Ngày 20.11 được luật hóa: tôn vinh thầy cô bằng pháp lý

Lần đầu tiên sau 43 năm tồn tại, ngày 20.11 được ghi nhận chính thức trong luật chuyên ngành, không còn chỉ là một quyết định hành chính mà trở thành cam kết pháp lý của Nhà nước với đội ngũ nhà giáo.

- Ảnh 1. — Lần đầu tiên sau 43 năm tồn tại, ngày 20.11 được ghi nhận chính thức trong luật chuyên ngành

Câu chuyện này không chỉ là về một ngày lễ mà về việc một phong tục đẹp của dân tộc ta, truyền thống tôn sư trọng đạo được nâng tầm thành trách nhiệm thể chế, đánh dấu bước chuyển từ phong tục văn hóa sang chế định pháp lý.

Có nghĩa là lời tri ân không chỉ còn nằm trong những bó hoa tươi, tấm thiệp chúc mừng mà còn hiện hữu trong văn bản pháp luật, trong các chính sách cụ thể và trong cách mà xã hội đối xử với những người làm nghề "trồng người".

Ngày 20.11 đã được công nhận và tổ chức trọng thể từ năm 1982, việc ghi vào luật Nhà giáo 2025 thể hiện tính ràng buộc và tầm nhìn dài hạn. Luật Nhà giáo 2025 là lần đầu tiên trong lịch sử có một đạo luật riêng điều chỉnh toàn diện về nhà giáo từ quyền, nghĩa vụ, chế độ lương thưởng, đào tạo bồi dưỡng, đến tôn vinh và bảo vệ. Điều 32 đặt ngày 20.11 vào chương Tôn vinh, khen thưởng, kỷ luật và xử lý vi phạm đối với nhà giáo không phải ngẫu nhiên mà gửi đi thông điệp tôn vinh nhà giáo không chỉ là nghi thức hằng năm mà còn là trách nhiệm pháp lý của Nhà nước và xã hội.

Khi ngày 20.11 được ghi vào luật, nó trở thành một phần trong hệ thống cam kết thể chế về việc tôn trọng, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo. Luật không chỉ quy định ngày lễ mà còn đặt ra yêu cầu rõ ràng. Các cấp quản lý phải bảo đảm quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình trong quản lý và phát triển nhà giáo. Nhà nước ưu tiên về tiền lương, chế độ đãi ngộ, bảo vệ uy tín, danh dự, nhân phẩm của nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp.

Đây chính là điểm khác biệt cốt lõi từ ngày tri ân đến ngày tôn vinh có bảo chứng pháp lý. Tri ân là tình cảm, là lời cảm ơn. Còn tôn vinh bằng pháp luật là cam kết hành động, tiền lương xứng đáng, môi trường làm việc an toàn, chính sách đào tạo, sự tôn trọng từ cộng đồng, cơ chế bảo vệ khi nhà giáo bị xâm phạm.

Ngày 20.11 được luật hóa: tôn vinh thầy cô bằng pháp lý - Ảnh 1. — Luật Nhà giáo 2025 là công cụ để các thầy cô bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình

Thực tế những năm qua, ngày 20.11 đôi khi bị hiểu lệch thành "ngày tặng quà" và rồi mọi thứ lại trở về như cũ. Thầy cô vẫn vất vả với lớp đông học sinh, với lương thấp không đủ sống, với áp lực công việc hành chính không hồi kết.

Luật Nhà giáo 2025 muốn thay đổi điều này. Điều 34 khẳng định ngoài hình thức thi đua, khen thưởng theo luật Thi đua, khen thưởng, địa phương và cơ sở giáo dục có trách nhiệm có các hình thức tôn vinh, khen thưởng nhà giáo phù hợp với điều kiện thực tiễn. Đây không phải kêu gọi mà là trách nhiệm pháp lý, các cấp quản lý phải xem xét lại xem mình đã làm gì để tôn vinh thầy cô bằng chính sách thực chất.

Luật Nhà giáo 2025 ra đời trong bối cảnh cả nước đang đổi mới giáo dục, xã hội ngày càng nhận thức rõ vai trò của giáo viên. Hơn nữa, luật không chỉ quy định nguyên tắc chung mà còn yêu cầu Chính phủ quy định chi tiết nhiều nội dung, từ chế độ tiền lương, chính sách hỗ trợ, đến quy trình tuyển dụng, đào tạo bồi dưỡng. Điều này tạo cơ chế trách nhiệm rõ ràng cho các cấp quản lý.

Với chính các thầy cô, luật Nhà giáo 2025 là công cụ để các thầy cô bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Lần đầu tiên ngày tri ân truyền thống của một ngành nghề được nâng tầm thành ngày tôn vinh có bảo chứng pháp lý. Từ đây, 20.11 không chỉ là ngày của hoa và lời chúc mà là ngày nhắc nhở về trách nhiệm của Nhà nước, của xã hội, của mỗi chúng ta trong việc tôn trọng, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Luật sư Hoàng Hà (Đoàn Luật sư TP.HCM)

Nguồn: https://thanhnien.vn/ngay-2011-duoc-luat-hoa-ton-vinh-thay-co-bang-phap-ly-185251119231344362.htm