Vì sao phải sáp nhập các trường mầm non, phổ thông?

Bộ GD-ĐT khẳng định việc sáp nhập các trường mầm non, phổ thông công lập không nhằm mục tiêu giảm đầu mối hành chính, mà hướng tới nâng cao chất lượng dạy học, bảo đảm quyền học tập của mọi trẻ em.

Học sinh Trường tiểu học Chu Văn An, Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN

Trao đổi với Tuổi Trẻ xung quanh hướng dẫn triển khai sáp nhập trường mầm non, phổ thông công lập thực hiện theo chính quyền hai cấp, ông Thái Văn Tài, vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT), cho biết:

- Việc ban hành hướng dẫn được thực hiện trên cơ sở nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, công văn số 59-CV/BCĐ ngày 12-9-2025 của Ban Chỉ đạo trung ương về tổng kết nghị quyết số 18-NQ/TW và kế hoạch số 130/KH-BCDDTKNQ18 ngày 21-9-2025 của Ban Chỉ đạo tổng kết nghị quyết.

Các văn bản này định hướng việc tinh gọn bộ máy, sắp xếp tổ chức hợp lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã). Trên cơ sở đó, Bộ GD-ĐT ban hành hướng dẫn cụ thể trong lĩnh vực giáo dục - một lĩnh vực có tác động trực tiếp đến quyền học tập của người dân.

* Trong quá trình triển khai, trách nhiệm của các cấp chính quyền được phân định như thế nào, thưa ông?

- Văn bản đã quy định rõ trách nhiệm của từng cấp. Theo đó, UBND cấp tỉnh: chịu trách nhiệm chỉ đạo toàn diện việc rà soát, xây dựng và phê duyệt phương án sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục, bảo đảm phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Sở GD-ĐT là cơ quan tham mưu chủ trì, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc triển khai.

Đồng thời phối hợp với Sở Nội vụ để sắp xếp đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên theo phương án vị trí việc làm. UBND cấp xã trực tiếp rà soát các trường, điểm trường trên địa bàn, tổ chức lấy ý kiến nhân dân, chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện phương án đã được phê duyệt. Các cơ sở giáo dục tự đánh giá, báo cáo hiện trạng, chủ động duy trì hoạt động dạy học, bảo đảm không gián đoạn trong quá trình sáp nhập.

Cách phân định này thể hiện rõ tinh thần phân cấp, phân quyền và phân định trách nhiệm cụ thể giữa các cấp chính quyền và ngành giáo dục.

* Nhiều ý kiến lo ngại rằng việc sáp nhập có thể ảnh hưởng đến cơ hội học tập của học sinh, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa. Bộ đã đặt ra nguyên tắc nào để bảo đảm quyền lợi người học?

- Các nguyên tắc trọng tâm trong hướng dẫn là: không thực hiện sáp nhập nếu khoảng cách địa lý giữa nơi ở và trường học quá xa hoặc điều kiện giao thông không bảo đảm; phải bảo đảm an toàn, thuận lợi cho học sinh đến trường. 

Không sáp nhập trường mầm non với trường phổ thông, không sáp nhập cơ sở giáo dục thường xuyên với trường phổ thông nhằm giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ của từng cấp học và loại hình giáo dục.

Nguyên tắc xuyên suốt là: "Không để học sinh nào bị bỏ lại phía sau vì sắp xếp hành chính". Địa phương có trách nhiệm bố trí ngân sách, nâng cấp cơ sở vật chất, hỗ trợ phương tiện đi lại và ưu tiên chính sách cho học sinh vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo và học sinh khuyết tật.

Ông Thái Văn Tài, vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT)

* Để bảo đảm chất lượng giáo dục sau sắp xếp, bộ đặt ra những yêu cầu cụ thể nào?

- Hướng dẫn nêu rõ năm nguyên tắc, trong đó có hai điểm then chốt: Không làm giảm cơ hội tiếp cận giáo dục và chất lượng dạy học. Mọi phương án sắp xếp phải lấy chất lượng giáo dục làm tiêu chí trọng tâm, không chỉ dựa vào yếu tố hành chính. Bảo đảm đủ điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ, an toàn học đường trước khi dồn ghép học sinh.

Bộ cũng yêu cầu lấy ý kiến cộng đồng dân cư, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, tránh gây xáo trộn, tâm lý lo ngại cho phụ huynh, giáo viên và học sinh. Tất cả các bước phải hướng tới mục tiêu kép: tinh gọn tổ chức - nâng cao chất lượng giáo dục thực chất.

* Vậy bộ có giải pháp hỗ trợ cụ thể nào cho các địa phương trong quá trình thực hiện không?

- Bộ đã chỉ đạo các địa phương tập trung vào ba nhóm giải pháp chính: Ưu tiên bố trí ngân sách để cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị tại điểm trường chính trước khi tiếp nhận học sinh từ điểm trường lẻ.

Tận dụng quỹ nhà, đất dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính để phục vụ phát triển giáo dục. Bảo đảm chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và người học, đặc biệt tại vùng khó khăn. 

Đồng thời Bộ GD-ĐT sẽ phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp trong việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm quá trình sắp xếp thực hiện trật tự, đồng bộ, nhân văn và đúng quy định của pháp luật.

Không để vùng nào, đối tượng nào bị thiệt thòi

* Thông điệp chính của Bộ GD-ĐT gửi đến các địa phương khi triển khai thực hiện hướng dẫn này?

- Thông điệp của bộ rất rõ ràng là sắp xếp hệ thống trường học là để phục vụ người học tốt hơn chứ không phải chỉ để giảm đầu mối. Việc sắp xếp phải gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục, bảo đảm quyền học tập của trẻ em, không để vùng nào, đối tượng nào bị thiệt thòi.

Đây là bước đi cụ thể hóa tinh thần nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo trong giai đoạn mới, trong đó chất lượng và công bằng trong giáo dục được đặt ở vị trí trung tâm của mọi chính sách và hành động.

Trở lại chủ đề

VĨNH HÀ

Nguồn: https://tuoitre.vn/vi-sao-phai-sap-nhap-cac-truong-mam-non-pho-thong-20251006232117805.htm