Đầu tư công 2025: Nước rút vượt điểm nghẽn để bảo toàn đà tăng trưởng vàng

“‘Vốn mồi’ tăng tốc: Giải ngân đầu tư công lập kỷ lục mới

Năm 2025 được đánh dấu là năm có khối lượng vốn đầu tư công được giao cao nhất từ trước tới nay, đóng vai trò là "vốn mồi" then chốt để kích thích tổng cầu và giữ vững đà tăng trưởng GDP trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều bất định. Sau hơn 10 tháng triển khai, bức tranh giải ngân đã xuất hiện nhiều gam màu sáng với những con số đáng khích lệ, cho thấy sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ và các cấp ngành.

Theo báo cáo cập nhật của Bộ Tài chính, tính đến ngày 31/10/2025, cả nước đã giải ngân được 491.043,3 tỷ đồng, đạt 54,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Đây là một kết quả tích cực, không chỉ vì nó tăng 3,5 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024, mà còn tương ứng với việc bơm thêm gần 145.000 tỷ đồng vào nền kinh tế. Đáng chú ý, vốn ngân sách địa phương đạt tỷ lệ giải ngân cao (68%), thể hiện sự chủ động của các địa phương.

Đầu tư công 2025: Nước rút vượt điểm nghẽn để bảo toàn đà tăng trưởng vàng - Ảnh 1. — Tính đến ngày 31/10/2025, cả nước đã giải ngân được 491.043,3 tỷ đồng.

Điểm sáng nổi bật trong "bức tranh" giải ngân là nhóm bộ, ngành và địa phương đạt tỷ lệ giải ngân cao như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Hải Phòng... Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của sự chủ động, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành, và việc đẩy mạnh cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền triệt để đã tăng tốc hiệu quả luân chuyển vốn.

Theo lãnh đạo Bộ Tài chính, kết quả tích cực này là nhờ sự chỉ đạo xuyên suốt, quyết liệt của Chính phủ. Đầu tư công luôn là nội dung trọng tâm tại các phiên họp thường kỳ. Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức 4 hội nghị trực tuyến, ban hành 8 chỉ thị, công điện và cử các đoàn công tác đến tận địa phương để tháo gỡ khó khăn cho từng dự án.

Đặc biệt, việc hoàn thiện cơ chế, chính sách đã tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng hơn. Nghị định số 254/2025/NĐ-CP là một bước tiến mang tính đột phá khi rút ngắn đáng kể thời gian thanh toán vốn xuống chỉ còn tối đa 2 ngày làm việc, thay vì 3 ngày, đồng thời cắt giảm tới 33% thủ tục hồ sơ.

Song song đó, hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia được đẩy mạnh thi công và hoàn thành. Trong 10 tháng qua, cả nước đã hoàn thành thêm 455 km đường cao tốc, nâng tổng chiều dài đưa vào khai thác lên 2.476 km. Dự kiến, sẽ có thêm khoảng 700 km được hoàn thành từ nay đến cuối năm, hướng tới mục tiêu 3.000 km cao tốc vào cuối năm 2025. Các công trình lớn như tuyến đường kết nối và nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, tuyến cao tốc từ Cà Mau đi Đất Mũi, hay việc thúc đẩy tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam tạo ra khí thế sôi động, đóng góp quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng GDP.

Bàn về vấn đề này, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, giải ngân đầu tư công không chỉ là giải ngân con số, mà còn là giải phóng nguồn lực, tạo ra tài sản quốc gia, giảm chi phí logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế. Tỷ lệ giải ngân cao, đặc biệt ở vốn địa phương, cho thấy sự chủ động của các lãnh đạo trong việc sử dụng đòn bẩy ngân sách để kích thích tăng trưởng nội tại.

Giải ngân nước rút: Khơi thông điểm nghẽn, thúc dòng vốn lan tỏa

Tuy đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, nhưng nhìn tổng thể, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công vẫn chậm hơn kỳ vọng. Tính đến hết tháng 10, vẫn còn 411.000 tỷ đồng chưa được giải ngân, áp lực dồn về 2 tháng cuối năm là cực kỳ lớn.

Theo thông tin từ Bộ Tài chính, nguyên nhân của sự chậm trễ này được chỉ ra đến từ nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, hình thành những "điểm nghẽn" cố hữu cần tháo gỡ cấp bách. Theo đó, kế hoạch chưa sát thực tế, một số bộ, ngành và địa phương lập kế hoạch vốn vượt quá năng lực triển khai, dẫn đến hơn 24 bộ, ngành và 10 địa phương phải xin trả lại vốn ngân sách trung ương, gây xáo trộn kế hoạch chung.

Bên cạnh đó, công tác giải phóng mặt bằng tiếp tục là "nút thắt cổ chai" lớn nhất. 18 địa phương phản ánh vướng mắc trong xác định giá đất, thỏa thuận đền bù và bố trí tái định cư. Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, giải phóng mặt bằng là vấn đề của niềm tin và sự đồng thuận, đòi hỏi bản lĩnh, sự minh bạch và quyết tâm chính trị rất lớn từ người đứng đầu. Nhiều dự án phải dừng thi công, hồ sơ thanh toán bị dồn ứ.

