Công tác giảm nghèo trước thách thức biến đổi khí hậu

Dự kiến chỉ còn khoảng 1% hộ nghèo vào cuối năm 2025, Việt Nam đang tiến gần cột mốc quan trọng trong công tác giảm nghèo đa chiều, đồng thời trở thành một trong những quốc gia có tốc độ giảm nghèo nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, tình hình thiên tai, bão lũ và biến đổi khí hậu bất thường có thể đe dọa trực tiếp tới những kết quả đạt được và sự bền vững của công tác giảm nghèo thời gian qua.

Biến đổi khí hậu tác động trực tiếp đến người nghèo

Những tháng qua, nhiều địa phương trên khắp cả nước đã hứng chịu những cơn bão với diễn biến cực đoan, bất thường, để lại hậu quả nặng nề. Gần nhất là bão số 13 (Kalmaegi) khiến các tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng nghiêm trọng, trong đó các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk gánh chịu nhiều thiệt hại nặng nề về người, tài sản.

Mỗi năm, Việt Nam phải đối mặt với hàng loạt hiện tượng thiên tai như bão lớn, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn… khiến hàng nghìn hộ nghèo và cận nghèo rơi vào cảnh mất trắng, hàng trăm nghìn lao động nông nghiệp mất sinh kế lâu dài. Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), nếu không hành động, Việt Nam có thể mất tới 12,5% sản lượng kinh tế vào năm 2050 do biến đổi khí hậu. Thời tiết cực đoan cũng có thể cản trở Việt Nam trở thành nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045.

Trong nhiều cuộc họp gần đây của Chính phủ, vấn đề này tiếp tục được nhấn mạnh. Lãnh đạo các Bộ, ngành chỉ ra công tác giảm nghèo phải tính đến tác động của thiên tai, thậm chí cần bổ sung tiêu chí liên quan để đánh giá và xác định hộ nghèo một cách sát thực tế hơn. Theo đó, giảm nghèo không thể tách khỏi khả năng thích ứng và chống chịu của người dân trước thiên tai. Chiến lược giảm nghèo trong giai đoạn tới cần gắn chặt với mục tiêu phát triển bền vững, đầu tư vào hạ tầng an toàn, nhà ở kiên cố, sinh kế thích ứng với khí hậu và bảo hiểm rủi ro cho người nghèo…

Đổi mới sáng tạo và công nghệ trở thành động lực giảm nghèo

Trong bối cảnh chuyển đổi số và kinh tế xanh, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng vai trò quan trọng, góp phần giảm nghèo đa chiều, bền vững. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang phát triển các ứng dụng công nghệ giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin thời tiết, kỹ thuật nông nghiệp và thương mại điện tử nông sản. Nhiều startup trong lĩnh vực nông nghiệp số đã cung cấp giải pháp giúp hàng nghìn nông dân nâng cao năng suất, giảm chi phí và tìm đầu ra ổn định hơn.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn trong quản lý thiên tai cũng rất quan trọng. Các hệ thống cảnh báo sớm, dự báo mưa lũ và giám sát môi trường bằng vệ tinh giúp chính quyền và người dân chủ động hơn trong phòng tránh rủi ro, giảm thiểu thiệt hại.

Giảm nghèo bền vững trước biến đổi khí hậu không thể chỉ dựa vào chính sách nhà nước hay hỗ trợ quốc tế, mà cần phát huy vai trò của cộng đồng địa phương. Các mô hình cộng đồng trồng rừng ngập mặn, du lịch sinh thái, nông nghiệp thích ứng khí hậu (CSA) hay tái chế rác thải tại nguồn ở Quảng Ninh, Cà Mau, Ninh Thuận... là minh chứng rõ rệt cho cách tiếp cận “từ dưới lên” đầy hiệu quả. Các sáng kiến về tín dụng xanh, bảo hiểm rủi ro thiên tai và năng lượng tái tạo cũng góp phần giúp người nghèo tự chủ hơn trong sinh kế.

Theo Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2026 - 2030, dự kiến nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đạt khoảng 360.000 tỷ đồng. Điều này càng thể hiện quyết tâm “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt. 

Nguồn: https://baophapluat.vn/cong-tac-giam-ngheo-truoc-thach-thuc-bien-doi-khi-hau.html