Thái Nguyên: Khoa học và Công nghệ - Đòn bẩy giảm nghèo thông tin cho vùng cao

Giảm nghèo thông tin không dừng lại ở việc người dân có sóng điện thoại hay internet, điều quan trọng hơn là họ biết cách tận dụng nguồn thông tin đó để phát triển sinh kế. Đây chính là trọng tâm mà Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Thái Nguyên đang hướng đến trong giai đoạn hiện nay.

Chủ động xây dựng nền tảng - khoa học công nghệ đến với từng thôn bản

Trong tiến trình phát triển địa phương, Thái Nguyên được biết đến là một trung tâm công nghiệp - giáo dục lớn của cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh những đô thị sôi động, tỉnh vẫn còn nhiều xã miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số với điều kiện sống còn nhiều khó khăn, đặc biệt là hạn chế trong tiếp cận thông tin, dịch vụ công và các nguồn lực phát triển.

Chính vì vậy, công tác giảm nghèo thông tin được xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng, hướng đến nâng cao dân trí, mở rộng cơ hội và góp phần giảm nghèo bền vững. Trong hành trình này, Sở KH&CN tỉnh Thái Nguyên giữ vai trò nòng cốt trong tham mưu, tổ chức, triển khai và kết nối nguồn lực công nghệ đến với người dân.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Nguyên ban hành Kế hoạch số 40/KH-SKHCN triển khai hệ thống lấy số trực tuyến năm 2025, đưa vào hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã nhằm nâng cao chất lượng phục vụ, giảm thời gian chờ đợi, tăng mức độ hài lòng của người dân trong giải quyết TTHC.

Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia, Sở KH&CN Thái Nguyên đã chủ động tham mưu nhiều chương trình, kế hoạch cụ thể nhằm đưa công nghệ đến gần hơn với đời sống nhân dân. Đặc biệt, trong 9 tháng đầu năm 2025, toàn ngành đã triển khai nghiêm túc các chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương và tỉnh, đồng thời quản lý 131 nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh và quốc gia. Nhiều đề tài trong số này tập trung trực tiếp vào giải quyết bài toán chuyển đổi số cơ sở, phát triển nông nghiệp công nghệ cao và ứng dụng công nghệ trong quản lý địa phương.

Việc hoàn thành Bộ sách Lịch sử tỉnh Thái Nguyên không chỉ mang ý nghĩa khoa học, mà còn mở ra hướng tiếp cận tri thức văn hóa qua môi trường số, giúp người dân – đặc biệt là thế hệ trẻ vùng cao – hiểu hơn về truyền thống quê hương và bản sắc cộng đồng.

Song song với đó, hoạt động đổi mới sáng tạo được Sở KH&CN triển khai sâu rộng. Cuộc thi “Đổi mới sáng tạo – Vì Thái Nguyên thân yêu” năm 2025 trở thành điểm nhấn, tạo sân chơi tri thức cho học sinh, sinh viên, doanh nghiệp và người dân. Những ý tưởng như “hợp tác xã số”, “làng nghề số”, “bản du lịch số” bắt đầu hình thành từ chính cộng đồng, không còn là mục tiêu xa lạ.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, tỉnh đã đạt bước tiến đáng chú ý. 68/92 xã, phường đạt trạng thái xanh về chuyển đổi số, chỉ còn 3 xã ở mức đỏ – cho thấy nền tảng công nghệ đã thực sự lan tỏa tới vùng cao. Hệ thống văn bản điện tử với 18.130 tài khoản cán bộ giúp xử lý 100% văn bản qua mạng, góp phần tăng tính minh bạch, giảm thời gian và chi phí cho người dân.

Nền tảng C-ThaiNguyen với hơn 460 nghìn lượt tải và gần 5.000 phản ánh được xử lý là minh chứng rõ ràng cho việc công nghệ đã trở thành cầu nối thiết thực giữa chính quyền và nhân dân. Trước đây, người dân phải đi hàng chục cây số đường rừng để gửi phản ánh, nay chỉ cần một thiết bị di động là có thể tiếp cận chính quyền.

Đặc biệt, việc Sở KH&CN phối hợp doanh nghiệp phủ sóng thêm 40/55 thôn bản, nâng tổng số thôn có sóng di động lên hơn 97%, không chỉ là con số kỹ thuật – đó là bước mở đường để tri thức, thị trường và cơ hội tiếp cận với người dân miền núi.

Từ tiếp cận thông tin đến giảm nghèo bền vững - chuyển đổi số gắn với sinh kế

Giảm nghèo thông tin không dừng lại ở việc người dân có sóng điện thoại hay internet, điều quan trọng hơn là họ biết cách tận dụng nguồn thông tin đó để phát triển sinh kế. Đây chính là trọng tâm mà Sở KH&CN đang hướng đến trong giai đoạn hiện nay.

