Công nghệ tối tân biến tiêm kích Su-30 thành 'hung thần' trên không

Tiêm kích Su-30MK2 trên bầu trời TP.HCM. Ảnh: Quỳnh Danh.

Là phiên bản nâng cấp từ dòng Su-27 huyền thoại, tiêm kích Su-30 được thiết kế để thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau, từ không chiến, tấn công mặt đất đến tác chiến trên biển.

Su-30 được trang bị hai động cơ phản lực AL-31FP (trên các biến thể như Su-30SM) với lực đẩy tối đa lên đến 12,5 tấn mỗi động cơ. Điểm nổi bật của động cơ này là công nghệ điều chỉnh luồng phụt (thrust vectoring), cho phép thay đổi hướng luồng khí thải để tăng khả năng cơ động.

Động cơ AL-31FP được thiết kế với độ tin cậy cao, phù hợp cho các điều kiện tác chiến khắc nghiệt, từ môi trường sa mạc đến vùng lạnh giá. Hệ thống động cơ này không chỉ cung cấp sức mạnh vượt trội mà còn giúp Su-30 duy trì ưu thế trong các tình huống chiến đấu đòi hỏi tốc độ và sự linh hoạt.

'Hổ mang chúa' Su-30 có thể đạt tốc độ tối đa Mach 2.0 (khoảng 2.470 km/h) và tầm bay lên đến 3.000km với nhiên liệu nội bộ. Khi được tiếp nhiên liệu trên không, tầm bay có thể mở rộng đến 8.000km, phù hợp cho các nhiệm vụ tuần tra hoặc tác chiến tầm xa.

Su-30SM của Không quân Nga. Ảnh: RBTH.

Công nghệ điều chỉnh luồng phụt giúp Su-30 thực hiện các động tác nhào lộn phức tạp như “Cobra Pugachev” hay lộn vòng cực nhanh, mang lại lợi thế trong không chiến giáp lá cà.

Hệ thống radar là trái tim của Su-30, mang lại khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu với độ chính xác cao. Các biến thể Su-30 của Nga thường được trang bị radar mảng pha quét điện tử thụ động (PESA) như Bars-R hoặc các phiên bản nâng cấp.

Radar Bars-R (Su-30SM) có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách lên đến 400km (với mục tiêu lớn như tàu chiến) và 140km với mục tiêu kích thước nhỏ như chiến đấu cơ. Radar này có thể theo dõi đồng thời 15 mục tiêu và tấn công 4 mục tiêu cùng lúc.

Radar của Su-30 hỗ trợ cả tác chiến không đối không và không đối đất, cho phép máy bay thực hiện các nhiệm vụ như lập bản đồ địa hình, phát hiện mục tiêu mặt đất, hoặc dẫn đường cho tên lửa. Hệ thống radar được tích hợp các công nghệ chống nhiễu tiên tiến, giúp duy trì hiệu quả trong môi trường tác chiến điện tử phức tạp.

Một số biến thể mới hơn (như Su-30SM2) được nâng cấp với radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) Irbis-E, vốn được sử dụng trên Su-35, mang lại khả năng phát hiện và xử lý mục tiêu vượt trội hơn.

Buồng lái của Su-30 được thiết kế với các công nghệ điện tử hàng không tiên tiến, tối ưu hóa khả năng điều khiển và quản lý nhiệm vụ. Phi công được hỗ trợ bởi các màn hình (màn hình đa chức năng MFD) hiển thị thông tin chi tiết về tình hình chiến trường, trạng thái máy bay và dữ liệu từ radar.

Hệ thống điều khiển 'fly-by-wire' đảm bảo khả năng điều khiển chính xác và ổn định, đặc biệt trong các tình huống cơ động ở góc lớn. Các thông tin quan trọng được hiển thị trực tiếp trên kính chắn gió (kính HUD) và mũ phi công, giúp phi công tập trung vào tác chiến mà không cần rời mắt khỏi mục tiêu.

Hệ thống điện tử hàng không hiện đại giúp giảm tải cho phi công, cho phép họ xử lý nhiều nhiệm vụ cùng lúc, từ điều khiển máy bay, quản lý vũ khí đến phối hợp với các đơn vị khác.

Tiêm kích Su-30SM của Không quân Nga Ảnh: Wikipedia.

Su-30 được thiết kế với khả năng mang tải trọng vũ khí lên đến 8 tấn, bao gồm một kho vũ khí đa dạng cho nhiều loại nhiệm vụ. Pháo GSh-301 30mm với tốc độ bắn 1.500 viên/phút, cung cấp hỏa lực mạnh mẽ trong các tình huống cận chiến.

Tên lửa không đối không, gồm R-73 (tầm ngắn, dẫn đường hồng ngoại), R-77 (tầm trung, dẫn đường radar chủ động), và R-27 (tầm xa). Các tên lửa này cho phép Su-30 tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách từ vài kilomet đến hơn 100km.

