Hạ tầng niềm tin số cho nền kinh tế mới

Blockchain đang dần khẳng định vai trò là “hạ tầng của niềm tin số” cho nền kinh tế mới, nơi mọi giao dịch, dữ liệu và giá trị đều được xác thực minh bạch, không phụ thuộc vào trung gian. Theo ông Giáp Văn Đại, Nhà sáng lập và CEO Công ty Nami Foundation, công nghệ này không chỉ thúc đẩy chuyển đổi số mà còn góp phần xây dựng một nền kinh tế tự do, minh bạch và công bằng hơn – nền tảng để Việt Nam hội nhập sâu vào hệ sinh thái tài chính toàn cầu.

Thưa ông, Blockchain được xem là một trong những công nghệ nền tảng thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới mô hình kinh tế. Theo ông, đâu là yếu tố giúp blockchain thực sự đóng góp cho nền kinh tế Việt Nam – không chỉ ở góc độ công nghệ mà còn ở việc củng cố niềm tin và minh bạch trong quản trị?

Điều cốt lõi nhất mà blockchain mang lại chính là hạ tầng của niềm tin số – nơi mọi giao dịch, dữ liệu hay giá trị đều có thể được xác thực minh bạch mà không phụ thuộc vào một trung gian duy nhất.

Ba đích đến mà blockchain hướng tới là một nền kinh tế bình đẳng hơn, cởi mở hơn và đáng tin cậy hơn. Minh bạch và công bằng không chỉ là hệ quả, mà còn là phương tiện dẫn dắt công nghệ này đến mục tiêu đó.

Blockchain là công nghệ hướng đến nền kinh tế tự do (freedom economy), nơi mọi chủ thể – từ người dùng, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý – đều có thể tương tác trên nền tảng minh bạch, bình đẳng. Khi niềm tin được “lập trình hóa”, các hoạt động tài chính trở nên minh bạch hơn, chuỗi cung ứng được kiểm chứng rõ ràng hơn, và quản trị doanh nghiệp hướng tới bền vững, trách nhiệm hơn.

Ông Giáp Văn Đại, Nhà sáng lập và CEO Công ty Nami Foundation cho rằng, Blockchain đang dần khẳng định vai trò là “hạ tầng của niềm tin số” cho nền kinh tế mới.

Việt Nam đang định hướng xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng và TP.HCM. Từ góc nhìn của ông, sự phát triển này mở ra cơ hội như thế nào cho các doanh nghiệp fintech và các nền tảng blockchain trong việc kết nối với hệ sinh thái tài chính toàn cầu?

Việc hình thành các trung tâm tài chính quốc tế là một bước đi chiến lược để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào dòng chảy tài chính toàn cầu. Đây không chỉ là câu chuyện về vốn, mà còn là câu chuyện về công nghệ và năng lực quản trị tài chính hiện đại.

Các doanh nghiệp fintech và blockchain có thể đóng vai trò hạ tầng vận hành cho các công cụ tài chính mới – đặc biệt là tài sản số, hợp đồng thông minh, hay các mô hình tài chính thích nghi phi tập trung (DAFi). Nhờ blockchain, hệ thống tài chính có thể trở nên linh hoạt, minh bạch, và ít phụ thuộc vào các tầng lớp trung gian.

Điều này không chỉ giúp thúc đẩy một hệ thống tài chính tự do, công bằng và bền vững, mà còn mở ra cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút vốn đầu tư quốc tế. Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư quan tâm đến công nghệ tài chính và đổi mới sáng tạo.

Nhiều chuyên gia cho rằng blockchain có thể tạo ra các động lực tăng trưởng mới cho thị trường vốn, thương mại và lao động số. Với kinh nghiệm của mình, ông đánh giá ra sao về tiềm năng ứng dụng này trong điều kiện thực tế và môi trường pháp lý hiện nay tại Việt Nam?

Việt Nam sở hữu một cộng đồng công nghệ blockchain rất năng động, đặc biệt trong các lĩnh vực như GameFi hay Metaverse, vốn đã được quốc tế ghi nhận. Tuy nhiên, ứng dụng blockchain trong các lĩnh vực thương mại, thị trường vốn hay lao động truyền thống vẫn còn khá hạn chế. Tiềm năng của blockchain trong ba lĩnh vực này là rất lớn.

