Để mô hình chính quyền 2 cấp tại Đà Nẵng hoàn thiện

Bốn tháng vận hành mô hình chính quyền 2 cấp ở Đà Nẵng là giai đoạn kiểm nghiệm sức chịu tải của bộ máy trong bối cảnh nhiệm vụ mới và thiên tai liên tiếp. Dù đối mặt áp lực lớn, mô hình vẫn duy trì nhịp vận hành, cho thấy khả năng thích ứng và tinh thần đổi mới; đồng thời chỉ ra những điểm nghẽn cần sớm tháo gỡ để hoàn thiện.

Phường Thanh Khê thực hiện giải quyết thủ tục hành chính cho người dân.

Khả năng thích ứng bước đầu và những điểm nghẽn phải tháo gỡ

Báo cáo của lãnh đạo thành phố tại buổi làm việc với Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà và đoàn công tác của Trung ương vào chiều 18/11 về thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đã nêu rõ bức tranh hai mặt của giai đoạn “chạy thử” vừa qua. Trong điều kiện áp lực lớn, bộ máy vẫn vận hành thông suốt, nhất là ở các trung tâm phục vụ hành chính công.

Toàn thành phố hiện có 93 trung tâm cấp xã và 1 trung tâm cấp thành phố, trở thành hạt nhân của cải cách hành chính theo tư duy phục vụ. Đây là nơi tiếp nhận và xử lý hơn 2.200 thủ tục, với tỉ lệ dịch vụ trực tuyến đạt hơn 96%. Những con số này phản ánh sự chuẩn bị công phu trước thời điểm vận hành mô hình mới, đặc biệt là trong hạ tầng kỹ thuật và quy trình số hóa.

Tuy nhiên, hiệu quả bước đầu không làm mờ đi các bất cập mang tính cấu trúc. Nổi bật nhất là vấn đề nhân lực - yếu tố mà Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà xác định là “then chốt của then chốt”. Nhiều xã, phường đang rơi vào tình trạng “vừa thừa, vừa thiếu”: Thừa ở những vị trí chức năng hạn chế, nhưng thiếu nhân lực có trình độ quản lý, kỹ thuật hoặc công nghệ thông tin. Ở một số nơi, tâm lý ngần ngại khi được phân công về cơ sở vẫn hiện hữu, tác động đến chất lượng giải quyết công việc và tinh thần phục vụ.

Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà làm việc với thành phố Đà Nẵng.

Điều này đặc biệt đáng lưu ý, bởi tuyến xã là cửa ngõ của cả hệ thống chính quyền 2 cấp. Mọi tương tác giữa người dân, doanh nghiệp với bộ máy nhà nước đều tập trung tại đây. Khi nguồn nhân lực không bảo đảm, hiệu quả chung của toàn mô hình sẽ bị kéo giảm.

Hạ tầng là một điểm nghẽn lớn khác. Dữ liệu bàn giao chưa đồng bộ gây khó khăn trong tác nghiệp; nhiều xã miền núi chưa đáp ứng yêu cầu công nghệ thông tin; hơn 3.000 người dân vẫn chưa có điện lưới; trụ sở làm việc và tài sản công còn nhiều vướng mắc chưa được sắp xếp dứt điểm. Đây không phải là những vấn đề mang tính vụn vặt mà phản ánh nền tảng vận hành của mô hình. Nếu chậm khắc phục, các bất cập có thể trở thành lực cản lâu dài trong tiến trình cải cách.

Hoàn thiện mô hình: Phải đi thẳng vào thực chất

Từ thực tiễn 4 tháng qua, yêu cầu đặt ra đối với Đà Nẵng là hoàn thiện mô hình trên cơ sở tôn trọng thực tế từng địa bàn. Việc kiện toàn cấp xã không thể chỉ dựa vào một bộ tiêu chí chung. Nhu cầu và khối lượng công việc của từng địa bàn rất khác nhau. Vì vậy, sắp xếp bộ máy phải dựa vào dân số, điều kiện địa lý, đặc điểm kinh tế-xã hội và yêu cầu quản lý. Tinh gọn phải đi liền với nâng cao năng lực thực thi. Phân cấp mạnh phải đi cùng nguồn lực tương xứng. Trao quyền rộng rãi phải gắn với cơ chế trách nhiệm rõ ràng. Nếu thiếu một trong các yếu tố đó, mô hình dễ rơi vào hình thức hoặc tạo ra khoảng trống trong điều hành.

Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà thăm phường Hải Châu.

Trong năm 2025, công tác cán bộ cần được đặt vào vị trí trung tâm. Không thể chỉ dừng lại ở việc khắc phục thiếu hụt trước mắt mà phải chuẩn bị đội ngũ ổn định cho giai đoạn dài; việc rà soát, sắp xếp, đào tạo lại phải đi vào thực chất, tránh cách làm cơ học hay hợp thức hóa. Cùng với đó, công tác tư tưởng phải được chú trọng để hình thành đội ngũ đủ bản lĩnh, dám đảm nhận nhiệm vụ mới, dám đổi mới và dám chịu trách nhiệm. Đây là yêu cầu cốt lõi của một mô hình quản trị đô thị hiện đại, nơi áp lực xử lý tình huống ngày càng phức tạp.

Chuyển đổi số là trụ cột quan trọng giúp mô hình 2 cấp vận hành hiệu quả. Những giải pháp như cấp tài khoản dùng chung cho hàng chục nghìn cán bộ, nghiên cứu thuê sóng vệ tinh cho vùng khó khăn, hay triển khai “bình dân học vụ số” để hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công thể hiện rõ quyết tâm của thành phố. Tuy vậy, hiệu quả thực tế phụ thuộc vào năng lực triển khai tại tuyến xã. Mọi quy trình số chỉ phát huy tác dụng khi được sử dụng thành thạo, gắn với thay đổi trong văn hóa hành chính. Công nghệ chỉ có giá trị khi giúp rút ngắn thời gian xử lý, giảm phiền hà và nâng cao chất lượng phục vụ.

Cùng lúc đó, việc giải quyết dứt điểm các tồn đọng về tài sản công, hồ sơ lưu trữ, cơ chế tài chính cấp xã và cơ sở dữ liệu quốc gia là nền tảng tạo sự ổn định cho mô hình. Đây là nhóm nhiệm vụ đòi hỏi kỷ luật hành chính nghiêm, xác định rõ trách nhiệm từng cấp, từng đơn vị. Sự kéo dài hoặc né tránh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng phục vụ người dân.

Mô hình 2 cấp vẫn duy trì nhịp vận hành.

Tiếp tục hành trình cải cách với quyết tâm cao nhất

Nhìn tổng thể, 4 tháng đầu chỉ là bước khởi động cho một quá trình cải cách dài hơi. Giai đoạn này cho thấy năng lực thích ứng của mô hình; nhưng khả năng đi đường dài lại phụ thuộc vào mức độ tự hoàn thiện của hệ thống. Đà Nẵng vốn có truyền thống mạnh mẽ trong cải cách hành chính và mô hình 2 cấp chính là phép thử để thành phố tiếp tục khẳng định bản lĩnh ấy.

Mô hình chính quyền 2 cấp không phải là điểm đến cuối cùng mà là quá trình liên tục điều chỉnh, cải tiến và củng cố. Mỗi bước tiến đều đòi hỏi quyết tâm chính trị, năng lực thực thi và sự ủng hộ của người dân. Tinh thần “không kêu khó”, thái độ chủ động và bản lĩnh mà lãnh đạo thành phố nhấn mạnh cần trở thành phẩm chất chung của đội ngũ cán bộ các cấp.

Một mô hình hành chính chỉ có ý nghĩa khi tạo ra chuyển biến rõ rệt trong chất lượng phục vụ, trong sự thông suốt của bộ máy và trong khả năng quản trị đô thị hiện đại. Đây là thước đo quan trọng nhất của cải cách, đồng thời là kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với Đà Nẵng trong chặng đường phát triển mới.

ĐÌNH TĂNG