"Tôi cho rằng mối liên kết giữa Nhà nước - doanh nghiệp - giới học thuật - kiều bào chính là tứ giác phát triển bền vững của Việt Nam trong kỷ nguyên mới", Tiến sĩ Trần Hải Linh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân & Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc (VKBIA), Chủ tịch sáng lập Hội Chuyên gia - Trí thức Việt Nam - Hàn Quốc (VKEIA) trả lời báo Dân trí trong bối cảnh toàn dân đang đóng góp vào Văn kiện của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Ông Trần Hải Linh cho rằng, quá trình chuẩn bị cho Văn kiện Đại hội XIV của Đảng lần này được tiến hành rất công phu, bài bản và toàn diện, thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược và phương pháp làm việc khoa học, dân chủ của Đảng.
Nội dung dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV, đã phản ánh khá toàn diện những thành tựu to lớn sau gần 40 năm đổi mới, đồng thời chỉ rõ những hạn chế, thách thức và nguyên nhân, đó là điểm đáng quý thể hiện tinh thần tự nhìn lại và tự đổi mới của Đảng.
Ông nhận định, việc lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân trong nước, kiều bào ở nước ngoài, cùng các nhà khoa học, chuyên gia trong và ngoài Đảng, cho thấy Đảng thực sự coi trọng trí tuệ tập thể, lắng nghe từ thực tiễn để hoàn thiện tầm nhìn phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
"Tôi đánh giá cao cách mà văn kiện Đại hội XIV không chỉ tổng kết quá khứ mà còn mở ra một tầm nhìn mới cho tương lai, trong đó Việt Nam được định vị là một quốc gia có khát vọng phát triển, chủ động hội nhập và đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác của khu vực và thế giới", ông nhấn mạnh.
Khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu
Theo ông, điều đặc biệt đáng chú ý trong văn kiện Đại hội XIV là tư duy phát triển mang tính đột phá được thể hiện xuyên suốt trong văn kiện, với những khái niệm mới, sâu sắc.
Về việc phát triển kinh tế tri thức, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, đây là 3 trụ cột then chốt trong chiến lược phát triển quốc gia giai đoạn tới. Đó không chỉ là xu thế tất yếu của thời đại mà còn là con đường duy nhất để Việt Nam bứt phá, vượt qua bẫy thu nhập trung bình và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Ông đã đưa ra 4 khuyến nghị để Việt Nam đạt được mục tiêu này.
Thứ nhất, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia thực chất, lấy doanh nghiệp làm trung tâm. Nhà nước cần có chính sách khuyến khích mạnh mẽ doanh nghiệp đầu tư cho R&D, đổi mới công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời kết nối doanh nghiệp với viện nghiên cứu, trường đại học và các trung tâm sáng tạo trong và ngoài nước.
Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế tri thức. Việt Nam cần tái cấu trúc chương trình đào tạo đại học và nghề nghiệp, chú trọng các lĩnh vực như AI, dữ liệu lớn, bán dẫn, an ninh mạng, tự động hóa.
Kết nối với mạng lưới chuyên gia, trí thức Việt Nam ở nước ngoài để hình thành chương trình đào tạo, hướng dẫn, cố vấn cho sinh viên và doanh nghiệp trong nước. Bên cạnh đó, chính sách đãi ngộ và cơ chế linh hoạt cho chuyên gia Việt kiều cũng cần cải thiện rõ rệt, minh bạch và có thể đo lường.
Thứ ba, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản trị quốc gia, dịch vụ công và doanh nghiệp với các mục tiêu định lượng cụ thể. Để làm như vậy, dữ liệu phải trở thành tài nguyên chiến lược, và chính phủ cần đi đầu trong chia sẻ, kết nối, mở dữ liệu công.
Thứ tư, hình thành các “cụm đổi mới sáng tạo” tại các trung tâm kinh tế - công nghệ lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng. Đặc biệt, Việt Nam nên tăng cường hợp tác song phương với Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Singapore và châu Âu trong chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ sư và đầu tư cho nghiên cứu ứng dụng, bởi đây là những quốc gia có thế mạnh thực chứng trong chính sách đổi mới sáng tạo.
Xây dựng thế và lực cho Việt Nam trong thời kỳ toàn cầu hóa
Tiến sĩ Trần Hải Linh (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Tiến sĩ Trần Hải Linh đánh giá cao việc Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV xác định “đối ngoại, hội nhập quốc tế” là trụ cột chiến lược. Theo ông, điều này thể hiện rõ tư duy đổi mới mạnh mẽ của Đảng, đặt đối ngoại ngang hàng với quốc phòng và an ninh, nhằm xây dựng thế và lực mới cho Việt Nam trong thời kỳ toàn cầu hóa sâu rộng.
Theo ông, Việt Nam cần hội nhập về khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vì đây chính là “chìa khóa” để Việt Nam nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Việc tham gia sâu vào mạng lưới đổi mới sáng tạo quốc tế, ký kết các chương trình hợp tác về AI, dữ liệu lớn, công nghệ xanh, bán dẫn… sẽ giúp Việt Nam rút ngắn khoảng cách công nghệ và tiếp cận tri thức toàn cầu nhanh hơn.