Với thị trường vốn, công nghệ này giúp minh bạch hóa dòng vốn, hỗ trợ token hóa tài sản và tạo điều kiện cho các giao dịch xuyên biên giới nhanh chóng, an toàn. Trong thương mại, blockchain giúp xây dựng hệ thống chuỗi cung ứng minh bạch, truy xuất nguồn gốc hàng hóa – yếu tố ngày càng được người tiêu dùng và nhà nhập khẩu quốc tế coi trọng. Còn trong lao động số, blockchain có thể trở thành nền tảng cho danh tính số và quản lý hồ sơ nghề nghiệp minh bạch, giúp hình thành thị trường nhân lực toàn cầu.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực ngân hàng, logistics, bảo hiểm đã bắt đầu triển khai quy trình thử nghiệm có kiểm soát, qua đó dần hình thành các mô hình ứng dụng blockchain phù hợp với điều kiện pháp lý trong nước.

Khi blockchain ngày càng len sâu vào các lĩnh vực của nền kinh tế, các rủi ro pháp lý, thanh khoản và đạo đức cũng trở thành mối quan tâm lớn. Theo ông, đâu là cách tiếp cận phù hợp để quản trị rủi ro mà vẫn khuyến khích đổi mới sáng tạo?

Cách tiếp cận phù hợp không phải là “cấm” hay “thả nổi”, mà là “quản lý thích ứng” – tức vừa kiểm soát, vừa khuyến khích. Đây là tư duy cần thiết trong kỷ nguyên công nghệ thay đổi nhanh như hiện nay.

Công cụ quan trọng là Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), cho phép doanh nghiệp thử nghiệm mô hình mới trong phạm vi giới hạn, dưới sự giám sát của cơ quan quản lý. Qua đó, nhà quản lý có dữ liệu thực tế để hoàn thiện chính sách, còn doanh nghiệp có môi trường an toàn để sáng tạo.

Đồng thời, cần phân loại rủi ro theo lĩnh vực ứng dụng – như truy xuất nguồn gốc, logistics, y tế hay tài sản số – để có cơ chế quản trị phù hợp. Dù trong lĩnh vực nào, các nguyên tắc cốt lõi vẫn phải được đảm bảo: bảo vệ người dùng và nhà đầu tư, phòng chống rửa tiền, và đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

Quan trọng nhất, công nghệ phải lấy con người làm trung tâm, phục vụ sự phát triển bền vững thay vì chỉ chạy theo xu hướng ngắn hạn.

Ở tầm quốc tế, nhiều quốc gia đang nỗ lực xây dựng khung pháp lý để quản lý blockchain và tài sản số. Ông nhận định thế nào về xu hướng này, và Việt Nam cần chuẩn bị những bước đi gì để vừa hội nhập, vừa bảo đảm an toàn cho thị trường trong nước?

Đây là một xu hướng tất yếu. Blockchain đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm để chứng minh tiềm năng thật sự – không chỉ là xu hướng công nghệ, mà là hạ tầng của nền kinh tế số toàn cầu.

Nhiều quốc gia hiện đã có cách tiếp cận cởi mở hơn, xem blockchain là công cụ tăng hiệu quả và minh bạch cho nền kinh tế. Liên minh châu Âu đã ban hành khung MiCA để quản lý tài sản số; Nhật Bản, Singapore, UAE hay Hàn Quốc đều đang hình thành hệ thống quản lý chủ động, linh hoạt, dựa trên đối thoại và thử nghiệm.

Với Việt Nam, đây là thời điểm cần tận dụng để bứt phá. Chính phủ đang tích cực hoàn thiện hành lang pháp lý, hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tiềm năng công nghệ mới. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng là phải tăng cường đối thoại giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp, lắng nghe từ thực tiễn để điều chỉnh chính sách kịp thời.

Nếu làm được điều này, Việt Nam hoàn toàn có thể vừa hội nhập sâu với dòng chảy toàn cầu, vừa xây dựng một thị trường blockchain an toàn, minh bạch và bền vững, góp phần quan trọng vào quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: https://baotintuc.vn/kinh-te/ha-tang-niem-tin-so-cho-nen-kinh-te-moi-20251113115214999.htm