Thành phố Hồ Chí Minh: Phường Tân Định nỗ lực gìn giữ không gian ký ức đô thị

Là một trong những phường trung tâm thành phố, Tân Định vẫn còn lưu giữ nhiều công trình có giá trị về lịch sử, văn hóa của một vùng đô thị trải qua nhiều biến động như Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh. Không gian ký ức đô thị ấy đang được đánh thức nhằm tạo nên bản sắc, sức sống mới cho Tân Định trong giai đoạn phát triển mới.

Du khách tham quan Bảo tàng Biệt động Sài Gòn-Gia Định. (Ảnh: Linh Bảo)

Trong kháng chiến chống Mỹ, nhà số 113A đường Đặng Dung, phường Tân Định còn được biết đến với tên gọi là Quán cà-phê Đỗ Phủ, cơm tấm Đại Hàn là một lớp vỏ bọc hoàn hảo đã giúp che giấu hoạt động cách mạng trong suốt nhiều năm dài.

Tên "Đỗ Phủ" được ông Đỗ Miễn, chủ quán, đặt với ý nghĩa đơn giản: "Đỗ" lấy từ họ của ông, còn "Phủ" nghĩa là nhà lớn, ngụ ý đây là "phủ của ông chủ họ Đỗ". Quán nổi tiếng với món cơm tấm đặc trưng của Sài Gòn, kết hợp với kim chi - một món ăn kèm học từ các kỹ sư Đại Hàn, tạo nên sự hòa quyện văn hóa độc đáo.

Sự kết hợp này không chỉ thu hút thực khách mà còn giúp quán trở thành điểm nghe ngóng tin tức từ lính đánh thuê Đại Hàn, những người thường xuyên ghé thăm do nhớ hương vị quê nhà.

Theo ông Trần Vũ Bình, con Anh hùng lao động Trần Văn Lai, người sau này sở hữu ngôi nhà 113A đường Đặng Dung, chính lớp vỏ bọc này đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ bí mật của địa điểm, thể hiện sự mưu trí của các chiến sĩ cách mạng trong việc lợi dụng yếu tố văn hóa che mắt kẻ thù.

Theo đồng chí Nguyễn Chí Minh, Ban Xây dựng Đảng, Đảng ủy phường Tân Định, ngôi nhà số 113A đã được giữ gìn gần như nguyên vẹn từ kiến trúc đến hiện vật, và đã tiến hành mở cửa phục vụ du khách tham quan, tìm hiểu từ năm 2017 đến nay, với hàng nghìn lượt khách mỗi năm.

Tháng 6/2023, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn-Gia Định chính thức được Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh cấp giấy phép thành lập. Đây là mô hình bảo tàng gắn với chuỗi di tích Biệt động Sài Gòn rất đặc biệt và hiệu quả.

Đại biểu Hội đồng nhân dân Thành phố tham quan nhà 113A đường Đặng Dung.

Không chỉ thế, phường Tân Định còn có nhiều di tích lịch sử, văn hóa, các địa danh gắn với sự phát triển của vùng đất Sài Gòn-Gia Định-Thành phố Hồ Chí Minh. Đó là chùa Ngọc Hoàng, di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Đây là một trong những ngôi chùa linh thiêng và cổ kính bậc nhất Sài Gòn, với kiến trúc tôn giáo độc đáo.

Tân Định còn có đình Nam Chơn, một không gian văn hóa truyền thống với các lễ hội dân gian sống động, nơi cộng đồng gắn kết và bảo tồn phong tục địa phương qua các hoạt động tế lễ, múa lân; đền thờ Đức Thánh Trần - nơi tưởng nhớ vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo, lưu giữ tinh thần yêu nước qua các nghi lễ truyền thống và lễ hội hằng năm; bia Trần Quang Khải; bia tưởng niệm Xóm Chùa, nơi ghi dấu sự hy sinh của nhân dân trong kháng chiến, khơi gợi lòng tự hào dân tộc qua các buổi tưởng niệm.

Du khách nước ngoài tham quan ngôi nhà 113A đường Đặng Dung.

