Cơ hội để Việt Nam chuyển mình, đổi mới và tiên phong trong nền kinh tế xanh

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng phát biểu khai mạc phiên thảo luận. (Ảnh: Nguyễn Tiệp)

Tham dự phiên thảo luận có Chủ tịch kiêm CEO của Viện Tài nguyên thế giới (WRI) Ani Dasgupta, Tổng giám đốc Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) Sang-Hyup Kim, Phó Tổng giám đốc và Giám đốc điều hành Ban Đối tác toàn cầu và Quan hệ đối ngoại của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) Fatou Haidara, nhà sáng lập công ty Thinkroom Catherine Young và CEO BUYO Bioplastics Đỗ Hồng Hạnh.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng nhấn mạnh, phiên họp “Thúc đẩy công nghệ khí hậu: Vai trò của hợp tác công - tư” không chỉ là cuộc thảo luận kịp thời, mà còn là một vấn đề cấp bách khi chúng ta đang sống trong kỷ nguyên chuyển đổi, cùng sự hội tụ nhanh chóng của khí hậu, công nghệ và kinh tế.

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng đề xuất ba kiến nghị nhằm thúc đẩy hơn nữa công nghệ khí hậu. Thứ nhất, P4G cần phát huy hơn nữa vai trò đóng góp thiết thực vào việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, xem công nghệ khí hậu như động lực mới cho sự phát triển nhanh, bao trùm và bền vững. Các quốc gia có tiềm lực cần hỗ trợ các nước nhỏ và đang phát triển trong quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ, năng lượng mới.

Thứ hai, cần tạo điều kiện để chuyển giao công nghệ một cách công bằng và dễ tiếp cận hơn. Chúng ta cần đầu tư vào hạ tầng đổi mới – như các trung tâm nghiên cứu, vườn ươm công nghệ sạch – đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp về công nghệ khí hậu thông qua vốn, cố vấn và mở rộng thị trường.

Thứ ba, cần điều chỉnh các nguồn tài chính toàn cầu phù hợp với mục tiêu phát triển ở cấp địa phương. Các đối tác quốc tế cần hỗ trợ tốt hơn cho các doanh nghiệp trong nước và đảm bảo các giải pháp khí hậu được phát triển cùng với cộng đồng địa phương.

“Là quốc gia chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam hiểu rõ những rủi ro đang đối mặt. Nhưng chúng tôi cũng nhìn thấy cơ hội để chuyển mình, đổi mới và tiên phong. Đối với chúng tôi, việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh không chỉ là vấn đề sống còn, mà còn là con đường hướng tới khả năng thích ứng lâu dài, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế”, Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng khẳng định.

Từ phải sang: Chủ tịch kiêm CEO WRI Ani Dasgupta, Phó Tổng giám đốc và Giám đốc điều hành UNIDO ​Fatou Haidara, Tổng giám đốc GGGI Sang-Hyup Kim, nhà sáng lập công ty Thinkroom Catherine Young và CEO BUYO Bioplastics Đỗ Hồng Hạnh. (Ảnh: Xuân Sơn)

Trong phiên thảo luận, bà Fatou Haidara cho biết, UNIDO là cơ quan chuyên trách của Liên hợp quốc, chịu trách nhiệm thúc đẩy phát triển công nghiệp theo hướng bền vững và bao trùm. Trong sứ mệnh đó, biến đổi khí hậu đóng vai trò then chốt. “Khủng hoảng khí hậu là vấn đề toàn cầu, không thể do một cá nhân hay tổ chức nào tự mình giải quyết. Muốn đối phó hiệu quả, thế giới cần sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia và các bên liên quan và khu vực tư nhân là một trong những đối tác quan trọng nhất”, bà Fatou Haidara nhấn mạnh.

Các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là startup, có lợi thế lớn nhờ tính sáng tạo, nhanh nhạy và linh hoạt, thường đi đầu trong việc phát triển công nghệ mới. Tuy nhiên, thực tế hiện nay là họ chưa có môi trường thuận lợi để phát triển. UNIDO đặc biệt quan tâm đến các lĩnh vực như công nghệ sạch, năng lượng xanh trong công nghiệp và các giải pháp dựa vào thiên nhiên - đây đều là những hướng đi mang tính bền vững và phù hợp với điều kiện từng địa phương. Dù vậy, các sáng kiến này thường gặp nhiều khó khăn trong hành trình triển khai.

