Ca phẫu thuật lấy sỏi, cắt thùy gan cho bệnh nhân - Ảnh BVCC
Nhiều người bỗng nhiên phải cắt gan hoặc ung thư đường mật chỉ vì chủ quan sỏi mật lành tính, không được kiểm tra. Những viên sỏi đường mật nhỏ nhiều người thường bỏ qua đôi khi lại là mầm mống của một căn bệnh khác.
Đây không chỉ là một bệnh lý nguy hiểm mà còn là một thách thức lớn trong y học do khó chẩn đoán sớm và điều trị phức tạp.
Nguy hiểm khó lường
Bệnh nhân nam 69 tuổi, tiền sử mổ cắt túi mật cách đây năm năm, đợt này vào Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) với triệu chứng đau bụng âm ỉ thượng vị, da củng mạc mắt vàng, gầy sút 3kg trong vòng một tháng. Kết quả thăm khám: tắc mật do sỏi, nghi ung thư đường mật, gan trái áp xe...
Phẫu thuật cho thấy tổn thương trong mổ là khối u xâm lấn, viên sỏi vị trí phần thấp OMC kích thước khoảng 1cm gây tắc nghẽn sự lưu thông của dịch mật, dịch mật chảy ra nhiều vẩn đục. Có nhiều hạch vùng rốn gan đầu tụy.
Giải phẫu bệnh sau mổ tổn thương là ung thư biểu mô tuyến của đường mật - một loại ung thư không phổ biến, diễn tiến âm thầm nhưng cực kỳ ác tính.
Tương tự, chị H.T.K.H. (47 tuổi, Sóc Trăng cũ) đau bụng tái diễn nhiều lần, đi khám tại Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long phát hiện sỏi lấp đầy ống mật chủ và gan trái khiến chị bị xơ teo gan trái. Phẫu thuật lấy ra nhiều viên sỏi nhỏ tụ lại thành cụm kích thước 14 x 8mm, đồng thời cắt gan thùy trái, đặt dẫn lưu vào ống mật... kịp thời ngăn chặn nguy cơ.
BS Lê Quốc Toàn, khoa ngoại tổng quát Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long cho biết với trường hợp bệnh nhân H., nếu không điều trị cắt phần gan chứa sỏi thì nguy cơ tái phát sỏi đường mật sau điều trị là rất cao, người bệnh dễ bị viêm đường mật cấp tái đi tái lại, đồng thời phần gan xơ teo này có nguy cơ ung thư đường mật trong gan rất cao.
Vì vậy cắt gan là giải pháp tối ưu nhất cho trường hợp này.
Hình ảnh u gan HPT IV trong mổ và khối u sau mổ - Ảnh: BVCC
Khó chẩn đoán sớm
BS Nguyễn Thành Khiêm, trung tâm phẫu thuật tiêu hóa Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo những viên sỏi đường mật nhỏ bé mà nhiều người thường bỏ qua. Nhưng sỏi mật không đơn thuần là bệnh lành tính mà là "kẻ gây viêm" và trở thành "kẻ gây ung thư" đường mật.
Sự phát triển ung thư trên nền sỏi đường mật có thể giải thích bằng một số cơ chế: sỏi đường mật là tình trạng lắng đọng các chất trong dịch mật tạo thành sỏi.
Ban đầu sỏi có thể chỉ gây ra những cơn đau quặn bụng, sốt, vàng da do tắc nghẽn hoặc viêm. Tuy nhiên nếu sỏi tồn tại lâu ngày gây viêm nhiễm mạn tính, nguy cơ hình thành ung thư đường mật sẽ tăng đáng kể.
Ung thư đường mật là một thách thức lớn trong y học do khó chẩn đoán sớm và điều trị phức tạp. Người có sỏi mật nên đi khám bệnh định kỳ nếu có tiền sử sỏi mật và đặc biệt chú ý khi có các dấu hiệu vàng da, vàng mắt. Đây là triệu chứng khi khối u gây tắc nghẽn đường mật.
Vàng da thường xuất hiện tăng dần, khác với vàng da sỏi mật khi thường kèm theo đau bụng và sốt. Ngứa da toàn thân do tích tụ bilirubin trong máu. Phân bạc màu, nước tiểu sẫm màu là hệ quả của tình trạng tắc mật.