Trung tâm Công nghệ Thông tin và Truyền thông tỉnh, đơn vị trực thuộc Sở, đóng vai trò trung tâm trong xây dựng và vận hành Trung tâm dữ liệu tỉnh với hơn 12,5 triệu lượt truy cập. Không chỉ là kho dữ liệu, hệ thống còn hỗ trợ quản lý các chương trình an sinh như xóa nhà dột nát, hỗ trợ người có công, thông qua bảng điều khiển số (dashboard). Nhờ đó, quá trình theo dõi, đánh giá và minh bạch thông tin được đảm bảo, giúp người dân tin tưởng và tham gia nhiều hơn vào các chính sách hỗ trợ.

Cùng lúc đó, Sở KH&CN tiếp tục thúc đẩy đào tạo kỹ năng số cơ bản cho cán bộ xã và người dân. Các lớp học hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh, đăng ký dịch vụ công trực tuyến, truy cập thông tin nông nghiệp và nhận diện tin giả tạo ra thay đổi từng ngày trong nhận thức và hành vi của cộng đồng.Mặt khác, Sở KH&CN còn chú trọng phát triển thương hiệu sản phẩm địa phương. Việc bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Tân Cương” tại Liên minh châu Âu (EVFTA) đã giúp chè Thái Nguyên nâng giá trị trên thị trường quốc tế. Khi thông tin về chất lượng, nguồn gốc được minh bạch hóa, người nông dân vùng cao không chỉ bán sản phẩm, mà còn bán giá trị tri thức và văn hóa bản địa.

Trong năm 2025, ngành KH&CN tỉnh đặt mục tiêu: 100% xã có điểm cầu trực tuyến và internet cáp quang; Phủ sóng toàn bộ 15 thôn, bản chưa có sóng; Xây dựng mô hình “nông thôn số - công dân số - hợp tác xã số”; Hoàn thành 100% nhiệm vụ chuyển đổi số cấp tỉnh. Những mục tiêu này không chỉ phục vụ công tác điều hành, mà còn hướng đến giảm nghèo đa chiều, trong đó giảm nghèo thông tin là nền tảng cốt lõi.

Giảm nghèo thông tin không chỉ là phủ sóng và trang bị thiết bị mà điều quan trọng hơn là năng lực sử dụng công nghệ của người dân. Đó là lý do Thái Nguyên tiếp tục triển khai các lớp tập huấn kỹ năng số cơ bản tại các xã vùng cao, hướng dẫn bà con cách sử dụng điện thoại thông minh, đăng ký định danh điện tử, nộp hồ sơ dịch vụ công trực tuyến và tìm kiếm thông tin nông nghiệp chính thống.

Các hoạt động sở hữu trí tuệ và tiêu chuẩn hóa chất lượng sản phẩm cũng đóng vai trò quan trọng. Những thương hiệu như chè Tân Cương, được bảo hộ chỉ dẫn địa lý cả ở trong nước và tại Liên minh châu Âu, đã giúp nâng tầm giá trị sản phẩm địa phương. Khi thông tin được chuẩn hóa, người nông dân không chỉ bán được sản phẩm, mà còn bán được thương hiệu và câu chuyện văn hóa.

Đặc biệt, tỉnh sẽ phối hợp với doanh nghiệp viễn thông và Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích để hỗ trợ điện, cáp quang và trạm phát sóng đến 15 thôn bản còn lại. Đây không chỉ là phủ sóng mạng, mà là đưa cơ hội học hỏi, kết nối thị trường, nắm bắt tri thức đến từng hộ dân.

Có thể khẳng định: Khoa học và công nghệ không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế, mà đang trở thành công cụ mở đường phát triển bền vững cho vùng dân tộc thiểu số. Giảm nghèo thông tin giúp người dân biết cách tiếp cận chính sách, tiếp cận thị trường, tiếp cận tri thức và tạo dựng tương lai bằng năng lực của chính mình.

Với vai trò của mình, Sở Khoa học và Công nghệ Thái Nguyên đang từng bước đưa công nghệ đến gần hơn với đời sống; Từng điểm lõm sóng được phủ sáng; Từng bản làng được kết nối; Từng người dân được tiếp cận cơ hội phát triển bình đẳng.

Đó chính là con đường giảm nghèo bền vững trong kỷ nguyên số.

Bảo Nam

Nguồn: https://daidoanket.vn/thai-nguyen-khoa-hoc-va-cong-nghe-don-bay-giam-ngheo-thong-tin-cho-vung-cao.html