Giữ gìn bản sắc văn hóa
 |
| Du khách tham quan di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar. Ảnh: N.T |
Khánh Hòa là vùng đất sinh sống của 36 dân tộc; Ninh Thuận cũng là mái nhà chung của cộng đồng 32 dân tộc. Trong suốt chiều dài lịch sử, người dân ở hai địa phương đã cùng nhau tạo dựng nên những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc, giàu giá trị nhân văn. Để đến hôm nay, văn hóa trở thành một nguồn tài sản vô giá và là nguồn động lực, thành tố không thể thiếu cho sự phát triển bền vững. Theo ông Nguyễn Văn Linh - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận (cũ), những năm qua, công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc tại địa phương được quan tâm đúng mức. Cụ thể, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã nâng cấp, mở rộng lối đi phía Bắc khu vực di tích tháp Pô Rômê; tu bổ, tôn tạo di tích bẫy đá Pi Năng Tắc; tu bổ, nâng cấp, sửa chữa hàng rào di tích tháp Po Klong Garai, di tích tháp Hòa Lai… Bên cạnh đó, một số di tích được tu bổ từ nguồn xã hội hóa như việc trùng tu toàn bộ đền Pô Inư Nưgar. Hoạt động trưng bày, giới thiệu tại Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận và khu di tích tháp Po Klong Garai được chú trọng. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh Ninh Thuận đã sưu tầm, phục chế trên 300 hiện vật liên quan đến văn hóa Chăm; thực hiện số hóa hơn 200 hiện vật.
 |
| Trình diễn kỹ thuật làm gốm Chăm tại khu di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar. Ảnh: N.T |
Theo ông Lê Văn Hoa - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Khánh Hòa (cũ) có sự hội tụ đầy đủ các giá trị văn hóa của núi rừng - đồng bằng - biển, đảo. Hệ thống các di tích đã được thống kê, xếp hạng mang nét đặc trưng, tiêu biểu, nổi bật về nhiều khía cạnh văn hóa, lịch sử, khoa học, kiến trúc, nghệ thuật, mỹ thuật không những của tỉnh mà của cả nước, như: Di tích khảo cổ địa điểm Hòa Diêm; Khu di tích Tháp Bà Ponagar; Thành cổ Diên Khánh; Lăng Bà Vú; Phủ đường Ninh Hòa; Địa điểm lưu niệm tàu C235; cụm di tích lưu niệm nhà bác học Alexandre Yersin; quần thể Bia chủ quyền quần đảo Trường Sa tại đảo Song Tử Tây và đảo Nam Yết; bộ sưu tập đàn đá Khánh Sơn… Trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa (cũ) còn có nhiều lễ hội dân gian truyền thống vẫn được người dân tổ chức hàng năm, như: Lễ hội kỳ an tại các đình làng; lễ hội yến sào; lễ hội Cầu ngư; lễ hội Tháp Bà Ponagar; lễ bỏ mả của người Raglai. Bên cạnh đó, trong đời sống nhân dân vẫn duy trì và thực hành các loại hình nghệ thuật diễn xướng dân gian hát bội, hô hát bài chòi, hò bá trạo, hát kể sử thi Raglai; trình diễn các loại nhạc cụ dân tộc đàn đá, cồng chiêng, mã la, đàn chapi… Tri thức khai thác, chế biến yến sào, trầm hương - những sản vật đặc trưng của tỉnh Khánh Hòa cũng đã được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Tất cả di sản văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đều đã nhận được sự quan tâm giữ gìn đúng mức.
