Xuất khẩu cá rô phi Việt vụt sáng

Mặc dù kim ngạch xuất khẩu còn khiêm tốn, song Việt Nam đang nổi lên như nguồn cung cá rô phi tiềm năng trong chuỗi cung ứng toàn cầu khi tận dụng tốt biến động thị trường để mở rộng sản xuất và xuất khẩu.

Chú cá nhỏ nhưng bơi nhanh 

Cá rô phi có tiềm năng xuất khẩu mang lại kim ngạch lớn trong tương lai

ẢNH: VASEP

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nếu như năm 2024 kim ngạch xuất khẩu cá rô phi chỉ mới đạt 13,26 triệu USD thì đến cuối quý 3/2025, chú cá nhỏ mang hương vị đồng quê đặc trưng đã mang về kim ngạch xuất khẩu 57,3 triệu USD, tăng tới 332% so với cùng kỳ 2024. Đặc biệt trong tháng 8, tháng 9, khi nguồn cung ứng thế giới biến động mạnh, các doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng cơ hội để đẩy mạnh tốc độ xuất khẩu, bình quân mỗi tháng kiếm được gần 10 triệu USD. Các sản phẩm cá rô phi Việt Nam hiện đã có mặt tại nhiều thị trường, trong đó Mỹ là thị trường trọng điểm, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Giới chuyên gia phân tích, thị trường cá rô phi có sự biến động mạnh xuất phát từ việc Trung Quốc, nhà sản xuất cá rô phi lớn nhất thế giới (1,6 triệu tấn/năm) đang chịu mức thuế 55% khi xuất khẩu sang Mỹ khiến đơn hàng giảm, nhiều hợp đồng bị hoãn hoặc hủy. Giá cá tăng nhẹ nhưng chi phí nuôi tăng mạnh khiến doanh nghiệp lỗ, tồn kho cao kỷ lục. Bên cạnh đó, một quốc gia cung cấp cá rô phi lớn khác là Brazil, vốn được kỳ vọng thay thế Trung Quốc, cũng bị Mỹ áp thuế 50% từ tháng 8, khiến xuất khẩu đình trệ, nhiều doanh nghiệp phải tăng giá bán, làm mất lợi thế cạnh tranh. 

Sau khi bị áp thuế xuất khẩu vào Mỹ quá cao, cả hai quốc gia đều quay về thị trường nội địa để tiêu thụ, nhưng hiệu quả thấp do chi phí sản xuất cao. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn phục vụ cho thị trường nội địa, chịu sự cạnh tranh về giá. Tổng thể, ngành cá rô phi Trung Quốc và Brazil đang đối mặt với khó khăn kép khi xuất khẩu chậm lại, giá giảm và tâm lý thị trường suy yếu. Theo một số dự báo, nguồn cung cá rô phi toàn cầu vẫn sẽ ổn định ở mức 7 triệu tấn vào năm 2025, nhờ sự phục hồi mạnh mẽ tại các quốc gia sản xuất lớn như Trung Quốc, Indonesia, Ai Cập, Bangladesh, trong đó Việt Nam đang vụt sáng trở thành nơi cung cấp cá rô phi đầy tiềm năng do năng lực mở rộng sản xuất nhanh chóng. 

Doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị gì? 

Các doanh nghiệp xuất khẩu cá rô phi Việt Nam đã thống nhất thành lập Câu lạc bộ thuộc VASEP

ẢNH: VASEP

Bước sang quý 4/2025, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam đã chững lại do lượng hàng tồn tại Mỹ tạm thời tăng cao sau giai đoạn nhập khẩu mạnh trong những tháng trước đó. Điều này cho thấy, Việt Nam cần chuyển hướng từ việc tận dụng cơ hội ngắn hạn sang phát triển chiến lược dài hạn, chú trọng vào nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa thị trường và xây dựng thương hiệu cá rô phi Việt Nam bền vững.

Theo Rabobank, kinh nghiệm từ Trung Quốc và Brazil cho thấy, việc phụ thuộc vào một thị trường hoặc sản phẩm duy nhất khiến ngành thủy sản dễ tổn thương trước biến động chính sách. Khi Mỹ tăng thuế, hai quốc gia này đều gặp khó trong xoay chuyển đơn hàng và duy trì xuất khẩu, dẫn đến mất thị phần. Đối với Việt Nam, đây là thời điểm cần biến cơ hội ngắn hạn thành chiến lược dài hạn. Ngành cá rô phi nên chủ động đa dạng hóa thị trường, mở rộng sang châu Âu, Trung Đông, Nam Mỹ và phát triển sản phẩm giá trị gia tăng như cá rô phi tẩm bột, chế biến sẵn hoặc đóng gói tiện lợi. Đồng thời, đầu tư cải tiến giống, công nghệ nuôi và quy trình chế biến sâu sẽ giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí và đáp ứng tiêu chuẩn bền vững.

Ngày 14.11, VASEP đã tổ chức hội nghị các doanh nghiệp sản xuất - xuất khẩu cá rô phi để thống nhất thành lập "Câu lạc bộ Doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu cá rô phi VASEP". Theo các doanh nghiệp, bối cảnh ngành thủy sản Việt Nam hiện nay đang đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa loài nuôi và mặt hàng xuất khẩu, cá rô phi đang nổi lên như một ngành hàng đầy tiềm năng, phù hợp xu hướng tiêu dùng quốc tế và điều kiện sản xuất trong nước. Năm 2024, xuất khẩu cá rô phi đạt hơn 41 triệu USD và dự kiến tăng lên 83 triệu USD trong năm 2025, gấp hơn hai lần. Nhiều doanh nghiệp hội viên đã đầu tư vùng nuôi, ứng dụng công nghệ chế biến sâu, phát triển sản phẩm giá trị gia tăng và từng bước hình thành chuỗi cung ứng cá rô phi xuất khẩu ổn định, chất lượng và giàu sức cạnh tranh. 

Với dự báo sản lượng cá rô phi toàn cầu tiếp tục tăng và xu hướng tiêu dùng ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, Việt Nam đang có cơ hội xây dựng thương hiệu cá rô phi riêng, củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, không chỉ lấp chỗ trống tạm thời, mà hướng tới vai trò nhà cung cấp chiến lược, bền vững và có giá trị cao.

Nguồn: https://thanhnien.vn/xuat-khau-ca-ro-phi-viet-vut-sang-185251117153727225.htm