Một trong những trở ngại lớn là chi phí cao. Ngoài ra, việc tiếp cận vốn còn khó khăn, cộng thêm tâm lý e ngại rủi ro đầu tư từ phía các nhà tài trợ khiến nhiều ý tưởng tốt không thể phát triển thành sản phẩm thực tế. Không phải vì công nghệ chưa hiệu quả, mà vì họ chưa có đủ điều kiện để phát huy.

Chính ở đây, UNIDO đóng vai trò cầu nối, giúp thu hẹp khoảng cách giữa tài chính, chính sách và hỗ trợ kỹ thuật cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Bà Fatou Haidara nhấn mạnh, đây là điểm giao thoa mà UNIDO đang tập trung nỗ lực để tạo ra hệ sinh thái thuận lợi cho startup và các giải pháp khí hậu phát triển.

Toàn cảnh phiên thảo luận. (Ảnh: Xuân Sơn)

Chia sẻ về thúc đẩy hợp tác công-tư tại các nước đang phát triển, Tổng giám đốc GGGI Sang-Hyup Kim cho hay, hợp tác cần được đặt ở vị trí trung tâm trong mọi nỗ lực phát triển. Ngay từ khi thành lập, GGGI đã hướng tới sự khác biệt – hoạt động linh hoạt, sáng tạo và năng động hơn. Từ năm 2018, GGGI đã khởi động chương trình khởi nghiệp xanh, dành một phần ngân sách cốt lõi của tổ chức để hỗ trợ các startup hoạt động trong lĩnh vực tăng trưởng xanh và tính đến nay đã hỗ trợ hơn 400 doanh nghiệp khởi nghiệp xanh.

Bước sang năm 2024, GGGI bắt đầu mở rộng quy mô hỗ trợ, đặc biệt trong các lĩnh vực như hiệu quả năng lượng. Ví dụ, GGGI đã phối hợp với Liên minh châu Âu (EU) để hỗ trợ các startup trong lĩnh vực này. Đến nay có hơn 10 startup nhận được hỗ trợ, trong đó có 6 đơn vị đang có mặt tại sự kiện hôm nay.

Ông Sang-Hyup Kim nhấn mạnh, “không chỉ dừng lại ở đây, trong năm nay, GGGI còn phối hợp với KOICA, cơ quan viện trợ phát triển của Hàn Quốc để hỗ trợ các startup trong lĩnh vực nông nghiệp xanh và kinh tế tuần hoàn. Sáng kiến này cũng nhận được sự đồng hành từ Bộ Công Thương và Bộ Tài chính Việt Nam”.

Hàn Quốc hiện là nơi đặt trụ sở của Quỹ Khí hậu xanh (GCF) – quỹ khí hậu lớn nhất thế giới. GGGI đang phối hợp cùng GCF, Ngân hàng Phát triển Hàn Quốc và Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam (NIC) để triển khai chương trình mới, với mục tiêu hỗ trợ ít nhất 40 startup tiếp cận nguồn vốn đầu tư trị giá hơn 200 triệu USD.

Nhận định về tiến trình phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp, bà Catherine Young, nhà sáng lập công ty Thinkroom nhấn mạnh, hồi xưa, mọi thứ còn rời rạc, có sự xuất hiện của startup và các tổ chức hỗ trợ song không liên kết chặt chẽ với nhau. Dần dần, bà nhận ra, để khởi nghiệp thành công, không thể chỉ dựa vào một cá nhân hay một tổ chức, mà phải có sự phối hợp của nhiều bên, từ khu vực công đến tư, từ các tổ chức tài chính đến các đơn vị hỗ trợ kỹ thuật.

Có một câu nói quen thuộc ở châu Phi: “Cần cả một ngôi làng để nuôi dạy một đứa trẻ” và với khởi nghiệp, điều đó cũng đúng: “Cần cả một hệ sinh thái để nuôi dưỡng một startup”. Một startup mới manh nha ý tưởng sẽ cần những hỗ trợ rất khác với một doanh nghiệp đã bắt đầu có doanh thu. Vì thế, điều quan trọng là các tổ chức trong hệ sinh thái phải hiểu được vai trò và thời điểm chuyển giao để hỗ trợ startup đúng lúc, đúng cách. Đây là một quá trình tiếp sức, không ai có thể làm một mình.

Những startup thành công không chỉ vì sản phẩm của họ tốt, mà còn vì họ biết tìm hiểu và kết nối với hệ sinh thái xung quanh mình. Họ chủ động học cách làm việc với chính quyền, hiểu các quy định pháp luật, và biết đâu là cơ hội để phát triển. Họ không đứng ngoài cuộc – họ là một phần của hệ sinh thái đó.

