Liệu có an toàn khi để pin dự phòng trong xe ô tô khi trời nắng nóng?

Nhiều người có thói quen để pin dự phòng trong xe ô tô, coi đó là giải pháp tiện lợi khi cần sạc điện thoại hoặc đối phó tình huống khẩn cấp. Xe ô tô, với sự cơ động vốn có, dường như là “kho lưu trữ” hoàn hảo cho mọi thiết bị. Tuy nhiên, đây lại là một sai lầm tiềm ẩn rủi ro lớn.

Khi đỗ dưới trời nắng, nhiệt độ bên trong xe có thể tăng vọt lên mức cực đoan, tạo nên một môi trường khắc nghiệt vượt xa những gì chúng ta hình dung. Trong điều kiện đó, không chỉ hiệu năng của pin dự phòng bị ảnh hưởng, mà các phản ứng hóa học bên trong viên pin cũng có thể trở nên bất thường và nguy hiểm.

Hậu quả không dừng ở việc giảm tuổi thọ thiết bị, mà còn có nguy cơ gây hỏng hóc nghiêm trọng, thậm chí phát sinh những rủi ro về an toàn. Một quyết định tưởng như vô hại có thể khiến bạn phải trả giá đắt về lâu dài.

An toàn hay không phụ thuộc vào môi trường sống?

Nếu bạn từng nghĩ rằng việc để pin dự phòng trong xe ô tô là vô hại, thì sự thật lại phức tạp hơn nhiều. Tính an toàn của thói quen này phụ thuộc trực tiếp vào môi trường sống của bạn, đặc biệt là nhiệt độ bên ngoài.

Pin, dù là loại sử dụng cho điện thoại, laptop hay pin trong xe ô tô, đều có một “kẻ thù truyền kiếp” là nhiệt độ. Với pin lithium-ion, loại phổ biến trong các thiết bị điện tử và pin dự phòng thì vấn đề này càng trở nên nghiêm trọng. Chúng nổi bật nhờ mật độ năng lượng cao và tuổi thọ lâu dài, nhưng lại cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ khắc nghiệt, cả nóng lẫn lạnh.

Khi nhiệt độ tăng, các phản ứng hóa học bên trong pin diễn ra nhanh hơn, dẫn đến tình trạng xuống cấp sớm. Tuổi thọ pin rút ngắn, dung lượng sạc giảm đáng kể, và nguy hiểm hơn là nguy cơ hỏng hóc hoặc thậm chí phát nổ.

Điều đáng lo ngại là nhiệt độ trong xe đỗ ngoài trời luôn cao hơn nhiều so với không khí bên ngoài. Hiệu ứng nhà kính khiến ánh sáng mặt trời xuyên qua cửa kính, giữ lại nhiệt và làm nhiệt độ bên trong tăng vọt.

Một ngày có nhiệt độ ngoài trời chỉ 24°C, sau 90 phút, khoang xe có thể đạt tới hơn 43°C. Ở những vùng nắng nóng khắc nghiệt, chẳng hạn khi ngoài trời 43°C, nhiệt độ trong xe có thể lên tới 70 - 80°C, đủ để biến không gian này thành “lò nướng” cho mọi thiết bị điện tử.

Đáng nói là hầu hết pin lithium-ion chỉ được khuyến nghị lưu trữ trong khoảng 10 -40°C để đảm bảo an toàn và tuổi thọ lâu dài. Dù về lý thuyết, chúng có thể chịu đựng tới 63°C, nhưng đó là giới hạn cực đoan.

Trên thực tế, ngay cả khi để pin trong xe khoảng một giờ ở nhiệt độ cao, bạn đã có thể gây ra những tổn hại không thể khắc phục. Ở ngưỡng trên 35°C, lớp giao diện chất điện phân rắn (SEI) trên cực dương bắt đầu phát triển nhanh chóng, làm hao hụt lượng lithium có thể tái sử dụng và khiến pin chai dần theo thời gian.

Một nghiên cứu cho thấy, một viên pin lithium-ion được sạc đầy và lưu trữ ở mức 60°C trong vòng một năm có thể mất tới 60% dung lượng ban đầu.

Ảnh minh họa52 — Pin dự phòng luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nếu để ở nhiệt độ cao. Ảnh: Internet.

Thực tế đã có nhiều câu chuyện cảnh báo. Tại những nơi nhiệt độ mùa hè thường vượt quá 40°C, việc để thiết bị điện tử trong xe gần như là “án tử”. Một số người dùng chia sẻ trải nghiệm để quên điện thoại trong xe, chỉ để rồi quay lại với màn hình bị cháy nắng, xuất hiện những vết loang màu vĩnh viễn. Trong nhiều trường hợp, họ buộc phải thay máy mới vì thiết bị không thể phục hồi.

