Quốc hội đề xuất chính sách cho lương thực tập và ký túc xá vùng khó

Quốc hội thảo luận Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi, tập trung quản lý nhà nước, chính sách người học và vai trò doanh nghiệp.

Sáng 20/11, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi). Với mục tiêu tăng cường tự chủ cho các cơ sở giáo dục, dự thảo được đánh giá cao, nhưng cũng bộc lộ nhiều điểm cần rà soát để thực sự tạo bước đột phá trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ tăng trưởng kinh tế bền vững theo Nghị quyết 21 của Bộ Chính trị.

Nguy cơ chồng chéo, khoảng trống trong cơ chế quản lý nhà nước

Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ). Ảnh: Quochoi.vn.

Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) cảnh báo, cơ chế quản lý nhà nước hiện nay còn bất cập. Dù Chính phủ đang đẩy mạnh phân quyền và tự chủ, nhưng dự thảo luật yêu cầu sự tham gia của nhiều cơ quan, từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành, đến UBND cấp tỉnh, có thể dẫn đến “chồng chéo” hoặc “khoảng trống” khi xử lý vướng mắc.

“Rất có thể nhiều cơ quan cùng xây dựng và ban hành văn bản hướng dẫn, hoặc cùng tiến hành thanh tra, kiểm tra một cơ sở về các nội dung tương tự, gây tốn kém, phiền hà,” đại biểu Tô Ái Vang nhấn mạnh.

Để khắc phục, đại biểu kiến nghị Chính phủ quy định Quy chế phối hợp liên ngành rõ ràng, xây dựng cơ sở dữ liệu chung và cơ chế chia sẻ thông tin minh bạch. Đồng thời, cần tăng cường phân quyền cho UBND cấp tỉnh, kết hợp hậu kiểm, giám sát dựa trên tiêu chuẩn chất lượng thống nhất. Đại biểu cũng lưu ý về tình trạng cơ sở vật chất xuống cấp, trang thiết bị dạy học lạc hậu, thiếu hụt giáo viên cả về số lượng lẫn chất lượng.

Chính sách lương thực tập và ký túc xá cho vùng khó

Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (Lào Cai). Ảnh: Quochoi.vn.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (Lào Cai) chỉ ra thực trạng: tỷ lệ lao động qua đào tạo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số chỉ 12 - 15%, thấp hơn nhiều so với mức bình quân cả nước 29%, trong khi tỷ lệ bỏ học cao ở các khóa ngắn hạn. Nguyên nhân chính không phải do năng lực người học, mà là chi phí sinh hoạt và việc thực tập tại doanh nghiệp gần như không có lương.

Đại biểu kiến nghị hoàn thiện chính sách miễn học phí, mở rộng cho người Kinh ở vùng khó, biên giới, hải đảo và hộ mới thoát nghèo trong 3 năm đầu. Về chế độ lương thực tập, đề xuất doanh nghiệp phải trả tối thiểu 50 - 70% mức lương tối thiểu vùng, Nhà nước hỗ trợ một phần trong năm đầu hợp tác.

Về trợ cấp xã hội và nội trú, cần nâng mức trợ cấp, đồng thời bố trí vốn xây ký túc xá cho các trường nghề trọng điểm tại vùng dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2026 - 2030. Ngoài ra, việc cấp học bổng cho học sinh đạt giải thi tay nghề quốc gia cũng được đề xuất từ nguồn xã hội hóa.

Vai trò của doanh nghiệp trong đào tạo gắn với thị trường

Các đại biểu đồng thuận, sự tham gia của doanh nghiệp là then chốt để đào tạo gắn với thị trường lao động. Đại biểu Lê Thị Song An (Tây Ninh) ghi nhận quy định về kiểm định chất lượng, nhưng thực tế triển khai rất hạn chế: chỉ 21% trường cao đẳng và chưa đến 1,5% trường trung cấp đạt tiêu chuẩn.

Đại biểu Lê Thị Song An (Tây Ninh). Ảnh: Quochoi.vn.

Đại biểu đề xuất cơ chế kiểm định độc lập, minh bạch, cùng biện pháp xử lý nghiêm cơ sở không tuân thủ. Về giáo viên, chuyên gia, kỹ thuật viên doanh nghiệp thường không được công nhận do yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ sư phạm nghề. Đại biểu kiến nghị xây dựng tiêu chuẩn riêng cho đội ngũ này, chỉ yêu cầu năng lực chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn.

Hội đồng khoa học của trường cũng nên có chuyên gia độc lập từ doanh nghiệp, phối hợp xây dựng bản đồ kỹ năng nghề, tích hợp ít nhất 40% thời lượng thực tập tại doanh nghiệp. Ngoài ra, đề xuất thành lập Quỹ đào tạo phát triển nguồn nhân lực doanh nghiệp từ nguồn xã hội hóa, nhằm nâng cao năng lực lao động.

Đại biểu Lê Thị Song An nhấn mạnh, nhiều cơ quan tuyển dụng chưa chấp nhận bằng trung học nghề, gây khó khăn cho người học khi tìm việc hoặc học lên cao hơn. Đại biểu Vương Quốc Thắng (Đà Nẵng) cũng đề nghị rà soát điều kiện đầu vào đại học cho học sinh trung học nghề, đồng thời làm rõ phần kiến thức cốt lõi của chương trình THPT được tích hợp.

Đại biểu Vương Quốc Thắng (Đà Nẵng). Ảnh: Quochoi.vn.

Ngoài ra, các đại biểu cảnh báo quy định về chương trình đào tạo ngắn hạn không cấp văn bằng, chứng chỉ có thể cản trở việc công nhận và chuyển đổi kết quả học tập, năng lực nghề nghiệp, ảnh hưởng tới xã hội học tập và học tập suốt đời.

Các đại biểu đều đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật Giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, để dự thảo luật trở thành công cụ pháp lý sắc bén, tạo chuyển biến thực chất, cần tiếp tục rà soát, lắng nghe và đưa vào những cơ chế quản lý minh bạch, chính sách hỗ trợ người học mạnh mẽ, cùng với trách nhiệm và khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo. Đây sẽ là chìa khóa để Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/quoc-hoi-de-xuat-chinh-sach-cho-luong-thuc-tap-va-ky-tuc-xa-vung-kho-d785460.html