Mô hình kinh tế tập thể do phụ nữ làm chủ: 'Lối đi' giúp phụ nữ vươn lên, thoát nghèo

HTX “giữ lửa nghề” làm nón làng Chuông

Tại Hà Nội, HTX Mây tre nón lá Tạ Thu Hương do nghệ nhân Tạ Thu Hương ở xã Thanh Oai, Hà Nội là một ví dụ. Kể từ khi các mặt hàng mũ vải, mũ công nghiệp tràn lan trên thị trường, nghề làm nón đứng trước nguy cơ mai một, nhiều hộ gia đình làm nón lá ở làng Chuông khó trụ lại mà dần bỏ nghề. Trước thực trạng đó, chị Tạ Thu Hương quyết định thành lập HTX Mây tre nón lá Tạ Thu Hương.

Trao đổi với phóng viên tại Hội chợ giới thiệu sản phẩm khởi nghiệp - OCOP của phụ nữ do Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) Việt Nam tổ chức trong chuỗi các sự kiện Chung kết toàn quốc Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa” năm 2023, chị Tạ Thu Hương cho biết, nón làng Chuông phải không ngừng thay đổi và cải tiến mẫu mã sao cho phù hợp với nhu cầu khách hàng. Thay vì tập trung vào thị trường trong nước, HTX đã nắm bắt xu thế của thị trường nước ngoài và chủ động tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm. Nhờ đó mà nón lá làng Chuông đã xuất khẩu đi nhiều quốc gia trên thế giới như Đức, Anh, Hàn Quốc, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, Campuchia… Qua đó, hiệu quả kinh tế từ nghề làm nón cũng tăng lên gấp 6 - 7 lần so với trước kia.

Hiện nay, HTX đã có 6 sản phẩm OCOP 4 sao được Nhà nước công nhận, bao gồm: nón lá trên lụa, nón lá trắng kỹ đẹp tự nhiên, nón giấy bóng, nón quai thao, nón Thái, nón lá già kỹ đẹp. HTX đã sử dụng hóa đơn điện tử giúp công việc trao đổi mua bán được diễn ra một cách minh bạch, rõ ràng, đồng thời cũng có thể hạn chế tình trạng làm giả, làm nhái gây ảnh hưởng đến thương hiệu HTX.

Từ cách làm của HTX Mây tre nón lá Tạ Thu Hương có thể thấy sự mạnh dạn đổi mới sáng tạo, áp dụng công nghệ và mô hình kinh doanh hiện đại, có phương pháp quản lý tiên tiến… là những minh chứng rõ nét nói về sự thành công của phụ nữ Thủ đô trong việc phát triển kinh tế tập thể. Bằng sự nỗ lực và thành công của mình, họ đã chứng minh rằng phụ nữ hoàn toàn có thể đảm nhận những vai trò quan trọng và đạt được những thành tựu to lớn trong nền kinh tế tập thể.

Trao đổi với truyền thông bà Cao Xuân Thu Vân - Chủ tịch Liên Minh Hợp tác xã Việt Nam cho rằng, vai trò của phụ nữ tham gia lãnh đạo HTX khá phổ biến và đạt hiệu quả cao. “Với loại hình kinh tế tập thể rất vừa vặn và phù hợp với phụ nữ, gắn với bản địa, làng xóm, kết dính chặt chẽ của phụ nữ khi phát triển kinh tế và chăm lo cho gia đình. Chưa kể, người phụ nữ Việt Nam từ xưa đến nay lại chịu thương, chịu khó, kiên trì và nỗ lực đổi mới sáng tạo. Do đó, nếu có nhiều nữ lãnh đạo HTX tham gia thì loại hình kinh tế tập thể này sẽ phát triển bền vững và khẳng định tính đúng đắn”, theo bà Vân.

Nâng cao năng lực, hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế tập thể

Là mục tiêu hướng tới của Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế tập thể” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính tổ chức cuối tháng 10/2025.

