Bạn bè quốc tế hiến kế giúp Việt Nam phát triển kinh tế và thương mại Halal

Hội thảo Khoa học quốc tế Đổi mới sáng tạo, hội nhập và phát triển bền vững với chủ đề năm 2025: “Phát triển kinh tế và thương mại Halal của Việt Nam”. (Ảnh: Mai Anh)

Hội thảo có sự tham gia của đại diện Đại sứ quán các nước Algieri, Iran, Maroc, Sri Lanka, Pakistan… cùng đại diện các cơ quan, ban ngành liên quan và các doanh nghiệp quan tâm đến lĩnh vực thương mại Halal.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Hoàng, Hiệu trưởng Trường Đại học Thương mại cho biết, Hội thảo là diễn đàn để các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà ngoại giao, giới doanh nhân, các đại sứ đến từ các quốc gia cùng chia sẻ kiến thức về các lĩnh vực liên quan đến sự cần thiết, kinh nghiệm, thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế, thúc đẩy thị trường xuất khẩu hàng hóa Halal. Hội thảo cũng là dịp để các nhà học giả Việt Nam trao đổi kinh nghiệm nghiên cứu và phát triển các dự án với các đồng nghiệp quốc tế.

Những báo cáo khoa học của Hội thảo tập trung vào các chủ đề chính: Xu hướng, kinh nghiệm phát triển kinh tế và thương mại Halal trên thế giới và bài học rút ra cho Việt Nam; Thể chế, chiến lược, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam về khai mở thị trường Halal để hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển bền vững; Thực trạng phát triển hệ sinh thái kinh tế và thương mại Halal ở Việt Nam; Giải pháp phát triển hệ sinh thái kinh tế và thương mại Halal và các nội dung có liên quan khác.

TS. Trần Thị Thu Hương, giảng viên Trường Đại học Thương mại cho biết, Halal trong tiếng Ả Rập có nghĩa là “được phép” và “hợp pháp”. Người Hồi giáo chỉ sử dụng những sản phẩm đạt tiêu chuẩn chứng nhận Halal: Không chứa nguyên liệu bị cấm hoặc không được chấp nhận theo luật Hồi giáo; không tiếp xúc với phương tiện, dụng cụ hoặc vật liệu không hợp pháp theo quy định Hồi giáo. Trong quá trình chuẩn bị, chế biến, vận chuyển và lưu trữ không được nhiễm bẩn từ các nguyên liệu Haram (nguyên liệu bị cấm như thịt heo, thịt lừa, động vật có nanh, côn trùng, thịt có chứa máu...)...

Theo TS. Lê Huy Khôi, Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương, Việt Nam Việt Nam chưa có tên trong danh sách 30 nước cung cấp thực phẩm Halal tiêu biểu của toàn cầu. Việt Nam chủ yếu xuất khẩu các sản phẩm nông sản đơn giản, không sơ chế, không đòi hỏi tiêu chuẩn cao về chứng nhận Halal. Tính đến tháng 7/2024, khoảng 41% địa phương của Việt Nam chưa có sản phẩm xuất khẩu có chứng nhận Halal. Do đó Việt Nam cần giải pháp thiết thực từ phía Nhà nước cũng như doanh nghiệp để phát triển ngành công nghiệp tiềm năng này.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Kohdayar Marri, Đại sứ Pakistan tại Việt Nam cho biết, nếu Việt Nam thực sự mong muốn thu hút du khách Hồi giáo cũng như tăng cường xuất khẩu sang các nước có đông dân Hồi giáo thì việc xây dựng một hệ sinh thái Halal toàn diện là điều rất cần thiết. Điều đó không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thực phẩm phù hợp với tín ngưỡng, mà còn phải đi xa hơn: cung cấp không gian sinh hoạt tín ngưỡng văn minh, tôn trọng và thuận tiện.

Muốn xuất khẩu sản phẩm Halal thành công, Việt Nam cần xây dựng uy tín như một thương hiệu thực phẩm đáng tin cậy - nơi cung cấp những sản phẩm thịt chất lượng cao, an toàn, thơm ngon và đạt chuẩn quốc tế. Một nhãn dán Halal sẽ không có ý nghĩa nếu không đi kèm với sự cam kết về chất lượng, giá trị và sự tôn trọng khách hàng. Đặc biệt là khi nhiều quốc gia khác đã đi trước, đầu tư bài bản và có sự tham gia tích cực của chính cộng đồng Hồi giáo của họ trong chuỗi sản xuất.

