Tăng cường ứng dụng AI và ưu tiên đầu tư hạ tầng chống chịu thiên tai

Thảo luận tại Hội trường sáng 29/10, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng đầu tư hạ tầng chống chịu thiên tai trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030; tăng cường ứng dụng AI để nâng cao hiệu quả trong phòng chống và khắc phục hậu quả bão lũ…

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Cần thành lập đội cứu trợ nhân dân ở mỗi xã, phường

Quan tâm đến những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, ĐBQH Đặng Thị Bảo Trinh (Đà Nẵng) nêu rõ thực tế, chỉ trong ít tuần, đất nước ta liên tiếp hứng chịu những đợt thiên tai khốc liệt. Tháng trước, mưa lớn kéo dài đã gây lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng tại nhiều tỉnh miền núi phía Bắc …. Chưa kịp khắc phục xong hậu quả, thì những ngày này, các tỉnh miền Trung lại chìm trong mưa lũ, ngập sâu, sạt lở; nhiều khu dân cư bị chia cắt, hàng nghìn hộ dân phải di dời khẩn cấp.

ĐBQH Đặng Thị Bảo Trinh (Đà Nẵng) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

“Những hình ảnh bản làng bị vùi lấp, tuyến đường bị đứt gãy, người dân oằn mình trong nước lũ… một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo thiên tai không còn là hiện tượng bất thường, mà đang trở thành thách thức thường trực của quốc gia”.

Trước thực tế bão lũ diễn ra với tần suất dày hơn, cường độ mạnh hơn và mức độ tàn phá lớn hơn, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cho rằng, điều cần hơn bao giờ hết không chỉ là “tiếp sức” mà là “kiểm soát” và “phòng ngừa” bằng việc đánh giá lại tác động môi trường, rà soát quy hoạch và quản lý phát triển hạ tầng, dân cư phù hợp với quy luật tự nhiên. Đồng thời, phải nhìn nhận thiên tai không chỉ như một biến cố khí hậu, mà như một hệ quả tích lũy của quá trình khai thác thiếu kiểm soát, đi ngược lại quy luật tự nhiên.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh, đây là lúc cần xác lập rõ định hướng “hạ tầng chống chịu thiên tai” trong quy hoạch quốc gia và kế hoạch đầu tư công trung hạn. Ưu tiên cho các tuyến kết nối vùng, đường liên xã, liên tỉnh, bảo đảm lưu thông kinh tế, văn hoá, xã hội phục vụ phát triển khu vực miền núi.

ĐBQH Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) bổ sung, bên cạnh việc củng cố hệ thống đê điều, hồ đập, công trình phòng chống thiên tai, tăng cường khôi phục sản xuất, hỗ trợ sinh kế cho người dân thì Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo các bộ ngành, địa phương đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là AI để nâng cao hiệu quả trong phòng chống và khắc phục hậu quả bão lũ.

ĐBQH Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Cho rằng các trang thông tin cứu hộ đã phát huy hiệu quả trong việc xác định vùng cần được hỗ trợ khi xảy ra thiên tai, đại biểu Lê Thị Thanh Lam đề nghị, cần phát triển phần mềm chung với sự tham gia của các tổ chức và các ngành chức năng, địa phương và người dân. Và, hỗ trợ xây dựng bản đồ rủi ro, phân tích mức độ an toàn từng ngôi nhà trong khu vực, đề xuất biện pháp phòng ngừa để chính quyền cơ sở chủ động lực sơ tán, hỗ trợ, chuyển từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa.

Nhấn mạnh “biến đổi khí hậu đã trở thành một nguy cơ hiện hữu, ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển bền vững, đòi hỏi chúng ta phải hành động quyết liệt và thực chất hơn”, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) đề nghị, cần thành lập đội cứu trợ nhân dân ở cấp xã, phường, thôn, tổ dân phố, trực thuộc Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai địa phương.

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu, đây sẽ là một mạng lưới cứu hộ cơ sở, được huấn luyện và trang bị kỹ năng cơ bản, hoạt động song hành với lực lượng chuyên trách khi có thiên tai xảy ra. Không chỉ là lực lượng tình nguyện, đây cũng sẽ là một thành tố quan trọng trong chiến lược phòng thủ dân sự và thích ứng biến đổi khí hậu quốc gia.

