Nâng cao năng lực nghiên cứu, chủ động hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới

Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa với những thay đổi nhanh chóng và khó dự báo, hội nhập quốc tế không chỉ là yêu cầu khách quan đối với các quốc gia đang phát triển mà còn là điều kiện để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc.

Nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trương, chính sách hội nhập trong giai đoạn 2021-2030, Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai Chương trình KX.06/21-30 "Nghiên cứu các vấn đề quốc tế và khu vực nhằm chủ động, tích cực hội nhập quốc tế". Đây là chương trình nghiên cứu cấp quốc gia, đóng vai trò quan trọng trong việc nhận diện xu thế toàn cầu, phân tích các mối quan hệ quốc tế và đề xuất chiến lược nhằm nâng cao vị thế Việt Nam trong bối cảnh mới.

Nghiên cứu bối cảnh quốc tế và khu vực: Cơ sở cho hoạch định chính sách

Những năm gần đây, thế giới chứng kiến nhiều biến động sâu rộng: Cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc gay gắt hơn; chuỗi cung ứng toàn cầu tái cấu trúc dưới tác động của xung đột địa chính trị, suy thoái kinh tế và chuyển đổi số; các thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, an ninh mạng, an ninh năng lượng nổi lên mạnh mẽ. Sự dịch chuyển này ảnh hưởng trực tiếp đến không gian phát triển và môi trường an ninh của Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, Chương trình KX.06/21-30 đặt trọng tâm vào việc nghiên cứu, đánh giá toàn diện tình hình quốc tế và khu vực, từ đó xây dựng hệ thống luận cứ khoa học phục vụ việc hoạch định chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Chương trình tập trung phân tích các xu hướng lớn có tác động lâu dài, trong đó có: Thay đổi trong cấu trúc quyền lực toàn cầu, nổi bật là xu hướng đa cực hóa, phân mảnh và gia tăng cạnh tranh giữa các nước lớn; Chuyển dịch kinh tế - công nghệ, đặc biệt là tác động của chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đối với quan hệ kinh tế quốc tế; Xu thế hợp tác và cạnh tranh tại châu Á - Thái Bình Dương, khu vực năng động nhất thế giới và có tầm quan trọng chiến lược đối với Việt Nam; Biến đổi khí hậu và an ninh phi truyền thống, các yếu tố định hình lại ưu tiên chính sách của nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế; Sự thay đổi trong chính sách của các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, tác động đến triển vọng hợp tác song phương và đa phương của Việt Nam.

Các kết quả này giúp cơ quan quản lý nhà nước có thêm căn cứ khoa học để xây dựng chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đồng thời tận dụng cơ hội, giảm thiểu thách thức trong tiến trình phát triển.

Nâng cao năng lực nghiên cứu, chủ động hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới.

Phân tích, dự báo và kiến tạo tầm nhìn cho hội nhập quốc tế

Một thế mạnh của Chương trình KX.06/21-30 là kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản, phân tích thực chứng và dự báo xu thế. Các nhóm nghiên cứu trong khuôn khổ chương trình triển khai nhiều chuyên đề chuyên sâu nhằm đưa ra khuyến nghị chính sách theo từng lĩnh vực.

Thông qua việc phân tích dòng chảy thương mại - đầu tư, xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng, vai trò của công nghệ trong thương mại quốc tế, chương trình góp phần định hướng chiến lược thúc đẩy hội nhập kinh tế sâu rộng và bền vững hơn.

Chương trình KX.06/21-30 hướng đến nghiên cứu mô hình hợp tác công nghệ mới, xu thế liên kết nghiên cứu xuyên biên giới, các quy định quốc tế về an toàn dữ liệu, … Từ đó, đề xuất cơ chế thu hút nguồn lực ngoài nước, nâng cao năng lực phòng thí nghiệm, đẩy mạnh tham gia các mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu và gắn kết chặt chẽ hơn giữa hệ thống nghiên cứu trong nước với các trung tâm khoa học hàng đầu thế giới.

Bối cảnh hội nhập sâu rộng kéo theo những yêu cầu mới về văn hóa, giáo dục, di cư lao động, giao lưu nhân dân và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Các nghiên cứu trong chương trình góp phần làm rõ xu hướng dịch chuyển lao động, chuẩn kỹ năng nghề nghiệp trong thời đại số, tác động của dòng chảy văn hóa xuyên biên giới, đồng thời đề xuất giải pháp giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong quá trình hội nhập.

Với quan điểm kết hợp hài hòa giữa hội nhập và bảo đảm an ninh quốc gia, Chương trình KX.06/21-30 xem xét tác động của các vấn đề an ninh mới nổi đến lợi ích chiến lược của Việt Nam. Bằng cách cung cấp các nghiên cứu mang tính dự báo, phân tích sâu sắc và đa chiều, Chương trình KX.06/21-30 góp phần nâng cao chất lượng công tác tham mưu chiến lược cho Đảng, Quốc hội và Chính phủ.

Không chỉ mang ý nghĩa học thuật, chương trình còn đóng góp thiết thực vào việc khẳng định vai trò, vị thế của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế, thúc đẩy hình ảnh một Việt Nam chủ động, tích cực, trách nhiệm và đáng tin cậy.

Trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh và tác động sâu sắc tới mọi mặt đời sống, khoa học và công nghệ trở thành công cụ quan trọng để nâng cao năng lực dự báo, quản trị rủi ro và tận dụng cơ hội phát triển. Chương trình KX.06/21-30 vì vậy không chỉ đơn thuần là dự án nghiên cứu mà là nền tảng để Việt Nam xây dựng tầm nhìn dài hạn trong hội nhập quốc tế.

Trong thời gian tới, chương trình tiếp tục mở rộng hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức quốc tế; đẩy mạnh công bố khoa học và chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác tham mưu chính sách; phát triển các mô hình dự báo theo hướng đa ngành, hiện đại và tích hợp.

Với sự tham gia của đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Chương trình KX.06/21-30 kỳ vọng sẽ tiếp tục tạo ra những đóng góp quan trọng, đưa Việt Nam bước vào giai đoạn hội nhập quốc tế chủ động hơn, sáng tạo hơn và hiệu quả hơn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nhanh và bền vững trong thập kỷ tới.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/nang-cao-nang-luc-nghien-cuu-chu-dong-hoi-nhap-quoc-te-trong-boi-canh-moi-197251117111539049.htm