Người thầy- lực lượng tiên phong của đổi mới giáo dục

Nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn đã có những trao đổi về những định hướng lớn của ngành giáo dục trong giai đoạn tới, đặc biệt là việc triển khai chính sách tiền lương, phụ cấp ưu đãi nghề, cải thiện đời sống đội ngũ nhà giáo và thúc đẩy các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học.

Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: BGDĐT

Đổi mới đào tạo giáo viên là then chốt

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, việc triển khai Luật Nhà giáo đang được thực hiện ra sao và đâu là những điểm mới đáng chú ý trong hệ thống văn bản dưới luật chuẩn bị có hiệu lực từ ngày 1/1/2026?

Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn: Ngay khi được Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, Bộ GDĐT đã triển khai xây dựng, trình Chính phủ 3 Nghị định và 14 Thông tư, đảm bảo có hiệu lực đồng thời khi Luật Nhà giáo có hiệu lực vào ngày 1/1/2026. Các văn bản này được xây dựng theo hướng chuẩn hóa và tốt hơn đối với nhà giáo, với một số điểm đáng chú ý.

Bộ GDĐT đang tập trung thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 71-NQ/TW, trong đó xác định rõ nhiệm vụ xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò trung tâm trong sự nghiệp đổi mới giáo dục theo phương châm "Lấy chất lượng làm trục, lấy nhà giáo làm then chốt, lấy công nghệ làm đòn bẩy”.

Trước hết, đó là sự chuẩn hóa, đồng bộ trong toàn hệ thống khi thực hiện hợp nhất hai hệ thống tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và chuẩn nghề nghiệp thành một hệ thống chức danh gắn với chuẩn năng lực nghề nghiệp, áp dụng thống nhất cho cả công lập và ngoài công lập. Việc này nhằm tạo mặt bằng chất lượng chung cho toàn bộ đội ngũ; bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục chất lượng cho học sinh; tăng tính minh bạch, dễ tiếp cận trong đánh giá, tuyển chọn và đào tạo nhà giáo.

Bên cạnh đó, sẽ điều chỉnh quy định về nội dung, phương thức tuyển dụng nhà giáo gắn với thực hành sư phạm, đảm bảo đầu vào chất lượng, phù hợp với từng cấp học và trình độ đào tạo. Các chính sách tiền lương, phụ cấp, hỗ trợ, thu hút nhà giáo cũng được rà soát, bổ sung góp phần giúp tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho nhà giáo.

Bộ trưởng động viên thí sinh trước giờ thi tốt nghiệp THPT. Ảnh: BGDĐT

Bộ trưởng hãy cho biết Bộ GDĐT đang triển khai những giải pháp gì để đổi mới đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, nhằm nâng cao năng lực và phẩm chất nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay?

- Bộ GDĐT đang xây dựng Nghị định hướng dẫn Luật Nhà giáo, quy định phương thức tuyển dụng dựa trên chuẩn nghề nghiệp thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển, trong đó phải có thực hành sư phạm, nhằm chọn được những giáo viên đủ năng lực và phẩm chất ngay khi vào ngành.

Giáo viên được xem là nền tảng, trụ cột của nền giáo dục. Do vậy, đổi mới đào tạo giáo viên là chìa khóa để thực hiện thành công đổi mới và đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Bộ GDĐT đã, đang và sẽ thực hiện hàng loạt đổi mới liên quan đến đào tạo giáo viên.

Nội dung và mục tiêu chương trình đào tạo được điều chỉnh theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp toàn diện, giảm lý thuyết hàn lâm, tăng thực hành, thực tập, phương pháp dạy học tích cực, kỹ năng sống, tư duy phản biện và năng lực hội nhập quốc tế.

Phương pháp đào tạo và hình thức đào tạo theo mô hình linh hoạt, mở, tạo cơ hội học tập suốt đời, đánh giá dựa trên năng lực thực hành và giải quyết tình huống sư phạm. Giáo viên được nâng cao năng lực số và công nghệ.