Su-30 có thể mang các tên lửa không đối đất và không đối hạm, như Kh-31 (chống hạm/chống radar), Kh-59 (tấn công mặt đất), hoặc tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos (trên biến thể Su-30MKI của Ấn Độ, nhưng Nga cũng có khả năng tích hợp tương tự).

Chiến đấu cơ S-30 có thể triển khai bom dẫn đường bằng laser (như KAB-500L) hoặc GPS (như KAB-500S), đảm bảo độ chính xác cao khi tấn công các mục tiêu chiến lược.

Hệ thống vũ khí được điều khiển bởi máy tính trung tâm, cho phép phi công nhanh chóng chuyển đổi giữa các chế độ tác chiến, từ không chiến đến tấn công mặt đất.

Để đối phó với các mối đe dọa từ radar, tên lửa và hệ thống phòng không đối phương, Su-30 được trang bị các hệ thống phòng thủ tiên tiến.

Su-30 có thể mang hàng chục mồi bẫy nhiệt (như PPI-50) để đánh lừa tên lửa tầm nhiệt. Các pháo sáng này tạo ra hiệu ứng ấn tượng trong các màn trình diễn, đồng thời tăng khả năng sống sót trong chiến đấu.

Tiêm kích Su-30 được trang bị các module gây nhiễu như SAP-518 hoặc Khibiny-M, có khả năng làm gián đoạn radar đối phương và hệ thống dẫn đường của tên lửa. Hệ thống cảnh báo radar (RWR) cung cấp thông tin thời gian thực về các mối đe dọa radar, giúp phi công phản ứng kịp thời.

Những hệ thống này giúp Su-30 hoạt động hiệu quả trong môi trường tác chiến hiện đại, nơi các mối đe dọa từ tên lửa đất đối không và chiến đấu cơ đối phương ngày càng tinh vi.

Su-30 được trang bị dù hãm tốc để hỗ trợ quá trình hạ cánh, đặc biệt trên các đường băng ngắn hoặc trong điều kiện thời tiết bất lợi. Dù hãm tốc có diện tích khoảng 50-60m², được làm từ vật liệu nhẹ và bền. Khi bung ra, dù giúp giảm tốc độ nhanh chóng, đảm bảo an toàn và giảm hao mòn hệ thống phanh.

Công nghệ này đặc biệt hữu ích trong các căn cứ không quân có đường băng hạn chế, hoặc khi máy bay phải hạ cánh khẩn cấp. Hệ thống dù hãm tốc là một yếu tố quan trọng giúp tăng cường tính linh hoạt và an toàn cho Su-30.

Vai trò chiến lược trong Không quân Nga

Su-30 đóng vai trò quan trọng trong chiến lược Không quân Nga, đặc biệt trong các nhiệm vụ bảo vệ không phận, hỗ trợ lực lượng mặt đất, và thực hiện các chiến dịch viễn chinh.

Với khả năng thực hiện cả không chiến, tấn công mặt đất và chống hạm, Su-30 là lựa chọn lý tưởng cho các chiến dịch phức tạp, như đã được chứng minh trong các hoạt động tại Syria.

Su-30 được cả Không quân và Hải quân Nga sử dụng, với các căn cứ trải dài từ Bắc Cực đến Viễn Đông, đảm bảo khả năng phản ứng nhanh trên nhiều mặt trận.

'Hổ mang chúa' Su-30 thường xuyên tham gia các cuộc tập trận quốc tế và các màn trình diễn không quân, thể hiện sức mạnh công nghệ và kỹ năng của phi công Nga.

Su-30 là một kiệt tác công nghệ của ngành công nghiệp quốc phòng Nga, kết hợp giữa sức mạnh động cơ, radar tiên tiến, hệ thống vũ khí đa dạng và các công nghệ phòng thủ hiện đại. Với khả năng cơ động vượt trội, hỏa lực mạnh mẽ và tính linh hoạt trong tác chiến, Su-30 tiếp tục là một trong những chiến đấu cơ đa năng hàng đầu thế giới. Các biến thể như Su-30SM và Su-30SM2 cho thấy Nga không ngừng cải tiến nền tảng này để đáp ứng các thách thức chiến tranh hiện đại.

Tuy nhiên, để duy trì ưu thế trong bối cảnh các quốc gia khác phát triển chiến đấu cơ thế hệ 5, Nga cần tiếp tục đầu tư vào việc tích hợp công nghệ tàng hình, trí tuệ nhân tạo (AI), và vũ khí siêu thanh cho Su-30.

Nguồn: https://znews.vn/cong-nghe-toi-tan-bien-tiem-kich-su-30-thanh-hung-than-tren-khong-post1550044.html