“Tôi nhìn nhận đây là một cơ hội quý báu để Việt Nam thúc đẩy hiểu biết văn hóa và tôn giáo. Ngoại giao Halal không chỉ là sự trao đổi hàng hóa, mà còn là cam kết về lòng tôn trọng, khả năng thích ứng và sự chân thành trong quan hệ quốc tế. Đại sứ quán Pakistan tại Việt Nam cam kết sẽ đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình này. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác trên mọi phương diện để cùng Việt Nam khám phá lĩnh vực Halal đầy tiềm năng”, Đại sứ Kohdayar Marri nói.

Các đại biểu thảo luận tại Hội thảo. (Ảnh: Cẩm Ly)

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng lắng nghe các tham luận như: "Thực trạng và giải pháp phát triển xuất khẩu sản phẩm Halal của Việt Nam trong bối cảnh mới” của PGS. TS. Đinh Công Hoàng, Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi; “Xuất khẩu sản phẩm Halal của Brazil: Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam của TS. Lê Thị Tuyền, Viện Kinh tế - Xã hội và Môi trường; “Sự phát triển của nền kinh tế và thương mại Halal tại Việt Nam” của ông Ramlan bin Osman, Giám đốc Trung tâm chứng nhận Halal Quốc gia…

Phát biểu tổng kết và bế mạc Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Xuân Trung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và Châu Phi (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) đánh giá cao những đóng góp trí tuệ, tâm huyết của các diễn giả góp phần làm nên thành công của Hội thảo.

Ông cho biết, Ban chuyên môn của Hội thảo sẽ tổng hợp và xây dựng bản kiến nghị chính sách gửi đến Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội; Ban Chính sách Chiến lược Trung ương; Bộ Công Thương; Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; Trung tâm chứng nhận Halal Quốc gia… để Việt Nam phát huy tiềm năng lớn và chinh phục ngành kinh tế và thương mại Halal trong thời gian tới.

Đại sứ Vương quốc Maroc tại Việt Nam Jamale Chouaibi:

Maroc có thể là “cửa ngõ” đưa sản phẩm Halal Việt Nam vào thị trường châu Phi

Để thúc đẩy hợp tác giữa Maroc và Việt Nam trong lĩnh vực Halal, hai bên cần tăng cường trao đổi kiến thức và chuyên môn thông qua các hội thảo, hội nghị chuyên đề và chương trình đào tạo chuyên sâu. Qua đó giúp nâng cao năng lực và bảo đảm việc tuân thủ các tiêu chuẩn Halal. Các cơ quan và doanh nghiệp Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm của Viện Tiêu chuẩn hóa Maroc (IMANOR) - đơn vị có thế mạnh trong lĩnh vực chứng nhận Halal, kiểm định, thử nghiệm và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế.

Tôi tin rằng, Maroc có thể trở thành cửa ngõ để sản phẩm Halal của Việt Nam tiếp cận các thị trường châu Phi, Trung Đông và châu Âu - những khu vực có đông đảo cộng đồng Hồi giáo. Ngược lại, Việt Nam cũng có thể hỗ trợ hàng hóa Maroc thâm nhập hiệu quả vào thị trường Đông Nam Á. Chúng tôi khuyến khích các doanh nghiệp hai nước cùng xây dựng các liên doanh hợp tác, tận dụng lợi thế của Maroc trong chứng nhận Halal và của Việt Nam trong năng lực sản xuất.

Trong lĩnh vực du lịch, với cộng đồng Hồi giáo toàn cầu gần 1,8 tỷ người, tôi nhận thấy tiềm năng rất lớn để cùng phát triển các dịch vụ du lịch và lưu trú đáp ứng tiêu chuẩn Halal. Việc hợp tác có thể được cụ thể hóa thông qua các thỏa thuận và biên bản ghi nhớ, nhằm hài hòa tiêu chuẩn và đơn giản hóa quy trình chứng nhận giữa hai quốc gia.

Tôi đặc biệt khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia Diễn đàn Halal Maroc lần thứ 7 do IMANOR tổ chức vào tháng 6 năm nay tại Casablanca (Maroc). Đây là cơ hội quan trọng để các doanh nghiệp hai nước gặp gỡ, kết nối và tìm kiếm cơ hội hợp tác.

