Quốc hội Việt Nam: Những quyết sách kiến tạo giáo dục vì tương lai đất nước

80 năm qua, Quốc hội Việt Nam luôn đặt giáo dục ở vị trí trung tâm, ban hành nhiều quyết sách chiến lược, kiến tạo nền tảng cho một nền giáo dục hiện đại, nhân văn và hội nhập.

80 năm qua, kể từ ngày Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, nghị trường Quốc hội Việt Nam luôn là nơi kết tinh trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng của toàn dân tộc. Từ đây, những quyết sách lớn lao được ban hành, không chỉ để quản trị đất nước, mà còn để mở đường cho tương lai.

Trong suốt hành trình ấy, giáo dục luôn được Quốc hội đặt ở vị trí trung tâm của phát triển quốc gia, không chỉ là một lĩnh vực quản lý, mà là “quốc sách hàng đầu”, là nền tảng để kiến tạo con người Việt Nam mới, hội nhập và tiến bộ.

Bước ngoặt của nền giáo dục Việt Nam

Ngay từ Hiến pháp năm 1946, bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam độc lập - tư tưởng “mọi người dân đều có quyền học tập” đã được khẳng định. Đó không chỉ là quyền lợi, mà là lời tuyên ngôn về tri thức, về khát vọng khai sáng dân tộc.

Trải qua từng giai đoạn lịch sử, Quốc hội Việt Nam luôn kiên định mục tiêu phát triển giáo dục toàn diện. Hàng loạt luật, nghị quyết, chính sách được ban hành đã dần hoàn thiện thể chế, mở ra hành lang pháp lý vững chắc cho công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Từ tinh thần xuyên suốt ấy, giáo dục Việt Nam ngày càng mang rõ dấu ấn nhân văn, hướng tới con người, lấy sự phát triển phẩm chất, năng lực và bản lĩnh công dân toàn cầu làm mục tiêu cốt lõi.

Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Nhà giáo. Ảnh: TTXVN.

Một dấu son quan trọng trong hành trình đó là Nghị quyết 29-NQ/TW năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Tinh thần của nghị quyết được Quốc hội cụ thể hóa bằng Luật Giáo dục năm 2019, đặt nền tảng cho triết lý mới: “Chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực người học”.

Đó là bước ngoặt lịch sử trong tư duy lập pháp, coi người học là trung tâm, người thầy là nhân tố quyết định, còn chất lượng là thước đo của mọi chính sách.

Tiếp đó, Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông đã mở ra một giai đoạn cải cách sâu rộng. Lần đầu tiên, chương trình được thiết kế theo hướng mở, linh hoạt, đề cao năng lực tư duy, thực hành và sáng tạo. Từ nghị quyết này, hàng vạn giáo viên được bồi dưỡng, hàng triệu học sinh được tiếp cận phương pháp học tập mới, học để hiểu, học để làm và học để chung sống.

Luật Nhà giáo 2025 - biểu tượng nhân văn của tư duy lập pháp

Ngày 16/6/2025, tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Nhà giáo số 73/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 - một mốc son lịch sử đối với ngành giáo dục Việt Nam.

Luật này không chỉ khép lại khoảng trống pháp lý kéo dài nhiều năm, mà còn thể hiện tư duy lập pháp nhân văn, tiến bộ và đầy trân trọng đối với nghề dạy học, nghề “cao quý nhất trong những nghề cao quý”.

Theo ông Đoàn Quang Vụ, nguyên Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trước đây, sự ra đời của Luật Nhà giáo là “minh chứng cho sự quan tâm kịp thời của Quốc hội với đội ngũ nhà giáo, những người đang ngày đêm thực hiện sứ mệnh trồng người.”

Ông nhấn mạnh: “Luật không chỉ bảo vệ danh dự, nhân phẩm của người thầy, mà còn khơi dậy niềm tự hào nghề nghiệp, tạo động lực để giáo viên yên tâm cống hiến, sáng tạo trong giảng dạy”.

Một minh chứng sinh động cho hiệu quả của các chính sách đổi mới giáo dục do Quốc hội ban hành chính là Trường Tiểu học Nam Tiến (huyện Nam Trực cũ, nay thuộc xã Nam Minh, tỉnh Ninh Bình), đơn vị nhiều năm liền đi đầu trong đổi mới, sáng tạo.

Thực hiện tinh thần Luật Giáo dục 2019 và Nghị quyết 29-NQ/TW, nhà trường đã chủ động, linh hoạt trong triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt chú trọng cho học sinh làm quen sớm với Tin học, giáo dục STEM và lập trình robot ngay từ lớp 1. Tại đây, các em được trực tiếp lắp ráp, điều khiển và lập trình robot KCbot, VEX IQ, biến kiến thức Toán - Khoa học - Công nghệ thành những trải nghiệm thực tế đầy hứng thú.