Đau bụng vùng hạ sườn phải hoặc thượng vị kiểu cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, liên tục. Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm theo mệt mỏi, chán ăn. Sốt nhẹ kéo dài do viêm nhiễm hoặc tình trạng ung thư.
Đừng để sỏi biến chứng mới điều trị
BS Đặng Quốc Ái, phó trưởng khoa ngoại tổng hợp Bệnh viện E, cho biết sỏi túi mật là căn bệnh thường gặp ở Việt Nam, có thể gặp ở bất kỳ ai nhưng người trẻ tuổi ít bị hơn. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao là: người béo vì sỏi liên quan đến vấn đề thừa cholesterol trong máu; phụ nữ dùng thuốc tránh thai có chứa estrogen...
Sỏi túi mật có thể gây ra biến chứng khác như viêm phúc mạc, viêm tụy cấp, sốc nhiễm trùng đường mật...
Đây đều là những cấp cứu ngoại khoa khẩn cấp có nguy cơ đe dọa tính mạng. Ngoài ra sỏi túi mật là nguyên nhân dẫn đến viêm nhiễm mạn tính, lâu ngày sẽ teo túi mật, viêm túi mật hóa ứ, là nguồn gốc khởi đầu cho loạn sản và ung thư túi mật, đường mật.
BS Trương Thanh Tùng, phó trưởng khoa ngoại tiết niệu Bệnh viện Đa khoa Thanh Hóa, cho biết sỏi ống mật chủ nhỏ còn di động được thường không có các biểu hiện lâm sàng, chỉ có thể phát hiện tình cờ khi thăm khám có hệ thống hoặc đôi khi có biểu hiện bằng cơn đau nhẹ thoảng qua vùng dưới sườn phải.
Khi sỏi ống mật chủ gây tắc mật điển hình và nhiễm khuẩn đường mật, thể trạng chung biến đổi rất nhanh như sốt, mệt mỏi, chán ăn, da niêm mạc vàng, tăng dần và gầy sút nhanh chóng... Khi viêm đường mật nặng gây các hội chứng nguy hiểm cho tính mạng như hội chứng gan thận như suy gan, xơ gan cổ trướng, ứ mật, xuất huyết dưới da), suy thận...
Cách phòng bệnh
Người dân nên khám sức khỏe định kỳ hằng năm, đặc biệt nếu phát hiện có sỏi đường mật thì nên tái khám mỗi sáu tháng, nên thực hiện can thiệp sớm, chủ động. Hiện nay có nhiều phương pháp để chẩn đoán, phát hiện sớm sỏi ống mật chủ như siêu âm, chụp CT scan bụng, nội soi mật tụy ngược dòng ERCP, chụp cộng hưởng từ mật tụy (MRCP)...
Việc phát hiện sớm thông qua thăm khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp quá trình điều trị được hiệu quả hơn, an toàn hơn.
Phẫu thuật lấy sỏi ra sao?
BS Thanh Tùng khuyến cáo sỏi túi mật nếu được phát hiện sớm điều trị tương đối đơn giản là phẫu thuật lấy sỏi hoặc dẫn lưu đường mật. Sỏi tồn tại lâu và diễn biến dần sẽ dẫn đến xơ gan cổ trướng, ứ mật. Vì vậy có các biểu hiện như đau quặn bụng, đau dữ dội, vàng da, vàng mắt... người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.
BS Đặng Quốc Ái cảnh báo trước đây khi y học chưa phát triển, việc phẫu thuật cắt túi mật là một lựa chọn bất đắc dĩ vì việc phẫu thuật là hết sức nặng nề nên hiện nhiều người vẫn giữ quan điểm chỉ điều trị sỏi túi mật khi có biến chứng. Nhưng ngày nay quan điểm ấy không còn phù hợp nữa.
Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên phòng bệnh, phát hiện bệnh sớm, điều trị và xử lý sớm các nguyên nhân gây bệnh, không để đến lúc bệnh diễn biến nặng gây khó khăn cho chữa trị, ảnh hưởng sức khỏe, nguy hiểm tính mạng.
Nguồn: https://tuoitre.vn/bat-ngo-xo-teo-gan-do-soi-mat-20250808080645261.htm
Bình luận (0)