Đặc biệt, chợ Tân Định, một trong những khu chợ lâu đời bậc nhất ở vùng đất Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh, được xây dựng từ năm 1926, không chỉ là điểm mua sắm nhộn nhịp mà còn gắn liền với ký ức đô thị suốt gần một thế kỷ. Mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp với ba tháp chuông nổi bật - một chính giữa, hai tháp phụ hai bên, chợ Tân Định gây ấn tượng bởi vẻ cổ kính giữa lòng thành phố hiện đại.

Đến đây, du khách không chỉ được hòa vào không khí tấp nập của đời sống phố chợ, mà còn có thể tìm thấy từ những món đặc sản địa phương, vải vóc nổi tiếng cho đến những hương vị ẩm thực bình dân đậm chất Sài Gòn xưa. Ngoài ra, tại đây, khách tham quan có thể khám phá ngành hàng truyền thống “đóng guốc thủ công”.

Theo ông Nguyễn Chí Minh, Ban Xây dựng Đảng, Đảng ủy phường Tân Định, phường Tân Định đã tổ chức nhiều hoạt động hướng đến bảo tồn di tích, tiêu biểu như mô hình "Tân Định xưa và nay", một chương trình tham quan, khám phá các địa danh và di tích lịch sử, văn hóa tiêu biểu trên địa bàn phường.

“Trong chuyến đi, du khách không chỉ tham quan mà còn lắng nghe câu chuyện lịch sử từ các nhân chứng sống, khám phá kiến trúc đặc sắc và đời sống tinh thần của người dân qua nhiều thời kỳ lịch sử”, ông Nguyễn Chí Minh chia sẻ thêm.

Hiện nay, mô hình "Tân Định xưa và nay" đã được triển khai rộng rãi và lan tỏa đến nhiều đơn vị, các tầng lớp nhân dân với hơn 10.000 người tham gia, bao gồm cả du khách trong và ngoài nước. Đây là dấu ấn tiêu biểu cho việc gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống, bảo tồn các giá trị lịch sử trên địa bàn phường.

Người dân đi viếng tại chùa Ngọc Hoàng, phường Tân Định. (Ảnh: Chí Hùng)

Sắp tới, Lữ hành Vietluxtour sẽ triển khai tour du lịch khám phá trung tâm thành phố trên địa bàn phường Tân Bình năng động. Với tour nửa ngày này, du khách sẽ di chuyển bằng vespa cổ khám phá những công trình, di tích, nét văn hóa độc đáo ở Tân Định như: chùa Ngọc Hoàng, đền Đức Thánh Trần Hưng Đạo, Không gian Gốm Bát Tràng, chợ Tân Định. Khách sẽ ăn trưa với món đặc sản địa phương đó là bánh xèo Đinh Công Tráng được Michelin Guide vinh danh ở hạng mục Bib Gourmand.

Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Tân Định lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 vừa qua, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cho biết thành phố đứng trước nhiều cơ hội, thuận lợi nhưng cũng không ít thách thức trong thực hiện khát vọng phát triển đồng hành cùng dân tộc, trở thành siêu đô thị quốc tế phát triển xanh, thông minh, sáng tạo, tiêu biểu không chỉ về sức mạnh kinh tế mà cả sự phong phú về văn hóa, nghệ thuật, thể thao, giải trí và phong cách sống hiện đại, năng động.

Chính vì thế, phường Tân Định là địa phương trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại, nghĩa tình cần tổ chức hệ thống thương mại, dịch vụ, du lịch chất lượng cao, văn minh, hiện đại hơn.

Tân Định phát huy giá trị các thiết chế văn hóa trên địa bàn, biến thành nguồn lực phục vụ phát triển du lịch, phát triển kinh tế, góp phần tạo nên dấu ấn, bản sắc cho trung tâm thành phố trong giai đoạn phát triển mới.

LINH BẢO

Nguồn: https://nhandan.vn/thanh-pho-ho-chi-minh-phuong-tan-dinh-no-luc-gin-giu-khong-gian-ky-uc-do-thi-post923443.html