Đại sứ quán Vương quốc Maroc tại Việt Nam luôn sẵn sàng đóng vai trò cầu nối giữa các bên liên quan, góp phần hỗ trợ và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực Halal. Tôi kỳ vọng năm nay sẽ ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ trong hoạt động trao đổi đoàn doanh nghiệp giữa hai nước, từ đó mở ra nhiều cơ hội hợp tác cụ thể và làm sâu sắc hơn quan hệ kinh tế - thương mại song phương.

TS. Aemin Nasir, Giảng viên Đại học RMIT:

Cần xây dựng “Khuôn khổ sinh thái Halal chiến lược” gồm 5 trụ cột

Việt Nam đang đứng trước tiềm năng to lớn từ thị trường Halal toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh khu vực châu Á - Thái Bình Dương chiếm gần 48% dân số theo chế độ ăn Halal. Nếu biết tận dụng cơ hội và phát triển theo hướng bài bản, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm sản xuất và cung ứng sản phẩm Halal trong khu vực.

Tôi đề xuất một “Khuôn khổ sinh thái Halal chiến lược” với 5 trụ cột chính như sau:

Thứ nhất, hỗ trợ từ chính phủ: Việt Nam cần xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng và nhất quán về sản xuất, chứng nhận và kinh doanh sản phẩm Halal, bảo đảm tính minh bạch và khả thi trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Hệ thống pháp lý này cần được tham chiếu và hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là tiêu chuẩn của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) và Viện Tiêu chuẩn và Đo lường Hồi giáo (SMIIC). Nhà nước cũng cần đưa ra các chính sách tài chính ưu đãi như vay vốn lãi suất thấp hoặc trợ cấp đầu tư để khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực Halal.

Thứ hai, nguồn nhân lực: Việt Nam cần chú trọng đào tạo đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên và kiểm toán viên Halal thông qua các chương trình đào tạo bài bản tại các trường đại học, cao đẳng, trung tâm dạy nghề. Đồng thời, các khóa học ngắn hạn và chương trình cấp chứng chỉ chuyên môn cũng nên được triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường trong ngắn hạn. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng và doanh nghiệp về giá trị kinh tế cũng như yêu cầu khắt khe của thị trường Halal cũng là yếu tố không thể thiếu trong tiến trình xây dựng một nền công nghiệp Halal chuyên nghiệp.

Thứ ba, cơ sở hạ tầng: Việt Nam cần đầu tư mạnh vào các trung tâm R&D hiện đại, được trang bị đầy đủ thiết bị kiểm định tiên tiến. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, như blockchain và QR code, sẽ giúp xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch và đáng tin cậy cho sản phẩm Halal. Đồng thời, cần thiết lập bộ tiêu chuẩn Halal quốc gia, phù hợp với điều kiện thực tế trong nước nhưng vẫn đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

Thứ tư, sản xuất: Cần ưu tiên phát triển ngành Halal trong các lĩnh vực có thế mạnh truyền thống của Việt Nam như thủy sản, nông nghiệp và chế biến thực phẩm. Việc xây dựng các chuỗi cung ứng Halal bền vững là điều kiện tiên quyết, bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc về đạo đức kinh doanh, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.

Thứ năm, dịch vụ: Đây là lĩnh vực đầy tiềm năng cần được quan tâm phát triển, đặc biệt là dịch vụ logistics và du lịch. Việt Nam có thể xây dựng các khách sạn, nhà hàng, khu nghỉ dưỡng thân thiện với du khách Hồi giáo, cung cấp đầy đủ tiện nghi như bữa ăn Halal, phòng cầu nguyện và khu vực vệ sinh riêng biệt. Việc đào tạo nhân viên ngành du lịch về văn hóa Hồi giáo là cần thiết để bảo đảm thái độ phục vụ tôn trọng và chuyên nghiệp. Ngoài ra, Việt Nam nên liên kết với các tổ chức du lịch Halal quốc tế như CrescentRating hoặc Salam Standard để quảng bá điểm đến Việt Nam như một lựa chọn hấp dẫn và đáng tin cậy đối với du khách Hồi giáo toàn cầu.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/ban-be-quoc-te-hien-ke-giup-viet-nam-phat-trien-kinh-te-va-thuong-mai-halal-212694.html