Viên chức được “chân trong chân ngoài”, làm sao tránh xung đột lợi ích?

(Dân trí) - Theo đại biểu Quốc hội, cần quy định “viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình”, nhằm tránh xung đột lợi ích.

Đây là một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm khi thảo luận về dự án Luật Viên chức sửa đổi, sáng 13/11.

Tránh chuyển hóa lợi ích từ khu vực công sang khu vực tư

Về nguyên tắc quản lý viên chức, dự thảo Luật Viên chức sửa đổi quy định việc “phân cấp, phân quyền, bảo đảm quyền tự chủ toàn diện của đơn vị sự nghiệp công lập gắn với trách nhiệm của người đứng đầu”.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) đề nghị cân nhắc bổ sung thêm nội dung “thiết lập cơ chế kiểm soát xung đột lợi ích và cơ chế bảo vệ viên chức dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung”.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng (Ảnh: Hồng Phong).

Theo ông, đây là yêu cầu quan trọng để bảo đảm tính an toàn pháp lý cho đội ngũ thực thi, khuyến khích đổi mới sáng tạo nhưng vẫn đặt trong khuôn khổ kiểm soát quyền lực công.

Góp ý về những việc viên chức không được làm, đại biểu Hùng cho rằng hiện dự thảo luật chưa làm rõ phạm vi cấm tham gia hoạt động kinh doanh. Ông đề nghị quy định rõ “viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình”.

Việc mở rộng phạm vi cấm như vậy nhằm phòng ngừa tình trạng “chân trong chân ngoài”, tránh xung đột lợi ích, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học - nơi ranh giới giữa công vụ và lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn, theo lời vị đại biểu.

Dự thảo luật lần này cũng cho phép viên chức được ký hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức khác nếu pháp luật không cấm, song theo ông Hùng, cần bổ sung nghĩa vụ kê khai, báo cáo và được phê duyệt bằng văn bản của người đứng đầu trước khi ký kết.

Đồng thời, ông góp ý quy định thời hạn “làm nguội” ít nhất 24 tháng sau khi thôi chức vụ quản lý mới được tham gia điều hành tổ chức tư nhân cùng lĩnh vực.

“Việc này giúp bảo đảm minh bạch, tránh chuyển hóa lợi ích từ khu vực công sang khu vực tư”, ông Hùng nêu quan điểm.

Tạo điều kiện cho viên chức cải thiện đời sống

Đại biểu Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) đồng tình với quy định về việc viên chức được quyền ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh.

Theo bà, đây là những quy định nhằm tận dụng năng lực, kinh nghiệm chuyên môn trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức để đóng góp cho xã hội, đặc biệt là các công việc đòi hỏi chuyên môn cao trong lĩnh vực y tế, giáo dục, đồng thời, tăng thu nhập chính đáng cho viên chức.

Đại biểu Quốc hội Cao Thị Xuân (Ảnh: Hồng Phong).

“Quy định như dự thảo luật phù hợp với chủ trương chung, xu thế chung trong việc cải cách, đổi mới để phát huy tối đa mọi nguồn lực cho phát triển đất nước, đồng thời cũng tạo điều kiện cho đội ngũ viên chức có cơ hội cải thiện đời sống, thu nhập để tự chủ cuộc sống”, bà Xuân nói.

So với luật hiện hành, quy định này đã được mở rộng, song theo bà Xuân, nội dung này còn thiếu chặt chẽ trong bảo đảm nguyên tắc “phải hoàn thành mọi nhiệm vụ, trách nhiệm của một viên chức Nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài”.

“Nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ có thể dẫn đến hệ lụy là nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được bảo đảm”, bà Xuân lo ngại và đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát kỹ để bổ sung các quy định nhằm tránh rủi ro.

Theo nữ đại biểu, có thể giao Chính phủ quy định chi tiết để có thể có thêm thời gian tính toán các biện pháp được xây dựng bảo đảm tính khả thi, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý đội ngũ viên chức.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Ảnh: Hồng Phong).

Trong khi đó, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) nhấn mạnh cần chuyển đổi cơ chế quản lý viên chức theo nguyên tắc “vị trí việc làm là trung tâm để tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức”.

Theo ông, không nên giao tự chủ từng phần mà thay vào đó, đơn vị sự nghiệp được giao quyền tự chủ toàn diện (về tổ chức, nhân lực, tài chính…) để thực hiện nhiệm vụ.

Về vị trí việc làm, ông Đồng đề nghị bổ sung quy định về phương pháp xác định vị trí việc làm và giao Chính phủ quy định phương pháp xác định để thực hiện thống nhất. “Vị trí việc làm và số lượng người làm việc nên giao thẩm quyền cho đơn vị sự nghiệp tự quyết định”, theo kiến nghị của đại biểu.

Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/vien-chuc-duoc-chan-trong-chan-ngoai-lam-sao-tranh-xung-dot-loi-ich-20251113104126174.htm