Không chỉ có như vậy, tâm lý sợ sai và né tránh cũng là một rào cản. Năng lực và trách nhiệm của một số chủ đầu tư, ban quản lý dự án, và cán bộ còn hạn chế. Có hiện tượng sợ sai, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm khiến hồ sơ kéo dài, phải chỉnh sửa nhiều lần, làm mất thời gian thẩm định và phê duyệt.

Năm 2025, giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là chỉ tiêu tài khóa mà còn là một "bài kiểm tra tổng thể" về năng lực điều hành, quản trị và bản lĩnh của các cấp lãnh đạo. Việc giải ngân thành công 100% kế hoạch vốn sẽ không chỉ hoàn thành nhiệm vụ chính trị, mà còn cung cấp một cú hích đáng kể, giảm chi phí logistics và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đáng chú ý, một nguyên nhân không thể không kể đến là tác động của sắp xếp bộ máy. Quá trình sắp xếp, chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau hơn 4 tháng triển khai đã khiến nhiều nơi lúng túng, phải kiện toàn bộ máy và sắp xếp lại nhân sự, làm chậm tiến độ giải ngân.

Ngoài ra nguyên nhân còn đến từ việc thi hành các luật mới như Luật Đất đai năm 2024, Luật Xây dựng…tạo ra những khoảng trống tạm thời do thiếu hướng dẫn cụ thể, khiến một số quy định về thẩm định giá đất, điều chỉnh tổng mức đầu tư chưa đồng bộ với thực tiễn; Nguồn cung vật liệu xây dựng khan hiếm, giá đất, cát, đá tăng mạnh khiến chi phí đội lên, buộc nhiều dự án phải điều chỉnh tổng mức đầu tư; Thiên tai và thời tiết cực đoan gây ảnh hưởng nặng nề cho các công trường, đặc biệt là các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm ở miền núi phía Bắc và miền Trung…

Đầu tư công 2025: Nước rút vượt điểm nghẽn để bảo toàn đà tăng trưởng vàng - Ảnh 3. — Đầu tư công chính là "đòn bẩy chủ lực" để giữ vững đà tăng trưởng.

Chặng cuối năm 2025 đang trở thành thời điểm bản lề để các bộ, ngành và địa phương thể hiện năng lực thực thi và tinh thần trách nhiệm trong thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn không đơn thuần là hoàn thành một con số, mà là phép thử cho hiệu quả điều hành kinh tế, khả năng phối hợp giữa các cấp chính quyền, cũng như mức độ lan tỏa của chính sách trong phục hồi và tăng trưởng. Bộ Tài chính và Chính phủ xác định rõ, đầu tư công chính là "đòn bẩy chủ lực" để giữ vững đà tăng trưởng, là thước đo năng lực và đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ. Trong bối cảnh đó, nguyên tắc "6 rõ" – rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian và rõ kết quả – trở thành kim chỉ nam cho hành động, gắn chặt kết quả giải ngân với công tác thi đua, khen thưởng và kỷ luật.

Tinh thần "vừa chạy, vừa tháo gỡ" đang lan tỏa mạnh mẽ trên khắp các địa phương. Việc kiện toàn bộ máy sau sáp nhập, bố trí cán bộ đủ năng lực, đủ bản lĩnh được xem là bước đi đầu tiên để bảo đảm vận hành thông suốt mô hình chính quyền hai cấp. Cùng với đó, giải phóng mặt bằng tiếp tục là khâu đột phá. Chính phủ yêu cầu ưu tiên bố trí đủ vốn cho công tác bồi thường, tái định cư, đồng thời huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong tuyên truyền, vận động để người dân đồng thuận, tránh để "dự án chờ mặt bằng". Sự phối hợp đồng bộ giữa các bên được xem là yếu tố quyết định giúp nhiều dự án trọng điểm tháo gỡ được điểm nghẽn, giữ vững tiến độ và chất lượng công trình.

Cùng lúc, những nút thắt về vật liệu, thủ tục ODA và tiến độ các công trình trọng điểm đang được gỡ bỏ bằng loạt giải pháp cụ thể. Việc ban hành Nghị quyết 66.4/2025/NQ-CP được ví như "liều thuốc kịp thời", giúp khơi thông nguồn cung vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát, đất, đá cho các dự án hạ tầng quy mô lớn. Các công trình như cao tốc Bắc – Nam hay sân bay Long Thành được chỉ đạo ưu tiên tuyệt đối, từ đấu thầu, ký kết hợp đồng đến hoàn thiện hồ sơ pháp lý. Với cách tiếp cận toàn diện, minh bạch và quyết liệt, mục tiêu giải ngân không chỉ là bài toán vốn, mà còn là biểu hiện của bản lĩnh người đứng đầu, của tinh thần hành động liêm chính – hiệu quả - dám chịu trách nhiệm, góp phần khẳng định hình ảnh một nền quản trị công hiện đại, quyết đoán và vì tăng trưởng bền vững./.

Nguồn: https://vtv.vn/dau-tu-cong-2025-nuoc-rut-vuot-diem-nghen-de-bao-toan-da-tang-truong-vang-100251113193427887.htm