Di dời nhà ven sông, kênh rạch ở TP HCM: Người yếu thế lo ‘không nổi’ tiền sổ đỏ

Theo báo cáo của Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), trong gần 30 năm qua (1993 - 2020), TP HCM đã tái định cư cho 44.000 căn nhà ven sông và các con kênh phải giải tỏa.

Điển hình là dự án di dời nhà trên và ven kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đã “đổi đời” cho hơn 7.000 hộ dân và đã làm thay đổi hẳn diện mạo đô thị, cảnh quan, tiêu thoát nước trên một khu vực nội thành rộng lớn lên đến 33,2 km2 của TP HCM.

Hiện nay trên địa bàn TP HCM (cũ) vẫn còn hơn 39.600 căn nhà trên và ven 398 tuyến sông, kênh. (Ảnh: CD)

Thế nhưng, kể từ năm 2006 trở đi thì kết quả thực hiện giảm dần. Cụ thể, giai đoạn 1993-2000 đạt được 9.266 căn; 2001-2005 đạt kết quả cao nhất lên đến 15.548 căn; đến giai đoạn 2006-2010 giảm xuống 7.542 căn; 2011-2015 giảm còn 3.350 căn; 2016-2020 chỉ có 2.479 căn.

Trong giai đoạn 2021 -2025 đặt mục tiêu di dời 6.500 căn nhưng đến tháng 7/2025 mới chỉ di dời được 2.984 căn và cả năm 2025 dự kiến cũng chỉ di dời được 5.548 căn đạt khoảng 85,35% kế hoạch.

Theo HoREA, hiện nay trên địa bàn thành phố (cũ) vẫn còn hơn 39.600 căn nhà trên và ven 398 tuyến sông, kênh, rạch lớn nhỏ với khoảng 65.000 hộ gia đình, tập trung tại các quận 4, 7, 8, Bình Thạnh, Gò Vấp, Bình Tân và thành phố Thủ Đức (cũ).

Đa số các căn nhà tại khu vực này đều lụp xụp, dựng tạm bằng gỗ, tôn, diện tích phổ biến từ 20 – 30 m2, thiếu thốn các điều kiện sống và tiện ích tối thiểu.

Do phần lớn xây dựng lấn chiếm kênh rạch, các hộ dân không đủ điều kiện nhận bồi thường về đất ở, nên chỉ được bồi thường phần chi phí xây dựng công trình. Vì vậy, số tiền được bồi thường rất thấp.

Khi được hỗ trợ tái định cư, người dân thường chỉ được bố trí suất tái định cư tối thiểu, chủ yếu là căn hộ chung cư tái định cư. Một số ít trường hợp được bố trí đất ở tái định cư hoặc nền nhà tái định cư với suất đất ở tái định cư tối thiểu.

Thế nhưng để được cấp “sổ đỏ”, người dân phải nộp tiền sử dụng đất.

Nếu áp dụng đề xuất này, số tiền mà người tái định cư phải nộp, dù chỉ vài trăm triệu đồng, nhưng đối với họ là quá lớn. Do đó, HoREA cho rằng việc áp dụng giá đất tái định cư theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh là không phù hợp với đa số người chỉ có suất đất ở tái định cư hoặc suất đất ở tái định cư tối thiểu.

Bên cạnh đó, cần đảm bảo sự đồng bộ về chính sách khi so sánh với đề xuất hiện nay của Bộ Tài chính về tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân đang có đất nông nghiệp chuyển mục đích thành đất ở, theo đó chỉ phải nộp 30% giá đất trong hạn mức và 50% giá đất vượt hạn mức. Hiệp hội đề xuất áp dụng 20% giá đất trong hạn mức và 30% giá đất vượt hạn mức cho hợp tình, hợp lý hơn.

Hiệp hội nhận thấy quan điểm của Đảng và Nhà nước là phải tạo điều kiện để người dân sống tại nơi tái định cư có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, đặc biệt đối với những hộ gia đình sống trên và ven kênh rạch vốn có cuộc sống rất khó khăn.

Nếu họ phải đóng hàng trăm triệu đồng để có “sổ đỏ” tại nơi ở mới, mức chi phí này là quá cao và vượt khả năng của họ. Vì vậy, rất cần có chính sách hài hòa, nhân văn với những người yếu thế, nhằm góp phần đẩy nhanh công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cho nhiều dự án Nhà nước thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Trên thực tế, thành phố đang thực hiện mục tiêu di dời 20.000 căn nhà trên và ven kênh, rạch giai đoạn 2026-2030 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I.

“Như vậy, việc xây dựng và áp dụng các chính sách hợp lý về bồi thường, tiền sử dụng đất và tái định cư là yếu tố cốt lõi để đảm bảo quyền lợi của người dân, đặc biệt là những hộ yếu thế, đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy chương trình di dời nhà ven kênh rạch tiếp tục đạt kết quả khả quan trong những năm tới” HoREA cho biết.

Nguồn: https://congluan.vn/di-doi-nha-ven-song-kenh-rach-o-tp-hcm-nguoi-yeu-the-lo-khong-noi-tien-so-do-10317208.html