Từ một số kinh nghiệm trên thế giới, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất, tổ chức huấn luyện định kỳ về kỹ năng cứu nạn, sơ cấp cứu, thoát hiểm; trang bị tối thiểu áo phao, thuyền hơi, bộ cứu hộ, bộ y tế, bộ đàm liên lạc. Nguồn kinh phí có thể từ Quỹ phòng chống thiên tai, ngân sách địa phương, kết hợp xã hội hóa và hợp tác quốc tế.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Miền núi có cơ hội lớn để phát triển xanh, bảo tồn di sản văn hóa bản địa

Chỉ ra thực tế khu vực miền núi dù có nhiều tiềm năng phát triển nhưng cũng đang phải gánh chịu cùng lúc nhiều sức ép, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cho rằng, cần thiết lập một cơ chế đánh giá tổng thể, liên ngành và theo chuỗi thời gian về tác động cộng hưởng giữa xây dựng – khai thác – quy hoạch dân cư đối với cân bằng sinh thái. Theo đại biểu, đây phải là điều kiện bắt buộc trước khi phê duyệt các dự án vùng núi. Trên cơ sở đó, Chính phủ cần chỉ đạo xây dựng bản đồ cảnh báo sạt lở về thiên tai, công khai trên hệ thống số quốc gia, để người dân và chính quyền chủ động ứng phó.

Chuyển mạnh từ đầu tư xây dựng hạ tầng sang kiến tạo hạ tầng bền vững. Mọi công trình miền núi cần được thiết kế đáp ứng tiêu chí chống chịu thiên tai, địa chất. Quy hoạch đầu tư công trung hạn, cần ưu tiên cho các tuyến giao thông liên vùng, liên xã, các công trình dân sinh, giáo dục, y tế.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Đồng thời, đầu tư cho du lịch miền núi để phát triển kinh tế, bảo tồn di sản văn hoá phải được xem là một trụ cột trong chiến lược phát triển vùng và quốc gia để vừa mở ra không gian phát triển, vừa bảo tồn bản sắc và môi trường sinh thái núi rừng. Có cơ chế, chính sách thuận lợi hơn để người dân, đặc biệt là phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số – trở thành chủ thể trong phát triển du lịch miền núi. Mỗi chính sách di dời người dân cần song cùng kế hoạch sinh kế lâu dài.

Và, theo đại biểu, cần xây dựng cơ chế phòng ngừa và ứng phó thiên tai, sớm hoàn thiện bản đồ rủi ro quốc gia, lắp đặt hệ thống hiện đại, cảnh báo sớm ở các điểm xung yếu. Mỗi xã, mỗi bản phải có “tổ an toàn cộng đồng” được đào tạo, trang bị và kết nối thông tin với chính quyền cấp trên, để người dân không bị động, bất ngờ khi thiên tai ập đến.

Các đại biểu tại phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

“Đã đến lúc chúng ta phải nhìn miền núi không chỉ như vùng khó, mà là vùng có cơ hội lớn cho phát triển xanh, bảo tồn di sản văn hóa bản địa. Đầu tư cho miền núi không chỉ là khắc phục hậu quả thiên tai mà là đầu tư cho sự ổn định lâu dài, cho sinh kế của hàng triệu con người, cho an ninh môi trường và phát triển bền vững của đất nước”, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh nhấn mạnh.

Quan tâm đến thực hiện công tác sắp xếp đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động các công ty nông lâm nghiệp cũng có liên quan đến phát triển khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) đề nghị, Chính phủ đặc biệt quan tâm xem xét thực hiện công tác này và cần xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế xã hội trong năm 2026 để tập trung giải quyết đến cùng.

Đồng thời, đại biểu cũng đề xuất, Quốc hội ban hành nghị quyết, chính sách, cơ chế đặc thù tháo gỡ những vướng mắc, điểm nghẽn từ thực tiễn trong quá trình thực hiện sắp xếp, chuyển đổi mô hình hoạt động mới với các công ty nông lâm nghiệp. Theo đại biểu, có được chính sách đặc thù này thì mới hy vọng thực hiện được mục tiêu trong một thời gian sớm nhất.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/tang-cuong-ung-dung-ai-va-uu-tien-dau-tu-ha-tang-chong-chiu-thien-tai-10393494.html