Góp ý văn kiện Đại hội XIV của Đảng, bà Nguyễn Thị Lệ Quyên - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Quảng bá di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam (VICH) cho rằng, công nghiệp văn hóa sáng tạo đang cần những “đường biên mở rộng” để các “tài sản văn hóa” được phát huy, ứng dụng mạnh mẽ hơn nữa.
Theo bà Quyên, Trung tâm Xúc tiến Quảng bá di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam là đơn vị chuyên sản xuất các chương trình biểu diễn văn hóa nghệ thuật truyền thống với nòng cốt là các di sản văn hóa Việt Nam. Hoạt động của Trung tâm hướng đến mục tiêu quảng bá, phát huy giá trị các loại hình di sản văn hóa nghệ thuật đó đến với công chúng, đặc biệt là giới trẻ và khách du lịch quốc tế.
.jpg)
Trong quá trình hoạt động, đến nay Trung tâm đang có những hoạt động tương đối khởi sắc trong việc trình diễn các tác phẩm văn văn hóa nghệ thuật khác nhau. Tuy nhiên, công chúng khán giả của mảng nghệ thuật truyền thống này tương đối đặc hữu, nên thị trường cho loại hình nghệ thuật này rất hẹp.
“Công chúng của nghệ thuật truyền thống họ phải xuất phát từ một yêu cầu nào đó trong công việc, trong cuộc sống thì mới tìm đến chứ không phải là nhu cầu giải trí thông thường giống như nghe nhạc, xem phim”, bà Quyên nói.
Theo bà, nếu thị trường văn hóa nghệ thuật truyền thống được mở rộng hơn, được đón nhận bởi những lớp công chúng như những loại hình giải trí thông thường thì tỷ lệ tiêu thụ các sản phẩm văn hóa sẽ cao hơn.
Bà Quyên lý giải, điều này có thể xuất phát từ việc hoạt động biểu diễn của văn hóa truyền thống vẫn bị “đóng khung” trong những loại di sản cũ, cổ theo hướng bảo tồn quá nhiều. Từ đó, dễ gây cho công chúng một cảm giác e dè, xa lạ khi tiếp cận, người ta vẫn thấy đâu đó là những sản phẩm của thế hệ trước chứ không phải của thế hệ trẻ hiện nay.
“Do đó, việc tạo ra một lượng khán giả mới cho nghệ thuật biểu diễn truyền thống sẽ rất cần những định hướng, giáo dục. Cộng đồng cần phải nên coi nghệ thuật truyền thống là sinh hoạt văn hóa thường ngày, nó sẽ mang lại cho họ những giá trị nuôi dưỡng về nhân cách, về kỹ năng, về vốn sống và đặc biệt là tích lũy các năng lực làm việc và sáng tạo sau này. Với ngành công nghiệp văn hóa và trọng tâm là công nghiệp sáng tạo sẽ có rất nhiều ngành nghề cần sử dụng vốn văn hóa. Di sản có thể trở thành giá trị cốt lõi và nền tảng để mỗi cá nhân tiếp tục phát triển”, bà Quyên nói.
Ở góc độ quản lý, theo bà Quyên, hiện tại những cộng đồng, những tổ chức hoạt động sáng tạo vẫn đang hoạt động tương đối rời rạc, đang tồn tại dưới dạng liên minh, liên kết mà chưa có những hiệp hội hay tổ chức nào có thể bảo hộ, định hướng cho họ trong quá trình phát triển.
“Các nhà hoạt động văn hóa sáng tạo đang gia nhập thị trường theo một cách rất ngây thơ. Họ nhận được một đơn hàng hay một yêu cầu nào đó rồi mới bắt đầu bắt tay vào làm và thiết kế chứ chưa có đủ hình dung thị trường đằng sau đó có khả năng tiêu dùng như thế nào. Chính vì không hình dung được thị trường nên họ không định được giá cho sản phẩm của mình. Họ thường tính bằng giá lao động theo giờ hoặc tính theo một cách rất ngẫu hứng, cảm tính”, bà Quyên nêu thực tế.
Giám đốc VICH cho biết, những người làm văn hóa sáng tạo đang rất khó nếu muốn làm các chương trình lớn. So sánh với giá vé của một show diễn âm nhạc cổ điển phương Tây, họ đều đã có ngưỡng, “nghệ sĩ piano này, nghệ sĩ violon kia đều đã có hệ thống định hình danh vị”, show diễn của họ được bán ít nhất là phải bằng một số tiền cụ thể nào đó.
Nhưng ở ta, mảng biểu diễn nghệ thuật truyền thống không có nhiều hệ thống để định hình giá trị của người nghệ sĩ, nghệ nhân, người đóng góp nên tác phẩm. “Khi không có hệ thống giá trị thì cách bán hàng chỉ là truyền thông, kêu gọi sự ủng hộ để chúng tôi tồn tại, trong khi điều chúng tôi cần là sự phát triển để đóng góp những giá trị thiết thực cho cộng đồng”, bà Quyên nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo bà Quyên, nếu có những hiệp hội, tổ chức hướng dẫn, đỡ đầu cho các nhà làm văn hóa sáng tạo, khi đi vào thị trường sẽ đảm bảo cho họ hoạt động đúng về pháp lý, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ. Đây là những vấn đề mà đối với những đơn vị hoạt động biểu diễn, sáng tạo thật sự vẫn còn xa lạ và cá nhân bà thấy rằng đang là những rào cản lớn.
Tin tưởng, kỳ vọng ở Đại hội Đảng lần thứ XIV, bà Quyên chia sẻ, những người đang làm công nghiệp văn hóa sáng tạo cho rằng, trong mỗi sự kiện lớn của dân tộc đều sẽ mở ra những cơ hội cho sự phát triển.
“Chúng tôi kỳ vọng Đại hội Đảng lần thứ XIV tới đây sẽ mang tới những không gian phát triển mới. Chúng tôi đang rất mong muốn được tái định nghĩa cho một số khái niệm liên quan đến mảng di sản văn hóa. Nếu cứ coi di sản là một thứ phải đóng khung, phải bảo tồn nguyên trạng và không được xâm lấn, không được tương tác, không được ứng dụng thì sẽ rất khó cho việc kế thừa và tiếp nối. Đương nhiên sẽ có những thứ cần phải đóng khung nhung cũng có rất nhiều thứ đang trên đà tiến triển, chuyển mình. Chúng tôi đang cần những nguyên liệu để sáng tạo, đang cần những hành lang, những đường biên mở rộng để các tài sản văn hóa được phát huy, ứng dụng mạnh mẽ hơn nữa trong cuộc sống hôm nay”, Giám đốc VICH bày tỏ.
Nguồn: https://congluan.vn/van-hoa-sang-tao-dang-can-nhung-duong-bien-mo-rong-10317117.html
Bình luận (0)