Kết quả, học sinh nhà trường liên tục đạt thành tích cao tại các cuộc thi STEM và robotic; tiêu biểu năm 2023, đội tuyển robot gồm học sinh lớp 4 đạt giải Nhất cuộc thi lập trình KCbot cấp Trung ương do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức.

Không chỉ học sinh, đội ngũ giáo viên Trường Tiểu học Nam Tiến cũng khẳng định năng lực sáng tạo khi nhiều người đạt giải cao trong các cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử, phát triển thiết bị dạy học số, góp phần lan tỏa tinh thần đổi mới, hiện đại hóa phương pháp dạy học trong toàn ngành giáo dục.

Cùng với đó, Luật Nhà giáo cũng đặt ra yêu cầu mới: người thầy phải không ngừng học hỏi, làm chủ công nghệ, giữ vững đạo đức và bản lĩnh nghề nghiệp giữa bối cảnh xã hội nhiều biến động. Thực tiễn những năm gần đây cho thấy rõ sức sống từ các quyết sách ấy. Các nhà trường đã mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, gắn lý thuyết với thực tiễn, khuyến khích học sinh học bằng trải nghiệm và khám phá.

Đội tuyển Robotics của Trường Tiểu học Nam Tiến trong Lễ trao giải Ngày hội STEM quốc gia 2023. Ảnh: Lê Hạnh.

Phong trào “Trường học hạnh phúc - Thầy cô hạnh phúc - Học sinh tích cực” lan tỏa sâu rộng; các mô hình STEM, chuyển đổi số, kho học liệu số, nền tảng học tập trực tuyến được triển khai mạnh mẽ. Nhờ đó, giáo viên ngày càng chuyên nghiệp hơn, học sinh tự tin và sáng tạo hơn, góp phần xây dựng môi trường học tập nhân văn, hiện đại.

Đặc biệt, cùng với Luật Giáo dục 2019 và Nghị quyết 193/2025/QH15 về cơ chế thúc đẩy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Quốc hội đã hình thành một “tam giác chính sách” vững chắc cho giáo dục hiện đại.

Dù đạt được nhiều thành tựu, giáo dục Việt Nam vẫn đối mặt không ít thách thức: sự chênh lệch vùng miền, cơ sở vật chất chưa đồng đều, một bộ phận giáo viên còn tâm lý e ngại đổi mới, trong khi áp lực từ truyền thông xã hội khiến hình ảnh người thầy đôi khi bị tổn thương.

Trong bối cảnh đó, vai trò của Quốc hội càng trở nên then chốt, không chỉ ở việc ban hành luật, mà còn ở khâu giám sát, đánh giá và lắng nghe tiếng nói từ thực tiễn trường học. Mỗi phiên thảo luận, mỗi điều luật được thông qua chính là kết tinh của trách nhiệm với tương lai dân tộc.

Từ nghị trường đến lớp học là một khoảng cách dài, nhưng những nghị quyết, đạo luật và chính sách giáo dục của Quốc hội đang rút ngắn khoảng cách ấy từng ngày. Nhờ những quyết sách mang tầm nhìn xa và giàu tính nhân văn, giáo dục Việt Nam hôm nay đã có nền tảng vững chắc hơn, hiện đại hơn, nhân bản hơn.

Giáo dục không còn chỉ là hành trình “truyền đạt kiến thức”, mà đã trở thành hành trình “khơi dậy tiềm năng con người”, đúng như tinh thần mà Quốc hội luôn khẳng định: “Phát triển giáo dục là phát triển con người, và phát triển con người chính là phát triển quốc gia”.

80 năm nhìn lại, dấu ấn của Quốc hội Việt Nam đã in đậm trên mọi nấc thang tiến bộ của nền giáo dục nước nhà, từ việc khẳng định quyền học tập của mỗi công dân, đến đổi mới chương trình, sách giáo khoa, ban hành Luật Nhà giáo, thúc đẩy chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Tất cả tạo nên một hành trình kiến tạo bền bỉ, nhân văn và đầy khát vọng, hướng tới một nền giáo dục Việt Nam khai phóng, sáng tạo, hội nhập và nhân bản, đủ sức nuôi dưỡng khát vọng vươn lên của dân tộc trong kỷ nguyên tri thức.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/quoc-hoi-viet-nam-nhung-quyet-sach-kien-tao-giao-duc-vi-tuong-lai-dat-nuoc-d783466.html