Bên cạnh đó, tăng cường gắn kết giữa trường sư phạm và trường phổ thông. Sinh viên sư phạm cần được tham gia dự giờ, trợ giảng, trải nghiệm thực tế từ năm thứ hai, kết nối chặt chẽ với trường phổ thông.

Bồi dưỡng và đánh giá giáo viên sau đào tạo được thực hiện thường xuyên, trực tuyến, theo chuẩn nghề nghiệp, đảm bảo minh bạch, công bằng và gắn với kết quả học sinh. Đồng thời, hướng tới quốc tế hóa công tác đào tạo giáo viên, mở rộng hợp tác quốc tế, trao đổi giảng viên, sinh viên, tiếp cận chuẩn nghề nghiệp giáo viên quốc tế, hướng tới giáo dục toàn cầu.

Thúc đẩy động lực cho nhà giáo ngoài lương, phụ cấp

Bộ GDĐT có quan điểm như thế nào về việc duy trì và nâng phụ cấp ưu đãi nghề bên cạnh lương mới cho nhà giáo và lộ trình triển khai chính sách này ra sao?

- Cụ thể hóa quy định tại Nghị quyết 71-NQ/TW, Bộ đang triển khai xây dựng Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động công tác trong cơ sở giáo dục công lập. Trong đó, đề xuất thực hiện nâng phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình, gồm hai giai đoạn.

Giai đoạn 1 từ năm 2026-2030, Bộ đang đề xuất bổ sung phụ cấp cho nhân viên trường học mức 20%; tăng đều 15% đối với giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông, tăng thêm 5% mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên, giảng viên các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Hiện nay, Bộ GDĐT đang chủ trì xây dựng Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều về Luật Nhà giáo và Thông tư quy định thẩm quyền tuyển dụng nhà giáo. Theo đó, thẩm quyền tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển nhà giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên, trường chuyên biệt công lập được đề xuất giao Sở GDĐT chủ trì thực hiện.

Giai đoạn 2, từ năm 2031 trở đi: việc thực hiện mức phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với giáo viên mầm non và phổ thông được áp dụng theo quy định tại Nghị quyết số 71-NQ/TW.

Hiện nay Bộ GDĐT đang phối hợp với Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính để xây dựng Nghị định của Chính phủ, dự kiến sẽ trình Chính phủ thông qua trong năm 2025 để đảm bảo kịp tiến độ có hiệu lực đồng thời với Luật Nhà giáo.

Giáo viên được xem là nền tảng, trụ cột của nền giáo dục. Ảnh minh họa: T.N.

Bên cạnh lương và phụ cấp, Bộ GDĐT triển khai những giải pháp nào để thúc đẩy động lực nghề nghiệp và bảo đảm quyền lợi toàn diện cho nhà giáo, thưa Bộ trưởng?

- Một trong những chính sách nổi bật của Luật Nhà giáo là khẳng định vị thế, bảo vệ danh dự và uy tín nghề giáo. Ngoài chế độ tiền lương, phụ cấp, nhà giáo còn được hưởng chính sách hỗ trợ, thu hút, trọng dụng, bao gồm: chế độ trợ cấp theo tính chất công việc, theo vùng; chế độ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng; chế độ hỗ trợ chăm sóc sức khỏe định kỳ, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp; được bố trí nhà ở công vụ hoặc chỗ ở tập thể hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà khi công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, có chính sách thu hút, trọng dụng đối với người có trình độ cao, có tài năng, có năng khiếu đặc biệt, có kỹ năng nghề cao; đến làm việc tại vùng đặc biệt khó khăn; nhà giáo trong một số lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu… Các chế độ, chính sách này sẽ được cụ thể hóa tại các văn bản hướng dẫn triển khai thi hành Luật Nhà giáo, dự kiến có hiệu lực đồng thời kể từ ngày 1/1/2026.

Các chính sách nêu trên cùng với các quy định về chuẩn nghề nghiệp, bổ nhiệm chức danh nhà giáo, tuyển dụng, sử dụng, tôn vinh, khen thưởng nhà giáo… sẽ là những giải pháp tổng thể giúp nhà giáo an tâm công tác, tập trung cho hoạt động nghề nghiệp, tạo động lực để nhà giáo nâng cao năng lực, phát triển nghề nghiệp liên tục.