Băng rôn, khẩu hiệu của P4G 2025 ở các vị trí trung tâm và sảnh chính của Trung tâm Hội nghị quốc gia, tạo điểm nhấn thị giác mạnh mẽ, góp phần lan tỏa thông điệp “Chuyển đổi xanh bền vững, lấy con người làm trung tâm” đến với bạn bè quốc tế. (Ảnh: Việt Hoàng)

Bà Catherine Young đúc kết bài học, khởi nghiệp không phải là “cuộc chơi ngắn hạn" mà là "một hành trình dài và mỗi bước đi đều cần sự đồng hành. Tất cả chúng ta – từ nhà nước đến doanh nghiệp, tổ chức hỗ trợ, nhà đầu tư – đều có vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và tăng tốc cho các ý tưởng sáng tạo phát triển”.

Có một câu nói quen thuộc ở châu Phi: “Cần cả một ngôi làng để nuôi dạy một đứa trẻ” và với khởi nghiệp, điều đó cũng đúng: “Cần cả một hệ sinh thái để nuôi dưỡng một startup”.

Đối với CEO BUYO Bioplastics Đỗ Hồng Hạnh, trong bối cảnh thế giới hiện nay, không thể hoạt động độc lập, mà các bên cần xây dựng quan hệ đối tác mạnh mẽ hơn, không chỉ giữa các doanh nghiệp tư nhân mà còn giữa khu vực công và tư.

Bà Đỗ Hồng Hạnh đề xuất 3 hình thức hỗ trợ quan trọng với startup. Thứ nhất là tài chính, đặc biệt là hình thức đầu tư cổ phần (equity). Đây là lúc hợp tác công-tư đóng vai trò đa dạng hóa nguồn tài trợ, ví dụ như tài trợ dạng viện trợ (grant funding). Đây là nguồn lực rất quý giá, đặc biệt đối với các doanh nghiệp công nghệ hay công nghệ khí hậu, nơi mà việc nghiên cứu phát triển (R&D) cần tầm nhìn dài hạn hơn là lợi nhuận ngắn hạn.

Thứ hai là tiếp cận thị trường. Lấy ví dụ từ BUYO, công ty nhận được nhiều giá trị khi tham gia vào các chương trình có sự phối hợp tổ chức giữa các đối tác công và tư, điển hình là chương trình hợp tác với 5 tập đoàn đa quốc gia lớn: AB InBev, Coca-Cola, Unilever, Colgate và Danone. Đây là cơ hội quý báu để BUYO được tiếp cận thị trường, thử nghiệm thương mại hóa sản phẩm. Không có những chương trình như vậy, startup giai đoạn đầu như BUYO sẽ khó tiếp cận chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn hay vươn ra thị trường toàn cầu.

Thứ ba là vận động hành lang. Vì công nghệ của các startup mang tính tiên phong, đôi khi thị trường chưa sẵn sàng hoặc chưa có quy định phù hợp. Việc truyền thông thị trường hay kết nối với cơ quan hoạch định chính sách là cực kỳ quan trọng. “Chúng tôi rất may mắn khi có sự đồng hành của Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp Quốc gia (NSSC) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ. NSSC đã đóng vai trò cầu nối, giúp chúng tôi tiếp cận với các nhà làm chính sách, tạo ra một môi trường thuận lợi để công nghệ của chúng tôi có thể được áp dụng và phát triển”, bà Đỗ Hồng Hạnh nhấn mạnh.

Các Phiên thảo luận về "Thúc đẩy công nghệ khí hậu: Vai trò của hợp tác công - tư", "Thúc đẩy đầu tư cho các doanh nghiệp khởi nghiệp mới tại các nền kinh tế mới nổi", cùng với Hoạt động kết nối đầu tư và kết nối kinh doanh, Cuộc họp Đại diện quốc gia các nước thành viên P4G, các phiên kết nối doanh nghiệp khởi nghiệp và nhà đầu tư... là các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh P4G lần thứ tư diễn ra Thủ đô Hà Nội từ ngày 14-17/4.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam đăng cai Hội nghị thượng đỉnh P4G - cơ chế hợp tác đa phương do Đan Mạch khởi xướng từ năm 2017 và có sự tham gia của 8 nước thành viên khác là Việt Nam, Hàn Quốc, Ethiopia, Kenya, Colombia, Hà Lan, Indonesia, Nam Phi và 5 tổ chức đối tác là Viện Tài nguyên thế giới (WRI), Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI), mạng lưới C40 (C40 cities), Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) và Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC).

---

Xem thêm bài viết về Hội nghị thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025 tại đây.

Nguồn: https://baoquocte.vn/co-hoi-de-viet-nam-chuyen-minh-doi-moi-va-tien-phong-trong-ne-n-kinh-te-xanh-311192.html