhận biết được đâu là nội dung đúng đắn, phù hợp với nhu cầu của mình.

Một yếu tố quan trọng khác là tích hợp văn hóa địa phương vào nội dung giáo dục. Ngoài ra, việc xây dựng cộng đồng cùng sử dụng công nghệ cũng rất hiệu quả. Chẳng hạn, tạo một nhóm zalo cho phụ nữ trong thôn hoặc xã, nơi họ có thể tương tác, trao đổi hàng ngày một cách vui vẻ. Đây là một cách tiếp cận thân thiện, giúp giáo dục số trở nên dễ tiếp nhận hơn, khích lệ phụ nữ vùng sâu, vùng xa tự tin học hỏi và ứng dụng công nghệ vào cuộc sống.

Xin cảm ơn chuyên gia!

Nguồn: https://phunuvietnam.vn/mo-canh-cua-tri-thuc-so-cho-phu-nu-ngheo-20250414171824468.htm