Bồi dưỡng nhân lực, thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm

Ngành Giáo dục đang đặt trọng tâm vào phát triển đội ngũ nhà giáo chất lượng cao. Bộ có những biện pháp thu hút và giữ chân học sinh giỏi lựa chọn ngành sư phạm, thưa Bộ trưởng?

- Ngành Giáo dục xác định, phát triển đội ngũ nhà giáo không chỉ là đào tạo người dạy mà là bồi dưỡng những người truyền cảm hứng, dẫn dắt và kiến tạo tương lai cho thế hệ trẻ.

Việc thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm là một trong những ưu tiên hàng đầu và cũng là nhiệm vụ chiến lược của ngành Giáo dục trong giai đoạn tới. Chúng tôi đang rà soát, điều chỉnh toàn diện chính sách theo hướng tăng mức hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí và bảo đảm việc làm sau tốt nghiệp, để sinh viên sư phạm yên tâm học tập, gắn bó lâu dài với nghề.

Đồng thời, ngành sẽ mở rộng học bổng tài năng sư phạm, khuyến khích học sinh đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế theo học các ngành sư phạm; nâng chuẩn tuyển sinh, chuẩn đầu ra, gắn đào tạo với nhu cầu nhân lực thực tế của địa phương và yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Song song đó, chúng tôi tập trung xây dựng môi trường nghề nghiệp hấp dẫn và địa vị xã hội xứng đáng cho nhà giáo. Cơ chế ưu tiên trong tuyển dụng, xếp hạng, tiền lương, thăng hạng và bồi dưỡng nghề nghiệp đang được hoàn thiện để nghề dạy học thực sự trở thành lựa chọn danh giá của những người giỏi, tâm huyết và có khát vọng cống hiến.

Cô và trò trong ngày khai giảng năm học mới. Ảnh: P.T.

Nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Bộ trưởng có muốn gửi gắm thông điệp gì tới đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý ngành Giáo dục trên cả nước, nhất là trong bối cảnh triển khai các chủ trương lớn của ngành?

- Nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, tôi xin gửi tới toàn thể các thế hệ thầy giáo, cô giáo, cán bộ quản lý và nhân viên ngành Giáo dục trên cả nước lời chúc mừng tốt đẹp nhất, lời tri ân sâu sắc và lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, thành công.

Năm học 2025–2026 là năm học triển khai hàng loạt các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước liên quan đến giáo dục và đào tạo, là năm ngành Giáo dục bước vào giai đoạn đột phá, phát triển toàn diện, hướng tới hiện đại hóa và nâng cao chất lượng theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị. Trong bối cảnh đó, tôi mong mỗi thầy cô tiếp tục giữ vững niềm tin, lòng yêu nghề, không ngừng học hỏi, sáng tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy và quản lý để đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên phát triển mới.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

"Trong thời đại công nghệ kỹ thuật số và Internet phát triển như hiện nay, mối quan hệ thầy – trò càng phải được coi trọng hơn bởi chỉ có sự kính trọng và tình nghĩa thầy trò mới giữ cho giáo dục không bị lệch lạc, thực dụng, vô cảm.

Xã hội cần tôn trọng và giữ nghiêm tinh thần “tôn sư trọng đạo”. Gia đình phải dạy con biết kính trọng thầy cô, trân trọng sự học. Nhà trường phải tạo môi trường để thầy trò gắn kết thực chất. Bản thân thầy cô phải luôn rèn luyện, để thể hiện đúng vai trò người thầy trong từng bài giảng, từng hành động.

Một nền giáo dục mạnh không thể thiếu kỷ cương và sự nghiêm cẩn trong mối quan hệ thầy trò", Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn.

Nguyễn Hoài

Nguồn: https://daidoanket.vn/nguoi-thay-luc-luong-tien-phong-cua-doi-moi-giao-duc.html

Bình luận (0)