Phát triển công nghiệp hỗ trợ là mắt xích chiến lược

Trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội Khóa XV vừa qua, một đại biểu Quốc hội đã khẳng định, phát triển công nghiệp hỗ trợ là mắt xích chiến lược trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, quyết định năng lực tự chủ sản xuất và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của nước ta. Thế nhưng thực tế, công nghiệp hỗ trợ phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng.

Theo thống kê của Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương hiện nước ta có khoảng 1.700 doanh nghiệp FDI hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, chiếm khoảng 40% tổng số doanh nghiệp toàn ngành nhưng cơ cấu ngành hàng, tỉ lệ nội địa hóa ở nhiều lĩnh vực vẫn còn khiêm tốn. Cụ thể, dệt may, da giày đạt khoảng 45 -50%; cơ khí chế tạo đạt 15 - 20%, lắp ráp ô tô chỉ đạt 5 - 20%. Còn với khoảng 6.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước hiện chỉ đáp ứng được 10% nhu cầu linh kiện, phụ tùng phục vụ sản xuất…

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được cho là bởi những rào cản về công nghệ, vốn và nguồn nhân lực. Công nghệ cao là yêu cầu bắt buộc vì chỉ có công nghệ cao mới làm ra được các sản phẩm phù hợp, nếu ngành công nghiệp phụ trợ tiếp tục sử dụng công nghệ cũ sẽ không thể đáp ứng yêu cầu của công nghiệp hóa. Đối với vấn đề vốn, để có công nghệ cao, doanh nghiệp phải có vốn nhưng hầu hết các doanh nghiệp nước ta lại yếu về năng lực tài chính. Các chính sách hỗ trợ tín dụng cũng chưa phát huy hiệu quả.

Về nhân lực cũng đang tồn tại không ít bất cập. Số lao động có tay nghề cao chưa đáp ứng nhu cầu. Phần lớn doanh nghiệp trong nước chưa liên kết với các trường đại học, cao đẳng để phát triển nguồn nhân lực dẫn đến thiếu hụt và không chủ động được nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, vẫn còn khoảng cách khá lớn giữa chương trình đào tạo với xu hướng phát triển khoa học, công nghệ trên thế giới; các chương trình đào tạo thiên nhiều về lý thuyết, thiếu thực hành.

Để khắc phục tình trạng này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP ngày 17/7/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 111/2015/NĐ-CP, trong đó thay thế và cập nhật nhiều nội dung mới. Cụ thể, Nghị định xác định mục tiêu đến năm 2035 tỷ lệ nội địa hóa phải đạt từ 50 - 60%. Có ít nhất 3.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đủ năng lực cung ứng cho doanh nghiệp FDI và công nghiệp hỗ trợ phải đóng góp 10% giá trị sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo. Đặc biệt, Nghị định đã mở rộng phạm vi phát triển sang hệ sinh thái sản xuất, chế biến, chế tạo, coi công nghiệp hỗ trợ là trụ cột của nền công nghiệp tự chủ và sáng tạo.

Tuy nhiên, việc ban hành nghị định mới chỉ là một trong những điều kiện. Để thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ phát triển nhanh, bền vững, một đại biểu Quốc hội cho rằng phải sớm xây dựng Luật Phát triển công nghiệp hỗ trợ để hình thành khung pháp lý thống nhất, ổn định, đảm bảo tự chủ sản xuất, hội nhập bền vững và phát triển của doanh nghiệp trong nước trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Ngoài ra, cần triển khai thực chất Quỹ phát triển công nghiệp hỗ trợ quốc gia ngay trong năm 2026, bảo đảm vốn vay ưu đãi đến được các doanh nghiệp. Hiện thực hóa cơ chế một cửa hỗ trợ công nghiệp hỗ trợ; rút ngắn các trình tự, thủ tục, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nhanh và hiệu quả. Ưu tiên hỗ trợ học phí đào tạo tại chỗ, hỗ trợ học bổng thực hành tại doanh nghiệp, đồng thời liên kết quốc tế trong chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực. Thực hiện thu hút đầu tư FDI có chọn lọc gắn với các cam kết nội địa hóa và chuyển giao công nghệ.

Phát triển công nghiệp hỗ trợ không chỉ là bài toán kinh tế mà còn là trụ cột của năng lực tự chủ quốc gia, nâng cao sức cạnh tranh, bảo đảm an ninh và phát triển bền vững. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cũng đã nhấn mạnh, phát triển công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp chế biến, chế tạo là trọng tâm ưu tiên. Nên chỉ khi công nghiệp hỗ trợ phát triển mạnh, nước ta mới không còn là nơi gia công, lắp ráp, không còn tận dụng lao động giá rẻ mà sẽ trở thành nơi thiết kế, sản xuất và phân phối. Và khi doanh nghiệp đủ năng lực tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu mới là thành công thực sự của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/phat-trien-cong-nghiep-ho-tro-la-mat-xich-chien-luoc-10396315.html