Số hóa hoạt động hỗ trợ quản lý và phát triển tài sản trí tuệ

Những năm qua, hoạt động hỗ trợ, phát triển tài sản trí tuệ, đặc biệt đối với nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý ở TP Cần Thơ có nhiều chuyển biến tích cực thể hiện qua số đơn đăng ký và văn bằng được cấp không ngừng gia tăng. Tuy nhiên, chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, thách thức đặt ra là làm thế nào để các sản phẩm không chỉ được bảo hộ về quyền sở hữu trí tuệ, mà còn được quản lý, khai thác và quảng bá hiệu quả trong môi trường số, hướng tới phát triển bền vững và vươn xa hơn.

Còn nhiều “nút thắt”

Ông Phạm Trường Giang, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Cần Thơ, cho biết: Thành phố hiện có 3 chỉ dẫn địa lý, 8 nhãn hiệu chứng nhận, 41 nhãn hiệu tập thể, với một số sản phẩm điển hình như cá thát lát Hậu Giang, hành tím Vĩnh Châu, Artemia Vĩnh Châu, khóm Cầu Đúc Hậu Giang, gạo ST... Sở đang triển khai chương trình Phát triển tài sản trí tuệ TP Cần Thơ hỗ trợ các chủ thể OCOP đăng ký bảo hộ nhãn hiệu; hỗ trợ triển khai một số nhiệm vụ giúp các chủ thể phát triển sản phẩm gắn với xây dựng thương hiệu; xây dựng hệ thống quản lý sản phẩm gắn với đăng ký mã số vùng trồng, an toàn thực phẩm, chứng nhận chất lượng và xác thực, truy xuất nguồn gốc sản phẩm được bảo hộ…

Sản phẩm khóm Cầu Đúc đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý.

Đối với hoạt động hỗ trợ đăng ký bảo hộ, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý, bà Lê Minh Thu, Phó Giám đốc Trung tâm Thẩm định chỉ dẫn địa lý và Nhãn hiệu quốc tế, Cục Sở hữu trí tuệ, đánh giá: Phần lớn các địa phương đã xây dựng quy chế quản lý chỉ dẫn địa lý, quy định quyền, nghĩa vụ của tổ chức quản lý và người sử dụng. Chỉ dẫn địa lý bước đầu đã được doanh nghiệp và người sản xuất quan tâm sử dụng, đặc biệt trong xúc tiến thương mại, xuất khẩu. Một số địa phương đã kết hợp chỉ dẫn địa lý với truy xuất nguồn gốc, tem điện tử để quản lý.

Bên cạnh kết quả đạt được, theo bà Lê Minh Thu, nhiều địa phương và tổ chức quản lý còn hạn chế về nhân lực, kinh nghiệm và năng lực kiểm soát. Kinh phí hỗ trợ quản lý, quảng bá chỉ dẫn địa lý tại địa phương còn thấp; chưa có chính sách ổn định, dài hạn cho hoạt động quản lý, quảng bá chỉ dẫn địa lý. Việc ứng dụng công nghệ mới, công nghệ số trong quản lý chỉ dẫn địa lý còn phân tán, thiếu hệ thống dữ liệu tập trung; việc truy xuất nguồn gốc bằng tem điện tử, QR code, Blockchain mới ở giai đoạn thí điểm.

Theo ThS Nguyễn Ngọc Anh, Chuyên gia chuyển đổi số lĩnh vực nông nghiệp, MobiFone TP Cần Thơ, ứng dụng công nghệ số giải quyết bài toán quản lý thương hiệu được bảo hộ, đồng thời hướng đến hộ chiếu sản phẩm số đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Tuy nhiên, dữ liệu nhật ký quá trình sản xuất các sản phẩm nông nghiệp, OCOP hiện nay chủ yếu là thủ công dẫn đến khó quản lý, thiếu đồng bộ và độ tin cậy thấp. Ngoài ra, vấn đề thay đổi thói quen, hình thành tư duy số gặp không ít khó khăn khi triển khai ứng dụng công nghệ số với nông dân, hộ sản xuất nhỏ lẻ tại địa phương.

Tăng cường hỗ trợ

Tại hội thảo "Giải pháp hỗ trợ quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm chủ lực của địa phương trong bối cảnh chuyển đổi số" mới đây, ông Phạm Trường Giang, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Cần Thơ, nhấn mạnh: Đây là dịp để chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã cùng trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; đồng thời, đề xuất những giải pháp khả thi nhằm tăng cường năng lực quản lý, khai thác tài sản trí tuệ của địa phương; ứng dụng các nền tảng số trong quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý. Sở sẽ tăng cường kết nối giữa cơ quan quản lý - hợp tác xã - doanh nghiệp - cơ sở sản xuất, kinh doanh - nông dân, hướng tới phát triển bền vững các sản phẩm chủ lực của thành phố; phát huy tối đa vai trò của hệ thống sở hữu trí tuệ như một công cụ chiến lược để nâng cao giá trị, uy tín và sức cạnh tranh của sản phẩm Cần Thơ trên thị trường trong nước và quốc tế.

Bà Lê Minh Thu thì cho rằng, việc số hóa dữ liệu chỉ dẫn địa lý cần tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về chỉ dẫn địa lý, liên thông với Cục Sở hữu trí tuệ và các địa phương; áp dụng công nghệ GIS để định vị ranh giới vùng chỉ dẫn địa lý trên bản đồ số; chuẩn hóa quy trình đăng ký trực tuyến, áp dụng hồ sơ điện tử và chữ ký số. Đối với ứng dụng công nghệ trong quản lý chỉ dẫn địa lý cần phát triển nền tảng quản lý chỉ dẫn địa lý trực tuyến; ứng dụng Blockchain trong truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng chuyển đổi số cho cán bộ quản lý, hợp tác xã, doanh nghiệp...

Có thể thấy, chuyển đổi số đang mở ra cơ hội để nâng cao giá trị tài sản trí tuệ thông qua số hóa dữ liệu, truy xuất nguồn gốc và thương mại điện tử đa kênh. Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Quốc Nghi, Trường Kinh tế, Đại học Cần Thơ, để phát huy tối đa hiệu quả cần có sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền địa phương, cơ quan quản lý, chủ sở hữu nhãn hiệu và doanh nghiệp công nghệ. Việc hoàn thiện khung chính sách phát triển hạ tầng số, tăng cường năng lực quản trị thương hiệu tập thể là điều kiện tiên quyết giúp ĐBSCL nói chung và TP Cần Thơ nói riêng chuyển từ “vùng sản xuất nông sản” sang “vùng thương hiệu nông sản số”, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm chủ lực, thúc đẩy phát triển kinh tế và khẳng định thương hiệu quốc gia trên thị trường quốc tế.

Bài, ảnh: MỸ THANH

Nguồn: https://baocantho.com.vn/so-hoa-hoat-dong-ho-tro-quan-ly-va-phat-trien-tai-san-tri-tue-a193752.html