Châu Âu đưa vào sử dụng máy tính lượng tử VLQ

Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, ngày 23/9, tại thành phố Ostrava, Cộng hòa Séc, Liên minh hợp tác máy tính hiệu năng cao châu Âu (EuroHPC JU) đã chính thức đưa vào sử dụng máy tính lượng tử thứ hai mang tên VLQ.

Sự kiện này không chỉ đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực xây dựng hạ tầng siêu máy tính và lượng tử hiện đại hàng đầu châu Âu, mà còn khẳng định quyết tâm của châu Âu duy trì vị thế tiên phong trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Buổi lễ diễn ra tại Trung tâm siêu máy tính quốc gia IT4Innovations thuộc Đại học Kỹ thuật Ostrava, quy tụ nhiều đại diện cấp cao từ khắp châu Âu, thể hiện rõ tính chất hợp tác xuyên lục địa của dự án.

Hệ thống VLQ được xây dựng với sự tham gia của 8 quốc gia: Cộng hòa Séc, Phần Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Ba Lan, Na Uy, Bỉ và Hà Lan. Tại buổi lễ, ông Rafal Duczmal, Chủ tịch Hội đồng quản trị EuroHPC JU và ông Anders Jensen, Giám đốc điều hành EuroHPC JU, đều có mặt, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa của cột mốc này.

VLQ do IT4Innovations vận hành và công ty IQM Quantum Computers của Phần Lan cung cấp, dựa trên công nghệ qubit siêu dẫn. Hệ thống gồm 24 qubit vật lý sắp xếp theo cấu trúc hình sao kết nối với bộ cộng hưởng trung tâm, giúp giảm thiểu các thao tác hoán đổi giữa qubit, từ đó tối ưu việc thực thi các thuật toán lượng tử phức tạp.

Giống như các máy tính lượng tử khác trong hệ thống EuroHPC, VLQ sẽ được tích hợp với hạ tầng siêu máy tính hiệu năng cao châu Âu và kết nối với siêu máy tính Karolina. Điều này cho phép người dùng tiếp cận kiến trúc hỗn hợp giữa tính toán cổ điển và lượng tử.

Dù vẫn trong giai đoạn hiệu chuẩn, VLQ dự kiến sẽ cung cấp tài nguyên tính toán cho cộng đồng nghiên cứu châu Âu vào cuối năm nay, phục vụ các ứng dụng tiên tiến như học máy lượng tử, vốn hứa hẹn mang lại tốc độ xử lý vượt xa tính toán truyền thống.

Theo ông Anders Jensen, sự kiện này chứng minh châu Âu đang tiến thêm một bước quan trọng trong việc xây dựng hệ sinh thái máy tính lượng tử hàng đầu thế giới. Sự kết hợp giữa siêu máy tính và công nghệ lượng tử được kỳ vọng mở ra những giải pháp vượt ngoài khả năng của các hệ thống hiện có, đồng thời là minh chứng cho sức mạnh hợp tác giữa các quốc gia châu Âu.

Ông Branislav Jansik, Giám đốc Dịch vụ Siêu máy tính tại IT4Innovations và điều phối viên liên minh LUMI-Q, nhấn mạnh máy tính VLQ sẽ phục vụ đa dạng nhóm người dùng, từ học thuật đến doanh nghiệp và khu vực công, với mục tiêu thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới và ứng dụng thực tiễn.

VLQ, do EuroHPC JU sở hữu, với tổng chi phí đầu tư khoảng 5 triệu euro (5,9 triệu USD), trong đó EuroHPC JU tài trợ một nửa và liên minh LUMI-Q chi trả phần còn lại. Liên minh này tập hợp 13 đối tác từ 8 quốc gia, thể hiện sự chung tay xuyên biên giới vì mục tiêu công nghệ.

Tên gọi VLQ mang nhiều ý nghĩa: chữ V viết tắt của Đại học Kỹ thuật Ostrava (VSB), L đại diện cho liên minh LUMI-Q, còn Q là Quantum - lượng tử. Tên gọi này cũng gợi liên tưởng đến từ “vlk” trong tiếng Séc, nghĩa là “sói”, gắn kết biểu tượng với siêu máy tính LUMI tại Phần Lan - một trong những siêu máy tính mạnh nhất châu Âu, nổi bật với hiệu quả năng lượng xanh nhờ sử dụng thủy điện, làm mát bằng chất lỏng và tái sử dụng nhiệt thừa cho sưởi ấm địa phương.

EuroHPC JU đến nay đã mua sắm 6 máy tính lượng tử trên khắp châu Âu. Trước VLQ, hệ thống PIAST-Q tại Ba Lan đã được khai trương hồi tháng 6. Ngoài ra, EuroHPC còn triển khai hai bộ mô phỏng lượng tử analog tại Pháp và Đức, đồng thời đang chuẩn bị đấu thầu thêm một máy tính lượng tử mới tại Hà Lan.

EuroHPC JU là cơ chế phối hợp giữa Liên minh châu Âu (EU) và các quốc gia thành viên, với mục tiêu đưa châu Âu trở thành trung tâm siêu máy tính hàng đầu thế giới. Hiện cơ quan này đã mua 11 siêu máy tính, trong đó có 3 siêu máy tính nằm trong top 10 toàn cầu: JUPITER tại Đức, LUMI tại Phần Lan và Leonardo tại Italy.

Các siêu máy tính này được mở rộng quyền tiếp cận cho cộng đồng nghiên cứu, doanh nghiệp và công chúng thông qua các chương trình kêu gọi, nhằm thúc đẩy khoa học, công nghiệp và xã hội.

Ngoài ra, EuroHPC JU còn quản lý 13 “nhà máy trí tuệ nhân tạo (AI)” trên khắp châu Âu, cung cấp hỗ trợ miễn phí cho doanh nghiệp nhỏ và startup, đồng thời tài trợ nhiều dự án phát triển chuỗi cung ứng siêu máy tính từ phần cứng đến phần mềm, cũng như đào tạo nguồn nhân lực.

Máy tính lượng tử VLQ cho thấy tầm nhìn dài hạn của châu Âu trong việc kết hợp siêu máy tính và lượng tử, hướng tới những đột phá công nghệ có khả năng định hình tương lai khoa học và xã hội toàn cầu./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/chau-au-dua-vao-su-dung-may-tinh-luong-tu-vlq-post1063694.vnp