Trước khi thu hồi đất, phải hoàn thành Khu tái định cư
Cụ thể, tại khoản 6, điều 91, Luật Đất đai năm 2024, lần đầu tiên quy định Khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; đồng thời, phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án. UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện và sắp tới là UBND cấp phường xã theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư để bảo đảm chủ động trong việc bố trí tái định cư cho người có đất thu hồi.
Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.
(Trích khoản 6, điều 91, Luật Đất đai năm 2024)
Luật Đất đai năm 2024, quy định về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Theo đó, việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, kịp thời và đúng quy định của pháp luật; vì lợi ích chung, sự phát triển bền vững, văn minh và hiện đại của cộng đồng, địa phương; quan tâm đến đối tượng chính sách xã hội, đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp.
Việc bồi thường về đất được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Nếu người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.
Ngoài trường hợp trên, theo điều 78 và điều 79, Luật Đất đai năm 2024 cũng cho phép, nếu phần diện tích còn lại của thửa đất sau khi thu hồi nhỏ hơn diện tích tối thiểu theo quy định của UBND cấp tỉnh về diện tích tối thiểu của Luật Đất đai, nếu người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất thì UBND cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất và thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, quản lý diện tích đất này theo quy định của pháp luật. Kinh phí bồi thường, hỗ trợ trong trường hợp thu hồi đất trong trường hợp này được tính vào kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án.
Ông Cao Quang Trung - Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh chia sẻ: tại Nghệ An, trên cơ sở Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định 88/2024/NĐ-CP, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 33/2024/QĐ-UB ngày 30/9/2024 (có hiệu lực từ 10/10/2024) với nhiều quy định cụ thể về đền bù, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất. Phải thừa nhận đây là quy định mới, khác và tiến bộ của Luật Đất đai năm 2024 so với các quy định trước đây. Quy định tạo điều kiện thuận lợi và buộc các địa phương phải quyết tâm hơn để cân đối ngân sách, bố trí nguồn lực và dành quỹ đất sạch xây dựng các khu tái định cư làm cơ sở tiến hành khi thu hồi đất cho các dự án.
Thực tế không chỉ ở Nghệ An mà các địa phương đều có những khu tái định cư không được đầu tư theo quy định và thiếu đồng bộ, chưa có hạ tầng xã hội cho người tái định cư. Điều này dẫn đến tình trạng các khu nhà ở xã hội, các nhà ở tại khu tái định cư ở các huyện, thị thời gian qua, dù có mặt bằng hoặc nhà ở nhưng do thiếu thiết chế hạ tầng kỹ thuật và xã hội đồng bộ không sử dụng, nhiều nhà tái định cư bị bỏ hoang, xuống cấp, gây lãng phí….
Vì thế, quy định trên đã góp phần khắc phục các hạn chế, bất cập của Luật Đất đai năm 2013 trước đây chỉ quy định, yêu cầu hoàn thành xây dựng nhà ở/cơ sở hạ tầng của khu tái định cư thì được ra quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày (theo điểm a khoản 3 Điều 69, khoản 3 Điều 85).
Hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội khu tái định cư phải đồng bộ
Khác với trước đây, Luật Đất đai năm 2024 đã có quy định cụ thể hơn về tiêu chí hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đồng bộ. Cụ thể, Khu tái định cư phải bảo đảm các điều kiện sau: hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư tối thiểu phải đạt tiêu chuẩn nông thôn mới đối với khu vực nông thôn, đạt tiêu chuẩn đô thị đối với khu vực đô thị, trong đó: đường giao thông bảo đảm kết nối với khu vực lân cận, điện chiếu sáng và điện sinh hoạt, hệ thống cấp, thoát nước, thông tin liên lạc, xử lý môi trường. UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện (sắp tới là cấp xã) chịu trách nhiệm lập và thực hiện dự án tái định cư, khu tái định cư theo quy định của pháp luật.
Trong khi đó, hạ tầng xã hội khu tái định cư phải bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, thể thao, chợ thương mại, dịch vụ, vui chơi, giải trí… Ngoài ra, Luật Đất đai năm 2024 cũng quy định các khu tái định cư phải thiết kế phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, miền.
Để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân bị thu hồi đất, Luật Đất đai năm 2024 (điều 110) quy định về lựa chọn địa điểm tái định cư theo thứ tự ưu tiên sau: (1) tại địa bàn đơn vị hành chính cấp xã nơi có đất bị thu hồi; (2) tại địa bàn đơn vị hành chính cấp huyện nơi có đất bị thu hồi đối với trường hợp tại địa bàn đơn vị hành chính cấp xã nơi có đất thu hồi không có đất để bố trí tái định cư; (3) tại địa bàn khác có điều kiện tương đương trong trường hợp tại địa bàn đơn vị hành chính cấp huyện nơi có đất thu hồi không có đất để bố trí tái định cư; (4) ưu tiên lựa chọn khu đất có vị trí thuận lợi để hình thành khu tái định cư.
Mới đây, tại cuộc họp của Chính phủ với các địa phương về đẩy nhanh tiến độ Đề án 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh để dành quỹ đất xây dựng, phát triển quỹ nhà ở xã hội không có nghĩa là các địa phương bố trí những vị trí đất không thuận lợi, thuộc diện không thể đấu giá được để xây dựng nhà ở xã hội mà phải chọn vị trí cũng thuận lợi cho người dân sinh hoạt, đi lại thuận lợi. Yêu cầu này cũng nhất quán với quy định về đền bù, tái định cư trong Luật Đất đai qua các thời kỳ khi luôn yêu cầu các nơi ở mới, tái định cư phải tốt hơn hoặc tương đương với nơi bị thu hồi đất.
Để tháo gỡ các khó khăn trong thực tế, Nhà nước cũng quy định các trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo trình tự rút gọn. Theo đó, tại điều 79, Luật Đất đai năm 2024 có 31 trường hợp bồi thường, hỗ trợ được thực hiện theo trình tự rút gọn thì việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đồng bộ vẫn phải đảm bảo và có thể tiến hành đồng thời với triển khai dự án đầu tư, thu hồi đất.
Để đảm bảo tính chặt chẽ, điều 83, Luật Đất đai năm 2024 và nhất là Nghị định 88/2024/NĐ-CP quy định UBND cấp tỉnh thu hồi đất đối với tổ chức trong nước, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thuộc trường hợp quy định tại Điều 81 và Điều 82 của Luật này. UBND cấp huyện (sắp tới là UBND cấp xã) thu hồi đất đối với trường hợp vì mục đích quốc phòng, an ninh không phân biệt người sử dụng đất, tổ chức, cá nhân đang quản lý, chiếm hữu đất; thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thuộc các trường hợp như thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất; thu hồi đất do đất bị sạt lở, sụn lún dẫn đến mất đất.../.
Nguồn: https://baonghean.vn/luat-dat-dai-moi-muon-thu-hoi-dat-phai-hoan-thanh-dong-bo-khu-tai-dinh-cu-10300730.html
![[Ảnh] Các nghệ sĩ Cuba mang "bữa tiệc" trích đoạn kinh điển của ballet thế giới đến Việt Nam](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/26/797945d5d20b4693bc3f245e69b6142c)
![[Ảnh] Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/26/ce86495a92b4465181604bfb79f257de)
Bình luận (0)