 |
| Trình diễn nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Chăm ở khu di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar. Ảnh: N.T |
Hướng về những con đường di sản
 |
| Một vị chức sắc người Chăm thả hoa đăng bên dòng sông Cái Nha Trang. Ảnh: N.T |
Sự kiện Khánh Hòa - Ninh Thuận về chung một nhà dưới góc nhìn văn hóa đã mở ra hướng đi mới trong việc hình thành nên những tuyến đường di sản khám phá vùng đất, con người Khánh Hòa mới. Có thể nêu lên một số gợi ý được những người trong ngành văn hóa, du lịch đưa ra như: Con đường di sản văn hóa Chăm; hành trình di sản gắn với phong tục thờ Mẹ xứ sở và tín ngưỡng thờ Mẫu Thiên Y A Na; khám phá di sản văn hóa Raglai; trải nghiệm không gian văn hóa làng biển theo cung đường ven biển… Với không gian trải dài theo hướng bắc nam từ vùng biển Đại Lãnh đến tận Cà Ná, trải rộng từ Biển Đông đến giáp vùng rừng núi Tây Nguyên đã mở ra thật nhiều dư địa cho việc phát huy giá trị văn hóa của tỉnh Khánh Hòa trong thời gian tới vào hoạt động du lịch. “Có thể thấy, cả hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận trước đây đều đã dành sự quan tâm đối với việc giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống. Người dân hai địa phương có mối quan hệ, giao lưu văn hóa chặt chẽ với nhau, trong đó biểu hiện rõ nhất qua các kỳ lễ hội Tháp Bà Pô Nagar. Giờ đây, khi hai tỉnh sáp nhập làm một đã mở ra những thời cơ, vận hội mới đối với việc phát huy giá trị văn hóa truyền thống vào đời sống kinh tế - xã hội của địa phương. Trong đó, chúng ta cần chú trọng đến việc khai thác, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số Chăm, Raglai và các dân tộc khác”, ông Lê Văn Hoa cho biết.
 |
| Nghệ nhân Raglai ở Vĩnh Hải biểu diễn nhạc cụ dân tộc. Ảnh: Lâm Anh |
Những tiềm năng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của vùng đất Ninh Thuận như: Lễ hội Katê; nghi lễ đầu năm của người Chăm; lễ ăn mừng đầu lúa mới của người Raglai; làng gốm Bàu Trúc; làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp; tháp Po Klong Garai; bẫy đá Pi Năng Tắc…; đặc biệt di sản văn hóa “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm” đã được UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp không chỉ là niềm tự hào của người dân xứ Panduranga mà đã trở thành những địa chỉ, sản phẩm du lịch nổi tiếng. “Khách du lịch, nhất là khách nước ngoài đến làng gốm rất thích thú khi được tìm hiểu về văn hóa, con người nơi đây và tự tay nặn những tác phẩm mình yêu thích. Vào mùa cao điểm, mỗi ngày hợp tác xã đón khoảng 1.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm”, ông Phú Hữu Minh Thuần - Giám đốc Hợp tác xã Gốm Chăm Bàu Trúc cho biết.
 |
| Vũ điệu Chăm bên Tháp Po Klong Garai. Ảnh: Trần Duy |
 |
| Đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn trong lễ hội Katê. Ảnh: Trần Duy |
Còn với Khánh Hòa (cũ), di tích Tháp Bà Pô Nagar đã được nâng cấp xếp hạng thành di tích quốc gia đặc biệt; lễ hội Tháp Bà Pô Nagar cũng được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và là điểm du lịch nổi tiếng thu hút hàng nghìn du khách đến mỗi ngày; tín ngưỡng thờ Mẫu Thiên Y A Na cũng đang được xây dựng hồ sơ để trình UNESCO vinh danh di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; đàn đá Khánh Sơn của đồng bào Raglai là báu vật quốc gia; nghề yến sào, lễ hội yến sào, nghề trầm hương cũng được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia… Những nét đặc trưng, sự tương đồng trong vốn di sản văn hóa của hai vùng đất Khánh Hòa - Ninh Thuận trước đây chính là tiềm năng, dư địa to lớn để phát huy, khai thác đối với tỉnh Khánh Hòa mới. Dư địa văn hóa phong phú, đa dạng với những giá trị to lớn chính là nguồn tài nguyên để phát triển các loại hình du lịch văn hóa - một lĩnh vực của ngành công nghiệp văn hóa. Điều này càng thuận lợi hơn khi cơ quan quản lý lĩnh vực văn hóa, du lịch cũng đã được hợp nhất để tạo nên sức bật mang tính đột phá cho ngành. Để từ đây văn hóa thực sự là động lực cho sự phát triển bền vững của tỉnh trong thời gian tới.
GIANG ĐÌNH - LÂM ANH
Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/van-hoa/202507/tao-suc-bat-phat-trien-cac-loai-hinh-du-lich-van-hoa-8875989/
Bình luận (0)