Phát triển đường sắt gắn với tái cấu trúc đô thị Đà Nẵng

Ông Lê Quang Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng trao quà lưu niệm cho đại biểu tại hội thảo. Ảnh: XUÂN QUỲNH

Theo TS Ji Taek Oh (Viện nghiên cứu đường sắt Hàn Quốc), ba yếu tố giúp Hàn Quốc phát triển thành công đường sắt đô thị là: chính sách quyết liệt, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tự chủ công nghệ thông qua nội địa hóa.

Tiến sỹ Ji Taek Oh, Nghiên cứu viên trưởng, Văn phòng thương mại hóa Công nghệ toàn cầu, Viện nghiên cứu đường sắt Hàn Quốc chia sẻ. Ảnh: XUÂN QUỲNH

Từ thập niên 1990, Hàn Quốc bắt đầu nhập khẩu công nghệ tàu cao tốc từ Pháp, nhưng nhanh chóng làm chủ, cải tiến để phát triển. Song song với quá trình nội địa hóa, Chính phủ ban hành bộ luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật riêng cho đường sắt, từ an toàn, chứng nhận chất lượng đến vận hành.

Việc hình thành bộ tiêu chuẩn đường sắt đô thị là rất quan trọng – không chỉ để áp dụng, mà còn là nền tảng để nội địa hóa linh kiện, giúp doanh nghiệp trong nước có thể tham gia sản xuất.

Về phát triển nhân lực, Tiến sỹ Ji Taek Oh nhấn mạnh, đào tạo không thể chỉ tập trung ở khâu vận hành – bảo trì, mà phải xuyên suốt toàn bộ vòng đời dự án, từ quy hoạch, thiết kế, thi công đến vận hành. Địa phương đào tạo liên tục trong 10–20 năm, và trả lương cao để giữ chuyên gia. Đó là điều kiện tiên quyết để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Chuyên gia đường sắt quốc tế Mario Valerio Dattola cho rằng, bài học từ Hà Nội cho thấy quy hoạch ban đầu nếu kéo dài quá lâu mà không cập nhật sẽ dẫn đến lạc hậu, phát sinh chi phí và vướng mắc kỹ thuật.

“Mọi dự án đều cần được rà soát, cập nhật liên tục. Nếu quy hoạch và thiết kế không được điều chỉnh kịp thời, khi bước vào thực hiện sẽ phát sinh rất nhiều chi phí và vướng mắc kỹ thuật. Đà Nẵng cần đặc biệt chú trọng công tác quy hoạch tổng thể ngay từ giai đoạn chuẩn bị”, chuyên gia Mario Valerio Dattola khuyến nghị.

Ông Trần Thiện Cảnh, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam thông tin. Ảnh: XUÂN QUỲNH

Về chính sách, ông Trần Thiện Cảnh, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam cho biết, việc sửa đổi Luật Đường sắt năm 2025 hướng đến mục tiêu hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy đầu tư và tạo hành lang cho phát triển công nghiệp đường sắt hiện đại. Luật mới gồm 4 chương, gần 60 điều, kế thừa kinh nghiệm từ Hà Nội, TPHCM và các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc.

Theo ông Trần Thiện Cảnh, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam, Nghị quyết 188 của Quốc hội về đầu tư hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM được xây dựng trên nền tảng quy hoạch bài bản, đồng thời gắn với các cơ chế đặc thù như Luật Thủ đô và Nghị quyết 98. Hai thành phố đặt mục tiêu hoàn thành cơ bản 18 tuyến metro vào năm 2035.

Ông cũng cho biết, Luật Đường sắt (sửa đổi) sẽ lần đầu luật hóa mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng); phân cấp mạnh cho địa phương trong phê duyệt quy hoạch, đầu tư; cho phép thực hiện thiết kế kỹ thuật tổng thể để rút ngắn thủ tục; đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia phát triển công nghiệp đường sắt nội địa.

Ngoài ra, luật mới cũng bổ sung quy định về chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, tăng cường quản lý an toàn hệ thống và ứng dụng khoa học công nghệ nhằm hiện đại hóa mạng lưới đường sắt quốc gia và đô thị.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam cho biết, thành phố sẽ rà soát lại toàn bộ quy hoạch giao thông, lấy đường sắt đô thị làm lõi, kết nối nhà ga, sân bay, cảng biển, bến xe. Mục tiêu là phát triển mô hình đa cực, đa trung tâm, lan tỏa về phía Tây và hình thành các đô thị TOD dọc tuyến Đà Nẵng – Hội An.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng khẳng định, Đà Nẵng sẽ ưu tiên đầu tư hạ tầng đi trước, đồng thời chú trọng đào tạo nhân lực và xây dựng bộ máy quản lý ngay từ đầu để tránh lặp lại vướng mắc của các địa phương khác.

XUÂN QUỲNH

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/phat-trien-duong-sat-gan-voi-tai-cau-truc-do-thi-da-nang-post819806.html