Nói cách khác, để pin trong xe ô tô có an toàn hay không hoàn toàn tùy thuộc vào nơi bạn sống. Ở những vùng khí hậu mát mẻ, rủi ro có thể ít hơn, nhưng với môi trường nóng bức, đặc biệt là những ngày hè gay gắt thì việc để pin trong xe chẳng khác nào đang đặt một “quả bom hẹn giờ” ngay cạnh mình.

Giải pháp an toàn nhất vẫn là mang theo thiết bị điện tử có sử dụng pin hoặc pin dự phòng bên người hoặc cất giữ ở nơi mát mẻ, thoáng khí, thay vì để nó phải chịu cảnh “nung nóng” trong khoang xe.

Cách tốt nhất để bảo quản pin dự phòng

Khi nói đến việc bảo quản pin dự phòng, đặc biệt là pin lithium-ion (Li-ion), loại pin phổ biến trong hầu hết các thiết bị điện tử hiện nay điều quan trọng không chỉ là giữ cho chúng luôn sẵn sàng khi cần, mà còn đảm bảo tuổi thọ và tính an toàn lâu dài. Để làm được điều này, người dùng cần lưu ý đến ba yếu tố chính là nhiệt độ, mức sạc và môi trường lưu trữ.

Trước hết, nhiệt độ đóng vai trò then chốt. Pin Li-ion cực kỳ nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ, đặc biệt là nhiệt độ cao. Môi trường lưu trữ lý tưởng nên duy trì trong khoảng từ 13°C đến 29°C, nhưng nếu giữ được dưới 24°C, pin sẽ ổn định hơn, giảm thiểu hiện tượng tự xả và duy trì dung lượng lâu hơn.

Ngược lại, khi nhiệt độ vượt quá 35°C, các phản ứng hóa học bên trong pin diễn ra nhanh hơn, dẫn đến sự xuống cấp không thể đảo ngược. Điều này đồng nghĩa với việc để pin gần bếp, thiết bị tỏa nhiệt, hoặc nơi có ánh nắng chiếu trực tiếp là “án tử” đối với tuổi thọ pin. Trong khi đó, nhiệt độ quá lạnh cũng gây hại, vì nó có thể làm các chất điện giải bên trong pin mất tính linh hoạt, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động.

Ngoài nhiệt độ, độ ẩm cũng cần được kiểm soát. Mức độ lý tưởng thường rơi vào khoảng 50%, và tuyệt đối không nên vượt quá 70%. Độ ẩm cao có thể gây ngưng tụ, ăn mòn linh kiện, thậm chí dẫn đến chập mạch. Nhiều người từng nghĩ rằng cất pin trong tủ lạnh là giải pháp tối ưu để tránh nóng, nhưng đây là quan niệm sai lầm. Khi lấy pin ra khỏi tủ lạnh, hơi nước dễ dàng ngưng tụ trên bề mặt và bên trong, tạo ra nguy cơ hỏng hóc và mất an toàn. Thay vào đó, hãy chọn những nơi khô ráo, thoáng mát và ổn định, chẳng hạn như phòng có nhiệt độ điều hòa.

Một khía cạnh khác thường bị bỏ qua là mức pin khi lưu trữ. Với pin Li-ion, không nên để đầy 100% hay cạn kiệt hoàn toàn. Trạng thái lý tưởng là duy trì mức sạc từ 20% đến 80%, vì đây là khoảng ít gây áp lực nhất lên cell pin. Nếu để pin ở mức 100% trong thời gian dài, đặc biệt trong môi trường nóng, dung lượng pin sẽ giảm nhanh chóng và quá trình lão hóa diễn ra mạnh mẽ.

Ngược lại, nếu để pin xuống quá thấp (dưới 20%), nguy cơ pin hỏng vĩnh viễn rất cao do điện áp rơi xuống mức mà pin không thể phục hồi. Một số bộ sạc hiện đại đã tích hợp chế độ Lưu trữ, tự động đưa pin về mức tối ưu giúp kéo dài tuổi thọ đáng kể. Để an toàn, bạn nên kiểm tra pin định kỳ mỗi 3 - 6 tháng, và sạc bổ sung nếu mức pin giảm xuống dưới ngưỡng an toàn.

Điều cuối cùng nhưng vô cùng quan trọng, tuyệt đối không để pin dự phòng trong xe ô tô, đặc biệt vào mùa hè. Nhiệt độ bên trong xe đỗ dưới nắng có thể tăng lên gấp đôi so với bên ngoài, đạt tới 70 - 80°C, mức cực kỳ nguy hiểm cho các hóa chất nhạy cảm bên trong pin. Một thói quen tưởng như vô hại này có thể khiến pin phồng rộp, chai nhanh, giảm hiệu suất, thậm chí gây nguy cơ cháy nổ.

Trong thời đại mà chúng ta phụ thuộc ngày càng nhiều vào pin dự phòng để duy trì kết nối và công việc, việc hiểu rõ và áp dụng những nguyên tắc lưu trữ đúng cách không chỉ giúp tiết kiệm chi phí thay thế, mà quan trọng hơn là đảm bảo sự an toàn cho chính bạn và thiết bị./.