Nhịp nối văn hóa, gắn kết cộng đồng Việt Nam và quốc tế

VHO - Nghi lễ và trò chơi kéo co ngày càng được cộng đồng dành nhiều sự quan tâm, người thực hành di sản ngày một đông hơn, các hoạt động giao lưu cũng ngày càng trở nên sôi nổi. Nhân dịp kỷ niệm 10 năm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, những kinh nghiệm trong gìn giữ và bảo vệ di sản kéo co đã được cùng nhau chia sẻ, lan tỏa.

Chiều 15.1, tại trụ sở Ủy ban nhân dân phường Long Biên, Sở VHTT Hà Nội phối hợp Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, Ủy ban nhân dân phường Long Biên và các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo quốc tế “Một thập kỷ bảo vệ và phát huy Nghi lễ và trò chơi Kéo co”.

Các đại biểu chủ trì Hội thảo

"Nghi lễ và trò chơi Kéo co" là thực hành văn hóa mang tính nghi lễ, được sáng tạo và thực hành ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là khu vực Đông Bắc Á và Đông Nam Á.

Kéo co thường diễn ra vào mùa xuân, thời điểm khởi đầu cho một chu kỳ canh tác mới nhằm thể hiện ước vọng mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu của cộng đồng cư dân nông nghiệp.

Cùng với những điểm tương đồng, tùy vào khí hậu và môi trường, các hình thức thực hành "Nghi lễ và trò chơi Kéo co" ở từng nơi mang những đặc điểm riêng biệt, thể hiện sự đặc trưng và tính sáng tạo riêng.

Tại Việt Nam, "Nghi lễ và trò chơi và Kéo co" chủ yếu tập trung ở các cộng đồng người Việt ở đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, và các dân tộc thiểu số miền núi phía bắc như người Tày, Thái, Giáy... với nhiều loại dây kéo như dây song, mây, dây cây rừng hoặc cây tre và hình thức đa dạng tùy theo vùng miền và dân tộc.

Tháng 12.2015, "Nghi lễ và trò chơi Kéo co" ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc và Philippines đã chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Sau 10 năm ghi danh, "Nghi lễ và trò chơi Kéo co" tại Việt Nam đang được các cộng đồng thực hành di sản bảo vệ và phát huy tương đối tốt; số lượng người thực hành di sản ngày càng tăng, việc truyền dạy cho các thế hệ kế cận được thực hiện thường xuyên, các hoạt động giao lưu trình diễn trong và ngoài nước cũng được cộng đồng và chính quyền địa phương tích cực thực hiện.

Đặc biệt, ngoài những cộng đồng thực hành Kéo co tham gia hồ sơ ghi danh UNESCO năm 2015, Việt Nam còn phát hiện thêm bốn cộng đồng đang thực hành di sản Kéo co, gồm có Kéo mỏ Ngải Khê (xã Chuyên Mỹ, TP. Hà Nội); Kéo co Hoà Loan (xã Vĩnh Thành, tỉnh Phú Thọ); Kéo co Phú Hào (phường Vị Khê, tỉnh Ninh Bình); Kéo dây hố thôn Trà Đoài (xã Kiến Xương, tỉnh Hưng Yên).

Phát biểu tại hội thảo, Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai khẳng định: “Sự kết nối giữa cộng đồng kéo co của các nước trong khu vực đã mở ra không gian giao lưu văn hóa.

Sự chung tay, đồng lòng của chính quyền các cấp; sự hợp tác hiệu quả giữa các nước trong khu vực trong bảo vệ giá trị di sản, xây dựng cộng đồng Kéo co đã khẳng định vai trò của văn hóa trong xây dựng tình đoàn kết giữa các dân tộc”.

TS Lê Thị Minh Lý - Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam đã chia sẻ những thành tựu ấn tượng trong công tác bảo vệ và phát huy di sản Kéo co của Việt Nam trong 10 năm qua.

Theo TS Lê Thị Minh Lý, trong 10 năm qua, cộng đồng di sản Kéo co Việt Nam ngày một phát triển, lớn mạnh, lan tỏa giá trị, thương hiệu và những ý nghĩa tích cực trong cuộc sống.

Quang cảnh Hội thảo

Cộng đồng Kéo co ngồi ở Thạch Bàn, Long Biên Hà Nội thực sự đã trở thành trung tâm của sự kết nối thành công cộng đồng kéo co trong nước và quốc tế với sự chỉ đạo, hỗ trợ tích cực của chính quyền địa phương, Sở VHTT Hà Nội, Hội Di sản văn hóa Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa (CCH).

Sự ra đời của Câu lạc bộ Mạng lưới Cộng đồng di sản kéo co Việt Nam là ví dụ điển hình cho sự kết nối và bền vững của Kéo co Việt Nam.

Mạng lưới này phản ánh tinh thần của Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, đó là thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa, tăng cường đối thoại giữa các cộng đồng và bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể như một nền tảng cho hòa bình và phát triển bền vững.

TS. Lê Thị Minh Lý khẳng định, Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2024 mở ra nhiều cơ hội mới cho việc bảo vệ di sản Kéo co.

Các cộng đồng có thể tiếp tục kiểm kê phát hiện thêm các cộng đồng Kéo co đủ tiêu chí di sản để lập hồ sơ đưa vào các danh mục, danh sách của quốc gia, và tiến tới đề xuất bổ sung vào hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được ghi danh vào năm 2015.

Kéo co ngồi- di sản độc đáo ở Long Biên, Hà Nội

Tại hội thảo quốc tế “Một thập kỷ bảo vệ và phát huy Nghi lễ và trò chơi Kéo co”, các chuyên gia trong lĩnh vực di sản văn hóa, đại diện các cộng đồng Kéo co Hàn Quốc, Campuchia và đại diện các cộng đồng Kéo co ở các tỉnh, thành phố Việt Nam đã trao đổi về các vấn đề như:

Vai trò của cộng đồng trong bảo vệ, phát huy giá trị di sản; chính sách để tạo điều kiện cho cộng đồng bảo vệ, phát huy giá trị di sản; những thách thức trong bảo vệ giá trị di sản hiện nay; việc nhận diện những giá trị di sản; hợp tác giữa các cộng đồng Kéo co…

Các đại biểu cũng chia sẻ những kinh nghiệm về bảo vệ, phát huy giá trị của Kéo co tại các địa phương.

Trong ngày 16.11, các cộng đồng Kéo co trong và ngoài nước sẽ trình diễn Kéo co tại địa bàn phường Long Biên, Hà Nội.

Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/nhip-noi-van-hoa-gan-ket-cong-dong-viet-nam-va-quoc-te-181698.html