Bên cạnh đó, ông cho rằng Việt Nam cần hội nhập kinh tế bền vững, gắn với chuyển đổi xanh và phát triển bao trùm. Việt Nam cần tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (CPTPP, EVFTA, RCEP...) để chuyển hướng xuất khẩu theo hướng xanh, thông minh và có giá trị gia tăng cao.
Đồng thời, chủ động tham gia các cơ chế quốc tế về tài chính xanh, năng lượng tái tạo, carbon và phát triển bền vững, qua đó khẳng định vai trò của Việt Nam trong quá trình chuyển đổi toàn cầu hướng tới nền kinh tế phát thải ròng bằng 0.
Bên cạnh đó, hội nhập về văn hóa - giáo dục - con người cũng rất quan trọng. Ngoài hợp tác kinh tế và công nghệ, ông Trần Hải Linh cho rằng Việt Nam cần đầu tư mạnh vào ngoại giao văn hóa, giáo dục, và tri thức, bởi đây là nguồn lực mềm giúp nâng cao sức ảnh hưởng, hình ảnh và giá trị quốc gia.
Ông khuyến nghị Việt Nam cần tăng cường hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp Việt Nam với các đối tác quốc tế, mở rộng chương trình trao đổi học giả, sinh viên, và hỗ trợ mạng lưới chuyên gia Việt Nam toàn cầu hoạt động hiệu quả hơn.
"Tôi tin rằng, khi Việt Nam đặt con người - tri thức - công nghệ - văn hóa làm nền tảng trong quá trình hội nhập, thì đối ngoại sẽ không chỉ là “cửa ngõ mở ra thế giới”, mà còn là “cánh tay đưa Việt Nam vươn ra toàn cầu”, góp phần xây dựng một đất nước phát triển, tự cường và có ảnh hưởng tích cực trong khu vực và thế giới", ông cho biết.
Tứ giác phát triển bền vững cho Việt Nam
Tiến sĩ Trần Hải Linh nhận định, mối liên kết giữa Nhà nước - doanh nghiệp - giới học thuật - kiều bào chính là tứ giác phát triển bền vững của Việt Nam. Khi 4 trụ cột này vận hành nhịp nhàng, chúng ta sẽ hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thống nhất, nơi chính sách, tri thức, nguồn lực và công nghệ cùng hội tụ để tạo ra giá trị thực chất cho đất nước.
Trước hết, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo và dẫn dắt, thông qua việc ban hành các chính sách cởi mở, minh bạch và có tính dự báo cao, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.
Doanh nghiệp là động lực trung tâm của đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, để chuyển từ “động lực tiềm năng” thành “động lực thực chất”, doanh nghiệp Việt Nam cần đầu tư mạnh hơn cho R&D, coi đổi mới sáng tạo là chiến lược sống còn.
Giới học thuật và viện nghiên cứu giữ vai trò trung tâm tri thức, nơi tạo ra nền tảng khoa học, cung cấp luận cứ cho hoạch định chính sách. Ông Trần Hải Linh cho rằng cần cải thiện cơ chế phối hợp giữa cơ quan hoạch định chính sách và các viện nghiên cứu, để tiếng nói khoa học trở thành đầu vào trực tiếp của chính sách công, thay vì chỉ mang tính tham khảo.
Ngoài ra, cũng cần thúc đẩy mô hình hợp tác 3 bên giữa trường đại học - doanh nghiệp - viện nghiên cứu mà nhiều quốc gia đã thành công.
Cuối cùng, cộng đồng kiều bào trí thức và doanh nhân ở nước ngoài là nguồn lực chiến lược toàn cầu. Việt Nam hiện có hàng chục nghìn chuyên gia, kỹ sư, nhà khoa học đang làm việc tại các viện nghiên cứu, tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Nếu có cơ chế kết nối linh hoạt và lâu dài, họ hoàn toàn có thể đóng góp theo mô hình bán thời gian, trực tuyến hoặc qua mạng lưới đổi mới sáng tạo xuyên biên giới.
Ông khuyến nghị, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài thuộc Bộ Ngoại giao, các Đại sứ quán và cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nên được trao thêm vai trò làm “đầu mối đổi mới sáng tạo”, giúp kết nối doanh nghiệp trong nước với trí thức kiều bào, tổ chức diễn đàn khoa học - công nghệ, tư vấn chính sách và xúc tiến đầu tư công nghệ cao.
Ông cho rằng, Việt Nam cần chuyển từ mô hình hợp tác theo dự án sang hợp tác theo hệ sinh thái, nơi mọi bên cùng chia sẻ mục tiêu, cùng hưởng lợi và cùng chịu trách nhiệm. Đó sẽ là mô hình phát triển bền vững và thông minh, đưa Việt Nam tiến nhanh hơn trên hành trình trở thành quốc gia đổi mới sáng tạo, phát triển và có tầm ảnh hưởng trong khu vực vào năm 2045.