Thống kê ước tính đến ngày 31/12/2025, kinh tế hợp tác và HTX có nhiều chuyển biến tích cực. Cả nước có trên 8.000 HTX do phụ nữ quản lý được thành lập và hoạt động chiếm khoảng 25% so với số lượng HTX của toàn quốc. Theo bà Phạm Thị Hương Giang, Trưởng ban Công tác phụ nữ, Trung ương Hội LHPN Việt Nam, thực hiện Kế hoạch số 694/KH-ĐCT ngày 6/3/2025 của Đoàn Chủ tịch Trung ương Hội LHPN Việt Nam về triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2025 và Quyết định số 01/QĐ-TTg ngày 03/01/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Hỗ trợ HTX do phụ nữ tham gia quản lý, tạo việc làm cho lao động nữ đến năm 2030” (Đề án 01), thời gian qua, Hội LHPN Việt Nam đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ phụ nữ tham gia và phát triển kinh tế tập thể, góp phần nâng cao thu nhập, vị thế và vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế - xã hội. Sau hơn 2 năm thực hiện chỉ tiêu Đề án 01, các cấp Hội đã hỗ trợ thành lập mới trên 700 HTX do phụ nữ tham gia quản lý, với gần 2.000 thành viên, 10.000 tổ hợp tác do phụ nữ quản lý với khoảng 20.000 thành viên.

Chia sẻ về giải pháp hỗ trợ phát triển các HTX do nữ tham gia quản lý trong tình hình mới, bà Nguyễn Thị Phương Thúy - Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính nêu các giải pháp cụ thể như: cần đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng năng lực quản lý thông qua việc tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề về quản trị HTX, kỹ năng lãnh đạo, quản lý tài chính, marketing và ứng dụng chuyển đổi số; cùng với đó, cần tăng cường hỗ trợ tiếp cận vốn và tài chính từ các nguồn tín dụng ưu đãi, tín dụng chính sách nhằm giúp các HTX do phụ nữ quản lý nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng thị trường và phát triển bền vững; có chính sách hỗ trợ thiết thực như đào tạo kỹ năng quản lý, tiếp cận vốn, công nghệ và thị trường.

Dưới góc nhìn chuyên gia nghiên cứu và giảng dạy về kinh tế tập thể, HTX nông nghiệp và phát triển nông thôn, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Sơn - nguyên Trưởng khoa Quản trị kinh doanh, Trường Cán bộ Quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng cho rằng, để nâng cao năng lực và kỹ năng cho phụ nữ phát triển kinh tế tập thể, cần tổ chức tập huấn, cung cấp kiến thức về khởi sự kinh doanh, quản lý, điều hành, tài chính, kế toán, kiểm soát; nâng cao kỹ năng kinh doanh, vận động, tuyên truyền, tư vấn và kết nối cho các cấp hội và các tổ chức doanh nghiệp nữ và tổ chức các lớp bồi dưỡng về xây dựng thương hiệu, sở hữu trí tuệ, marketing và kết nối thị trường.

Tại Lễ kỷ niệm 95 năm thành lập Hội LHPN Việt Nam ngày 2/10/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra 10 định hướng, nhiệm vụ trọng tâm cho phong trào phụ nữ Việt Nam giai đoạn 2025 - 2035. Trong đó, tại nội dung số 4, Tổng Bí thư giao nhiệm vụ: “Thúc đẩy kinh tế phụ nữ từ sinh kế bền vững đến doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Mỗi tỉnh, thành phố phát triển tối thiểu một cụm dự án sinh kế - hợp tác xã do phụ nữ làm chủ; mỗi xã hoặc cụm xã có một sản phẩm OCOP của phụ nữ đạt chuẩn; mỗi năm, Hội bồi dưỡng một lực lượng nòng cốt phụ nữ khởi nghiệp, phụ nữ quản trị số. Kết nối tín dụng ưu đãi, tư vấn, chuyển giao công nghệ, tiêu chuẩn hóa chất lượng thương hiệu - bao bì - nhãn mác. Đưa “sản phẩm do phụ nữ làm chủ” vào chuỗi cung ứng xanh, công bằng”.

Nguồn: https://baophapluat.vn/mo-hinh-kinh-te-tap-the-do-phu-nu-lam-chu-loi-di-giup-phu-nu-vuon-len-thoat-ngheo.html