"Ngoại giao chất xám"
Tiến sĩ Trần Hải Linh đã đưa ra những khuyến nghị để Việt Nam có thể thu hút nguồn lực và sự đóng góp của kiều bào giúp đất nước phát triển (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
"Tôi tin rằng, nếu Việt Nam có được một chiến lược quốc gia bài bản về “ngoại giao chất xám”, kết hợp hài hòa giữa chính sách thu hút, cơ chế hỗ trợ và môi trường cống hiến, thì trí thức và doanh nhân kiều bào sẽ trở thành một trong những “đòn bẩy chiến lược” giúp đất nước bứt phá trong kỷ nguyên hội nhập mới", ông Trần Hải Linh nhận định.
Theo ông, nguồn lực kiều bào, đặc biệt là đội ngũ trí thức, doanh nhân, chuyên gia Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài, là tài sản quý báu của đất nước, kết tinh từ tri thức, kinh nghiệm quốc tế, tinh thần sáng tạo và tấm lòng hướng về Tổ quốc. Để có thể tạo điều kiện cho kiều bào tham gia đóng góp ý kiến, ông Trần Hải Linh đưa ra 5 khuyến nghị.
Thứ nhất, thiết lập cơ chế phối hợp liên thông giữa các bộ, ngành, địa phương và cơ quan đại diện ngoại giao để thống nhất trong việc tiếp nhận, hỗ trợ và khai thác nguồn lực kiều bào.
Thứ hai, cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về chuyên gia và doanh nhân kiều bào - một “bản đồ tri thức toàn cầu của người Việt” - nhằm giúp Nhà nước, doanh nghiệp và các viện nghiên cứu kết nối đúng người, đúng việc, đúng lĩnh vực.
Thứ ba, nên xây dựng các chương trình hợp tác theo mô hình linh hoạt, cho phép chuyên gia kiều bào đóng góp bán thời gian, làm việc từ xa, hoặc chuyển giao công nghệ thông qua dự án hợp tác với doanh nghiệp và trường đại học trong nước.
Thứ tư, ban hành chính sách đãi ngộ hợp lý cho chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân Việt kiều và tạo ra môi trường làm việc chuyên nghiệp, minh bạch để kiều bào có thể cống hiến.
Cuối cùng, phát huy vai trò của các hiệp hội kiều bào chuyên ngành, làm đầu mối cầu nối giữa Nhà nước và cộng đồng kiều bào, chuyển tải thông tin, kết nối dự án, hỗ trợ doanh nghiệp hai nước hợp tác trong các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng, chuyển đổi số, nông nghiệp xanh…
Theo ông Trần Hải Linh, khối đại đoàn kết toàn dân tộc luôn là nền tảng vững chắc của mọi thắng lợi trong lịch sử Việt Nam. Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài không chỉ là một phần máu thịt của dân tộc mà còn là “nguồn lực kép”, vừa có tình cảm gắn bó sâu nặng với quê hương, vừa có tri thức, kinh nghiệm và mạng lưới quốc tế phong phú.
Theo ông, công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài cần chuyển mạnh sang “tương tác chủ động và đồng hành thực chất”. Ông kêu gọi thiết lập các cơ chế hợp tác cụ thể, giúp kiều bào có thể tham gia trực tiếp vào các chương trình phát triển của đất nước, từ chuyển giao công nghệ, đầu tư sản xuất, đến giảng dạy, nghiên cứu, cố vấn chính sách hay xúc tiến thương mại - văn hóa.
Ngoài ra, ông kêu gọi tạo dựng hệ sinh thái kết nối đồng bộ giữa Nhà nước – Mặt trận Tổ quốc - doanh nghiệp trong nước - cộng đồng kiều bào. Mặt trận có thể đóng vai trò “cầu nối mềm”, bảo đảm tiếng nói của kiều bào được lắng nghe và phản hồi một cách kịp thời, qua đó hình thành mối quan hệ tin cậy, 2 chiều giữa kiều bào và các cơ quan trong nước.
Bên cạnh đó, Việt Nam cần chú trọng xây dựng nền tảng thông tin và truyền thông số hướng đến kiều bào, giúp họ tiếp cận nhanh, chính xác các chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời phản ánh tâm tư, sáng kiến của họ trở lại với trong nước.
Cuối cùng, ông cho rằng, chính sách dành cho kiều bào cần tiếp tục được cụ thể hóa theo hướng mở rộng cơ chế công nhận, bảo hộ, khuyến khích và tôn vinh người Việt Nam ở nước ngoài có đóng góp cho đất nước, để mỗi người con xa xứ đều cảm nhận rõ: “Đất nước luôn trân trọng, lắng nghe và đồng hành cùng họ trên hành trình vì tương lai Việt Nam phồn vinh, hùng cường”.
Dantri.com.vn
Nguồn:https://dantri.com.vn/the-gioi/ngoai-giao-chat-xam-va-tu-giac-phat-trien-ben-vung-cua-viet-nam-20251105105007758.htm
Bình luận (0)